Εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και του κινδύνου περαιτέρω διεύρυνσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, αλλά και στον απόηχο των διαταραχών του εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα, η Κομισιόν έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα τις χειμερινές ενδιάμεσες οικονομικές προβλέψεις της.
Όπως αναφέρει μετά την υποτονική ανάπτυξη το 2023, η οικονομία της ΕΕ εισήλθε στο 2024 με ασθενέστερη βάση από ό,τι αναμενόταν, ενώ αναθεωρεί την ανάπτυξη τόσο στην ΕΕ όσο και στην Eυρωζώνη ελαφρώς προς τα κάτω. Επίσης ο πληθωρισμός, σύμφωνα με τις προβλέψεις, αναμένεται να επιβραδυνθεί ταχύτερα από ό,τι προβλεπόταν το φθινόπωρο.
Χαμηλότερη η αύξηση του ΑΕΠ για την Ελλάδα αλλά και πάλι σε καλό δρόμο
Όσον αφορά την Ελλάδα, η έκθεση αν και σημειώνει ότι το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί κατά 2,2% το 2023, ελαφρώς χαμηλότερα από τις φθινοπωρινές προβλέψεις, ωστόσο βλέπει ισχυρή ανάπτυξη φέτος και του χρόνου και πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ και της ευρωζώνης.
Ειδικότερα για τη χώρα μας η Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη σταθερή στο 2,3% το 2024 και το 2025. Ωστόσο η πρόβλεψη αυτή είναι ελαφρώς χαμηλότερη για το 2024 σε σχέση με την πρόβλεψη του περασμένου Νοεμβρίου (2,4%) και ελαφρώς προς τα πάνω για το 2025 (2,2% ήταν η πρόβλεψη το Νοέμβρη).
Για την ευρωζώνη, η Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη 0,8% το 2024 και 1,5% το 2025, έναντι ανάπτυξης στην ΕΕ της τάξεως του 0,9% το 2024 και 1,7% το 2025.
Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, η Επιτροπή προβλέπει ότι στην Ελλάδα θα μειωθεί από 4,2% το 2023 στο 2,7% το 2024 και στο 2% το 2025.
Για την ευρωζώνη, η Επιτροπή εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί από 5,4% το 2023 στο 2,7% το 2024 και στο 2,2% το 2025.
Στην ΕΕ ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί από 6,3% το 2023 στο 3% το 2024 και στο 2,5% το 2025.
Αναλυτικά η έκθεση της Επιτροπής για την Ελληνική οικονομία έχε ως εξής:
«Το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί κατά 2,2% το 2023, ελαφρώς χαμηλότερα από τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Μετά την ισχυρή ανάκαμψη το 2022, η αύξηση της κατανάλωσης μειώθηκε σημαντικά, αλλά παρέμεινε ένας από τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης πέρυσι.
Παρά τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης, οι επενδύσεις συνέβαλαν σημαντικά, χάρη στην ισχυρή κατασκευαστική δραστηριότητα και την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP). Η βραδύτερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη των βασικών εμπορικών εταίρων της Ελλάδας στην ΕΕ επηρέασε την ανάπτυξη των εξαγωγών, ωστόσο οι καθαρές εξαγωγές είχαν θετική συμβολή στην ανάπτυξη.
Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει γενικά σταθερή στο 2,3% το 2024 και το 2025, σε γενικές γραμμές όπως αναμενόταν το φθινόπωρο. Η πραγματική κατανάλωση αναμένεται να επεκταθεί με παρόμοιους ρυθμούς όπως το 2023, με αποτέλεσμα ελαφρώς χαμηλότερη συμβολή στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ.
Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά καθώς η υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) επιταχύνεται και καθώς οι συνθήκες χρηματοδότησης διευκολύνονται.
Η σύνθεση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου προβλέπεται να μετατοπιστεί από τις κατασκευές σε πιο παραγωγικές επενδύσεις όπως εξοπλισμός και μηχανήματα. Ωστόσο, οι επενδύσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν υψηλότερη ζήτηση εισαγωγών τόσο για αγαθά όσο και για υπηρεσίες, η οποία προβλέπεται να μειώσει τη θετική συμβολή των καθαρών εξαγωγών το 2024-25.
Ο ετήσιος πληθωρισμός μετριάστηκε στο 4,2% το 2023. Ο υποκείμενος πληθωρισμός εξαιρουμένων των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων ήταν σημαντικά υψηλότερος, στο 5,3% το 2023 κατά μέσο όρο, αλλά υποχώρησε κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού, βάσει του Δείκτη τιμών καταναλωτή (HICP) έως τον Δεκέμβριο του 2023. Αυτό αντανακλά μια προοδευτική συγκράτηση των πιέσεων στη ζήτηση βασικές τιμές και χαμηλότερη από την αναμενόμενη μετακύλιση προηγούμενων κλυδωνισμών στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων.
Η σύσφιξη της αγοράς εργασίας, μαζί με την πρόσφατα ανακοινωθείσα αύξηση του κατώτατου μισθού (από τον Απρίλιο του 2024), αναμένεται να ασκήσουν κάποια ανοδική πίεση στις τιμές, γεγονός που θα αντιστάθμιζε εν μέρει την επίδραση των χαμηλότερων τιμών της ενέργειας στον πληθωρισμό. Συνολικά, ο πληθωρισμός βάσει του Δείκτη τιμών καταναλωτή, αναμένεται να μειωθεί σταδιακά το 2024 και το 2025, σε 2,7% και 2% αντίστοιχα.»
Ο Επίτροπος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή οικονομία άφησε πίσω της μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά, κατά την οποία διάφοροι παράγοντες δοκίμασαν σοβαρά την ανθεκτικότητά μας. Η ανάκαμψη που αναμένεται το 2024 θα είναι πιο μετριοπαθής από ό,τι προβλεπόταν πριν από τρεις μήνες, αλλά θα επιταχυνθεί σταδιακά χάρη στις βραδύτερες αυξήσεις των τιμών, την αύξηση των πραγματικών μισθών και την αξιοσημείωτα ισχυρή αγορά εργασίας.
Οι επενδύσεις αναμένεται να διατηρηθούν, υποστηριζόμενες από τη χαλάρωση των πιστωτικών συνθηκών και τη ροή της χρηματοδότησης από το RRF. Το 2025, η ανάπτυξη αναμένεται να σταθεροποιηθεί και ο πληθωρισμός να μειωθεί κοντά στο στόχο της ΕΚΤ για 2%.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις, ένα όλο και πιο ασταθές κλίμα και μια σειρά κρίσιμων εκλογών σε όλο τον κόσμο φέτος, αποτελούν παράγοντες που αυξάνουν την αβεβαιότητα γύρω από αυτές τις προοπτικές.
Συνολικά για την Ε.Ε.
Η Επιτροπή αναθεωρεί την ανάπτυξη τόσο στην ΕΕ όσο και στην Eυρωζώνη ελαφρώς προς τα κάτω: σε 0,5% το 2023, από 0,6% που προβλεπόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις και σε 0,9% (από 1,3%) στην ΕΕ και 0,8% (από 1,2 %) στην ευρωζώνη το 2024. Το 2025, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επεκταθεί κατά 1,7% στην ΕΕ και 1,5% στη ζώνη του ευρώ.
Από την άλλη, ο πληθωρισμός, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής, αναμένεται να επιβραδυνθεί ταχύτερα από ό,τι προβλεπόταν το φθινόπωρο.
Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να μειωθεί από 6,3% το 2023 σε 3% το 2024 και 2,5% το 2025. Στη ζώνη του ευρώ, αναμένεται να επιβραδυνθεί από 5,4% το 2023 σε 2,7 % το 2024 και σε 2,2% το 2025.
Η ανάπτυξη στην ΕΕ αναμένεται ότι θα τονωθεί το 2024 έπειτα από ένα αδύναμο ξεκίνημα της χρονιάς.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το 2023 η ανάπτυξη συγκρατήθηκε από τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, την ισχυρή νομισματική σύσφιξη, τη μερική απόσυρση της δημοσιονομικής στήριξης και τη μείωση της εξωτερικής ζήτησης. Μετά την ελάχιστη αποφυγή τεχνικής ύφεσης το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους, οι προοπτικές για την οικονομία της ΕΕ το πρώτο τρίμηνο του 2024 παραμένουν αδύναμες.
Ωστόσο η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιταχυνθεί σταδιακά φέτος. Καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να υποχωρεί, η αύξηση των πραγματικών μισθών και η ανθεκτική αγορά εργασίας θα πρέπει να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της κατανάλωσης. Οι επενδύσεις πρόκειται να ωφεληθούν από τη σταδιακή χαλάρωση των πιστωτικών συνθηκών και τη συνέχιση της εφαρμογής της διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF). Επιπλέον οι εμπορικές συναλλαγές με ξένους εταίρους αναμένεται να ομαλοποιηθούν, έπειτα από αδύναμες επιδόσεις πέρυσι.
Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να σταθεροποιηθεί από το δεύτερο εξάμηνο του 2024 έως το τέλος του 2025.
Ταχύτερη από την αναμενόμενη μείωση του πληθωρισμού
Η πτώση του πληθωρισμού το 2023 ήταν ταχύτερη από ό,τι αναμενόταν, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας. Καθώς η δραστηριότητα καθυστέρησε, η χαλάρωση των πιέσεων στις τιμές το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους επεκτάθηκε και σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες.
Τα χαμηλότερα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες, οι χαμηλότερες τιμές των βασικών εμπορευμάτων της ενέργειας και η ασθενέστερη οικονομική δυναμική έθεσαν τον πληθωρισμό σε μια πιο απότομη πτωτική πορεία από ό,τι αναμενόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις.
Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, η λήξη των μέτρων ενεργειακής στήριξης στα κράτη μέλη και το υψηλότερο κόστος αποστολής μετά τις διαταραχές του εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα αναμένεται να ασκήσουν ορισμένες ανοδικές πιέσεις στις τιμές, χωρίς να εκτροχιάσουν τη διαδικασία μείωσης του πληθωρισμού. Μέχρι το τέλος του προβλεπόμενου ορίζοντα, ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ αναμένεται να σημειώσει άνοδο ακριβώς πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ, με τον πληθωρισμό της ΕΕ να είναι υψηλότερος.
Ο πόλεμος φέρνει αβεβαιότητα
Τέλος, η Επιτροπή υπογραμμίζει την αυξημένη αβεβαιότητα, που περιβάλλει τις οικονομικές της προβλέψεις, εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και του κινδύνου περαιτέρω διεύρυνσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. «Η αύξηση του κόστους ναυτιλίας στον απόηχο των διαταραχών του εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα αναμένεται να έχει οριακή μόνο επίδραση στον πληθωρισμό», εκτιμά η Επιτροπή, ενώ παράλληλα τονίζει ότι «περαιτέρω διαταραχές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό που θα μπορούσαν να πνίξουν την παραγωγή και να ανεβάσουν τις τιμές» τονίζεται στην έκθεση.
Εσωτερικά, οι κίνδυνοι για τις βασικές προβλέψεις για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό συνδέονται με το αν η κατανάλωση, η αύξηση των μισθών και τα περιθώρια κέρδους υπολειτουργούν ή υπερβαίνουν τις προσδοκίες, και με το πόσο υψηλά επιτόκια παραμένουν, για πόσο χρονικό διάστημα. Οι κλιματικοί κίνδυνοι και η αυξανόμενη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων συνεχίζουν επίσης να αποτελούν απειλές, σύμφωνα με την Επιτροπή.