Η κυβέρνηση της Κολομβίας δήλωσε την Πέμπτη ότι θα προσπαθήσει να ανελκύσει όσα αντικείμενα μπορεί από το ναυάγιο του 1708 της γαλέρας Σαν Χοσέ, που πιστεύεται ότι περιέχει ένα φορτίο αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το ναυάγιο 300 ετών, που συχνά αποκαλείται «ιερό δισκοπότηρο των ναυαγίων», προκαλεί διαμάχες, επειδή είναι ταυτόχρονα αρχαιολογικός και οικονομικός θησαυρός.
Ο υπουργός Πολιτισμού Χουάν Ντέιβιντ Κορέα δήλωσε ότι οι πρώτες προσπάθειες θα γίνουν μεταξύ Απριλίου και Μαΐου, ανάλογα με τις συνθήκες των ωκεανών στην Καραϊβική. Ο Κορέα υποσχέθηκε ότι θα συσταθεί μια επιστημονική αποστολή.
«Αυτό είναι ένα αρχαιολογικό ναυάγιο, όχι ένας θησαυρός», είπε ο Κορέα μετά από συνάντηση με τον πρόεδρο Γκουστάβο Πέτρο. «Αυτή είναι μια ευκαιρία για εμάς να γίνουμε μια χώρα στην πρώτη γραμμή της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας».
Το πλοίο πιστεύεται ότι περιέχει 11 εκατομμύρια χρυσά και ασημένια νομίσματα, σμαράγδια και άλλα πολύτιμα φορτία από ισπανικές αποικίες, τα οποία θα μπορούσαν να αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια εάν ανακτηθούν ποτέ.
Το Σαν Χοσέ ήταν μια παλιά ισπανική γαλέρα - η οποία εντοπίστηκε το 2015 - που βυθίστηκε από τους Βρετανούς τον Ιούνιο του 1708.
Το 2018, η κυβέρνηση της Κολομβίας εγκατέλειψε τα σχέδια για την ανάκτησης του ναυαγίου, εν μέσω διαφορών με μια ιδιωτική εταιρεία που διεκδικεί ορισμένα δικαιώματα διάσωσης βάσει συμφωνίας της δεκαετίας του 1980 με την κολομβιανή κυβέρνηση.
Το 2018, η πολιτιστική υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Κολομβία να μην εκμεταλλευτεί εμπορικά το ναυάγιο.
Ένας οργανισμός εμπειρογνωμόνων της UNESCO που προστατεύει την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά έστειλε επιστολή στην Κολομβία εκφράζοντας ανησυχία ότι η ανάκτηση του θησαυρού προς πώληση και όχι για την ιστορική του αξία «θα προκαλούσε την ανεπανόρθωτη απώλεια σημαντικής κληρονομιάς».
«Επιτρέποντας την εμπορική εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κολομβίας αντιβαίνει στα καλύτερα επιστημονικά πρότυπα και τις διεθνείς ηθικές αρχές, όπως ορίζονται ειδικά στη Σύμβαση της UNESCO για την Υποβρύχια Πολιτιστική Κληρονομιά», ανέφερε η επιστολή.
Η Κολομβία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία θα την υπήγαγε στα διεθνή πρότυπα και θα απαιτούσε από αυτήν να ενημερώσει την UNESCO για τα σχέδιά της για το ναυάγιο.
Το ναυάγιο ανακαλύφθηκε πριν από τρία χρόνια με τη βοήθεια μιας διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων και αυτόνομων υποβρύχιων οχημάτων και η ακριβής τοποθεσία του είναι κρατικό μυστικό. Το πλοίο βυθίστηκε κάπου στην ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου Baru της Κολομβίας, νότια της Καρθαγένης, στην Καραϊβική Θάλασσα.
Το πλοίο έχει αποτελέσει αντικείμενο νομικής διαμάχης στις ΗΠΑ, την Κολομβία και την Ισπανία για το ποιος κατέχει τα δικαιώματα στον βυθισμένο θησαυρό.
Πιστεύεται ότι το πλοίο μετέφερε θησαυρό που συγκεντρώθηκε σε διάστημα έξι ετών, συμπεριλαμβανομένων σμαραγδιών και 11 εκατομμυρίων χρυσών νομισμάτων. Γι’ αυτό ονομάστηκε «Άγιο Δισκοπότηρο των ναυαγίων» – λόγω του φορτίου του.
Ο πρόεδρος της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο έχει θέσει την ανάκτηση του ναυαγίου ως προτεραιότητα πριν από τη λήξη της θητείας του ως επικεφαλής το 2026.