Η ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις κυρώσεις στη Ρωσία έχει αρχίσει να κλονίζεται καθώς οι ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο στην οικονομία της ίδιας της Ευρώπης που παραπαίει, αποδυναμώνει την ευρωπαϊκή αποφασιστικότητα να τιμωρηθεί η Μόσχα για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την Πέμπτη σε ένα ένατο πακέτο κυρώσεων, αλλά οι συνομιλίες ήταν σκληρές, με την Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής να ζητούν σκληρότερα μέτρα, ενώ άλλα κράτη όπως η Γερμανία, ήταν πιο διστακτικά.
Οπως ανέφεραν διπλωμάτες στο Reuters, η χώρα μας αλλά και το Βέλγιο καθώς και η Ουγγαρία, η οποία εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, τάχθηκαν κατά περαιτέρω σαρωτικών μέτρων εις βάρος της Ρωσίας.
«Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να επιβληθούν κυρώσεις που έπληξαν αρκετά σκληρά τη Ρωσία, χωρίς υπερβολική παράπλευρη ζημία στην ίδια την ΕΕ», δήλωσε εκπρόσωπος της βελγικής κυβέρνησης πριν από τη συμφωνία στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε ένα ενιαίο μέτωπο και απάντησε με γρήγορα βήματα κατά της Ρωσίας, κάτι ασυνήθιστο για το μπλοκ των 27 εθνών, όπου οι αντίθετες φωνές συχνά μετατρέπουν τις συζητήσεις σε μαραθώνιους κύκλους διαπραγματεύσεων.
Έχουν ήδη επιβληθεί κυρώσεις σε μια σειρά από εταιρείες και Ρώσους ιδιώτες, ενώ οι υπερπτήσεις με ρωσικά αεροπλάνα έχουν απαγορευτεί και οι συναλλαγές με αρκετές ρωσικές τράπεζες έχουν αποκλειστεί.
Ωστόσο η εύρεση κοινού εδάφους πλέον γίνεται πιο δύσκολη.
Μετά τις συνομιλίες αυτής της εβδομάδας, ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, περιέγραψε την τελευταία συμφωνία κυρώσεων ως μία ”χαμένη ευκαιρία”, λέγοντας ότι ήταν απογοητευμένος που τα κράτη της ΕΕ αφιέρωσαν περισσότερο χρόνο συζητώντας τις εξαιρέσεις στις κυρώσεις παρά σκληρότερα βήματα.
Τα τελευταία μέτρα στόχευαν οντότητες συνδεδεμένες με τον ρωσικό στρατό και πάγωσαν περιουσιακά στοιχεία δύο ρωσικών τραπεζών μεταξύ άλλων περιορισμών.
Όμως κατά τη διάρκεια των συνομιλιών έγιναν αισθητές διάφορες πιέσεις. Η Λιθουανία και άλλες χώρες αντιτάχθηκαν σε κινήσεις για την εξαίρεση ορισμένων Ρώσων ολιγαρχών που ασχολούνται με τη γεωργία και τα λιπάσματα, αν και αυτή η διαμάχη εκτονώθηκε στο τέλος των συζητήσεων, ανέφεραν οι διπλωματικές πηγές.
Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, που βρίσκονται πιο κοντά στην πρώτη γραμμή του πολέμου, κυκλοφόρησαν τις τελευταίες εβδομάδες μια πρόταση για πιο εκτεταμένες κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένου του ρωσικού φυσικού αερίου και της πυρηνικής βιομηχανίας της Ρωσίας. Τάχθηκαν ενάντια σε εξαιρέσεις, όπως για τις πωλήσεις ρωσικού χάλυβα και διαμαντιών.
«Είναι άδικο»
Κάποιες χώρες σε αυτήν την ομάδα κρατών-μελών θέλουν να στοχοποιηθεί η Gazprombank, μια κεντρική τράπεζα για τις πληρωμές ενέργειας στη Ρωσία, είπε ένα άτομο που γνωρίζει το θέμα. Το άτομο πρόσθεσε ότι πολλές άλλες χώρες ήταν διστακτικές, αλλά ξεκαθάρισε ότι αυτά τα θέματα θα συζητηθούν το 2023.
Για ορισμένους Ευρωπαίους πολιτικούς, όπως εκείνους από την Πολωνία που βλέπει μάχες να εξελίσσονται στο κατώφλι της χώρας τους, η διστακτικότητα άλλων κρατών να υποστηρίξουν αυστηρότερα βήματα είναι απογοητευτική.
«Θα απαιτήσουμε από τη Γερμανία να αλλάξει την πολιτική της. Δεν είναι δίκαιο για τη Γερμανία να βασίζεται στην Πολωνία για να την υπερασπιστεί από την απειλή του πολέμου”, δήλωσε ο Ράντοσλαβ Σικόρσκι, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας και τώρα μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Το ότι είσαι πιο πλούσιος και μεγαλύτερος ως κράτος δεν σημαίνει ότι έχεις πάντα δίκιο».
Η Ρωσία λέει ότι οι κυρώσεις έχουν γυρίσει μπούμερανγκ κατά της Δύσης, αυξάνοντας τον πληθωρισμό καθώς οι τιμές της ενέργειας έχουν εκτοξευθεί. Η Μόσχα υποστηρίζει ότι η οικονομία της αντέχει.
Εν τω μεταξύ, τα υφιστάμενα μέτρα της ΕΕ δεν αποτελούν πάντα στεγανά. Η ΕΕ επέβαλε πλαφόν τιμών στις θαλάσσιες παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου, αλλά το αργό της πωλείται κάτω από αυτό το επίπεδο, επομένως τα έσοδα εξακολουθούν να ρέουν στη Μόσχα.
Το ανώτατο όριο παρουσιάστηκε ως περαιτέρω τιμωρία για τη Ρωσία, αλλά ορισμένοι αξιωματούχοι λένε ότι ο κύριος αντίκτυπος είναι να μετριαστούν οι περιορισμοί του μπλοκ στο εμπόριο πετρελαίου, καθώς, υπό την προϋπόθεση ότι η τιμή παραμένει κάτω από το ανώτατο όριο, οι Ευρωπαίοι ασφαλιστές μπορούν να καλύπτουν ρωσικές αποστολές.
Το πλαφόν πετρελαίου προσαρμόστηκε ως ένα... νεύμα προς την Ελλάδα και την Κύπρο, που διαθέτουν μεγάλους στόλους δεξαμενόπλοιων, είπαν άνθρωποι που γνωρίζουν το θέμα.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες και αξιωματούχοι, μιλώντας κατά τη διάρκεια των συνομιλιών αυτής της εβδομάδας, είπαν στο Reuters ότι το μπλοκ πλησιάζει τα όριά του.
«Πλέον είμαστε προσεκτικοί με τις κυρώσεις, ώστε να μην πάμε τόσο μακριά ώστε να βλάψουμε ολοκληρωτικά την ίδια ευρωπαϊκή οικονομία», δήλωσε η Εντίτα Χρντα, πρέσβης στην Ευρωπαϊκή Ένωση της Τσεχικής Δημοκρατίας, η οποία ασκεί την προεδρία της ΕΕ.
″Εάν πιέσουμε ορισμένα βήματα κατά της Ρωσίας, θα κοστίσει σε ορισμένους πολιτικούς ηγέτες τη δουλειά τους. Πρέπει να δώσουμε στις χώρες χρόνο να προσαρμοστούν. Χρειαζόμαστε μια ευημερούσα Ευρώπη για να βοηθήσουμε την Ουκρανία”, δήλωσε η Χρντα, η οποία προήδρευσε σε συναντήσεις χωρών της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καθορίζουν τη μορφή των πιο πρόσφατων κυρώσεων.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έκανε εκστρατεία στη χώρα του κατά των κυρώσεων, χρησιμοποιώντας αφίσες που απεικόνιζαν τέτοια τιμωρητικά μέτρα με βόμβες που καταστρέφουν την οικονομία της Ουγγαρίας.
Άλλες χώρες κρατούν μια πιο διακριτική στάση ενώ κάποιες άλλες κλείνουν μισό μάτι σε μια μελλοντική σχέση με τη Ρωσία μετά το τέλος του πολέμου.
Ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι η ΕΕ «θα εντείνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας για όσο διάστημα ο Πούτιν συνεχίζει τον πόλεμό του».
Είπε επίσης ότι οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας τώρα «μειώνονται, μειώνονται, μειώνονται», αλλά θα πρέπει να υπάρξει ξανά μια ευκαιρία για οικονομική συνεργασία με «μια Ρωσία που τερματίζει τον πόλεμο».