Η Ρωσία άσκησε βέτο την Τετάρτη σε ψήφισμα του ΟΗΕ υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία που καλούσε όλες τις χώρες να εμποδίσουν μια επικίνδυνη «κούρσα» πυρηνικών όπλων στο εξώτερο Διάστημα, κάνοντας λόγο για ένα «βρώμικο θέαμα» που ξεχωρίζει επιλεκτικά τα όπλα μαζικής καταστροφής από όλα τα άλλα όπλα που θα έπρεπε επίσης να απαγορευθούν.
Στην ψηφοφορία, στο 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας, 13 ήταν υπέρ, η Ρωσία καταψήφισε και η Κίνα απείχε.
Το ψήφισμα καλούσε όλες τις χώρες να μην αναπτύξουν ή στείλουν πυρηνικά όπλα ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής στο Διάστημα, όπως απαγορεύεται στο πλαίσιο διεθνούς συνθήκης του 1967 στην οποία συμμετείχαν οι ΗΠΑ και η Ρωσία, και να συμφωνήσουν στην ανάγκη για επιβεβαίωση της συμμόρφωσης.
Η Αμερικανίδα πρέσβειρα, Λίντα Τόμας Γκρίνφιλντ, είπε μετά την ψηφοφορία πως ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν έχει πει ότι η Μόσχα δεν έχει πρόθεση να στείλει πυρηνικά στο Διάστημα. «Το σημερινό βέτο θέτει το ερώτημα: Γιατί; Γιατί, αν τηρείς τους κανόνες, να μην υποστηρίξεις ένα ψήφισμα που τους επιβεβαιώνει ξανά; Τι θα μπορούσες να κρύβεις;» είπε χαρακτηριστικά. «Προκαλεί σύγχυση. Και είναι κρίμα».
Θεωρείται πως η Ρωσία αντέδρασε στην αναφορά του Λευκού Οίκου τον Φεβρουάριο πως η Ρωσία έχει αποκτήσει «ανησυχητικές» δυνατότητες αντιδορυφορικών όπλων, αν και ένα τέτοιο όπλο δεν έχει τεθεί ακόμα σε κανονική επιχειρησιακή χρήση.
Ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, είπε πως «οι ΗΠΑ εκτιμούν πως η Ρωσία αναπτύσσει έναν νέο δορυφόρο με πυρηνική συσκευή». Αν η Ρωσία δεν έχει σκοπό να αναπτύξει πυρηνικά όπλα στο Διάστημα, είπε ο Σάλιβαν, δεν θα είχε ασκήσει βέτο στο ψήφισμα.
Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Βασίλι Νεμπένζια, απέρριψε το ψήφισμα ως «απόλυτα παράλογο και πολιτικοποιημένο» και είπε πως δεν πάει αρκετά μακριά ώστε να απαγορεύει όλους τους τύπους όπλων στο Διάστημα. Η Ρωσία και η Κίνα πρότειναν μια τροποποίηση ώστε να καλούνται όλες οι χώρες, ειδικά με μεγάλες διαστημικές δυνατότητες, να «αποτρέψουν για πάντα την εγκατάσταση όπλων στο εξώτερο Διάστημα, και την απειλή χρήσης βίας στο εξώτερο Διάστημα». Στην ψηφοφορία 7 χώρες ήταν υπέρ, 7 κατά και μια απείχε, οπότε δεν πέρασε, καθώς δεν είχε τις 9 θετικές ψήφους που απαιτούνται για να υιοθετηθεί.
Οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν στην τροποποίηση και μετά την ψηφοφορία ο Νεμπένζια είπε, απευθυνόμενος στην πρέσβειρα των ΗΠΑ, «θέλουμε απαγόρευση της εγκατάστασης όπλων κάθε είδους στο εξώτερο Διάστημα, όχι μόνο όπλων μαζικής καταστροφής. Μα δεν το θέλετε εσείς. Ας σας κάνω την ίδια ερώτηση. Γιατί;».
Όπως είπε, μεγάλο μέρος των ενεργειών ΗΠΑ και Ιαπωνίας καθίστανται ξεκάθαρες «αν θυμηθούμε πως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν λίγο καιρό πριν σχέδια για εγκατάσταση όπλων...στον εξώτερο Διάστημα».
Ο Νεμπένζια κατηγόρησε τις ΗΠΑ πως μπλόκαραν μια ρωσοκινεζκή πρόταση από το 2008 για συνθήκη εναντίον της εγκατάστασης όπλων στο εξώτερο Διάστημα. Η Τόμας Γκρίνφιλντ κατηγόρησε τη Ρωσία ότι υπονομεύει τις διεθνείς συνθήκες για την αποτροπή της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων. Η ίδια χαρακτήρισε την ψηφοφορία της Τετάρτης «χαμένη ευκαιρία για την αποκατάσταση απαραίτητης εμπιστοσύνης σε υπάρχουσες υποχρεώσεις ελέγχου εξοπλισμών».
Η Αμερικανίδα πρέσβειρα είπε πριν την ψηφοφορία πως ο κόσμος τώρα μόλις αρχίζει να καταλαβαίνει τις καταστροφικές επιπτώσεις μιας πυρηνικής έκρηξης στο Διάστημα, η οποία θα κατέστρεφε «χιλιάδες δορυφόρους χωρών και εταιρειών ανά τον κόσμο- και θα εξαφάνιζε τις ζωτικής σημασίας τηλεπικοινωνιακές, επιστημονικές, μετεωρολογικές, γεωργικές, εμπορικές και εθνικής ασφαλείας υπηρεσίες στις οποίες βασιζόμαστε όλοι».
Το ψήφισμα έλεγε πως «η αποτροπή μιας κούρσας εξοπλισμού στο εξώτερο Διάστημα θα απέτρεπε έναν μεγάλο κίνδυνο για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια». Θα καλούσε όλες τις χώρες που εξερευνούν και χρησιμοποιούν το εξώτερο Διάστημα να συμμορφωθούν με το Διεθνές Δίκαιο και τη Χάρτα του ΟΗΕ και θα διαβεβαιωνόταν πως οι χώρες οι οποίες επικύρωσαν τη Συνθήκη για το Εξώτερο Διάστημα του 1967 πρέπει να συμμορφώνονται στις υποχρεώσεις τους να μην θέτουν σε τροχιά αντικείμενα με όπλα μαζικής καταστροφής ή να τα εγκαθιστούν σε ουράνια σώματα ή στο εξώτερο Διάστημα.
Η συνθήκη, που είχε επικυρωθεί από περίπου 114 χώρες, απαγορεύει την ανάπτυξη «πυρηνικών όπλων ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής» σε τροχιά ή την εγκατάσταση «όπλων στο εξώτερο Διάστημα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο».
Το προσχέδιο έδινε έμφαση στην «αναγκαιότητα περαιτέρω μέτρων, περιλαμβανομένων πολιτικών δεσμεύσεων και νομικά δεσμευτικών οργάνων, με κατάλληλες και αποτελεσματικές μέριμνες για επιβεβαίωση, για την αποτροπή μιας κούρσας εξοπλισμών».
Με πληροφορίες από Associated Press