Ίσως έχουμε ακούσει ότι η διατροφή είναι το άλφα και το ωμέγα των πάντων. Λοιπόν ισχύει. Και από ό,τι φαίνεται το τι τρώμε επιδρά μέχρι και στο μαύρισμά μας -ή ευθύνεται για το γεγνός ότι δεν μαυρίζουμε-. Aλλά ας τα πάρουμε ένα-ένα.
Είναι γεγονός: Zούμε σε μία χώρα η οποία κατά βάση είναι ηλιόλουστη, ακόμα και τον χειμώνα. Πόσω μάλλον την εποχή που διανύουμε τώρα. Και ενώ κάποιοι άνθρωποι αγαπάμε τον ήλιο, άλλοι δεν του έχουμε ιδιαίτερη συμπάθεια.
Ωστόσο, η Έλενα Σερδάρη, διαιτολόγος-διατροφολόγος με ειδίκευση στα νοσήματα του εντέρου και την κλινική διατροφή, έχει λύσεις-κλειδιά για όλους μας. Τόσο για αυτούς που αποφεύγουμε τον ήλιο, όσο και για εκείνους που λατρεύουμε να κρατάμε μέχρι τον Οκτώβρη το χρυσαφένιο μας μαύρισμα.
Μα τι σχέση έχει ο ήλιος με τη διατροφή;
Ο ήλιος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης. Η σεροτονίνη είναι η ορμόνη που θεωρείται υπεύθυνη για την καλή μας διάθεση. Ο ήλιος εκτός από τη σεροτονίνη, εκτοξεύει και την έκκριση βιταμίνης D, η οποία θεωρείται απαραίτητη για την καλή υγεία των οστών.
Η ακτινοβολία του ήλιου όμως κρύβει και αρνητικά στοιχεία
Υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας:
- UV-A: Είναι υπεύθυνη για τα βαθιά εγκαύματα και μελανώματα. Δεν την σταματά το αντηλιακό, αλλά ούτε και ένα σκούρο τζάμι.
UV-B: Ενώ ναι μεν προσφέρει μαυρισμένο χρώμα και βιταμίνη D, είναι πιθανό να προκαλέσει από επιφανειακά εγκαύματα, έως κυτταρικά καρκινώματα.
UV-Γ: Είναι το πιο επικίνδυνο είδος της υπεριώδους ακτινοβολίας, καθώς με αυτήν, εργαστηριακά, έχουν επιτευχθεί ακόμα και μεταλλάξεις.
Και είτε μας αρέσει είτε όχι, κύρια πηγή όλων αυτών των ειδών υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ο ήλιος.
Οι βιολογικές επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας
Το δέρμα και τα μάτια είναι τα όργανα που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες από την έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Παρόλο που τα μαλλιά και τα νύχια είναι περισσότερο εκτεθειμένα, υφίστανται μικρότερη βλάβη από ιατρικής άποψης.
Η έκθεση στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία ενδέχεται να επιφέρει χρόνιες παθήσεις του δέρματος, των ματιών και του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και βλάβες στο DNA.
Τα άμεσα αποτελέσματα της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι:
Ηλιακό έγκαυμα στο δέρμα
Φωτοκερατίτιδα στο μάτι
Χρόνια αποτελέσματα είναι:
Ο καρκίνος
Η πρόωρη γήρανση του δέρματος
Ο καταρράκτης
Η κερατοπάθεια
Οι αρνητικές συνέπειες των εγκαυμάτων είναι αθροιστικές. Αλλά τo σημαντικότερο είναι να κατανοήσουμε ότι το δέρμα μας έχει την ικανότητα να αφομοιώσει την υπεριώδη ακτινοβολία με την παραγωγή μελανίνης (μαύρισμα), η οποία μας προστατεύει από την έκθεση στην UV ακτινοβολία.
Όμως προσοχή: Το ανθρώπινο μάτι δεν έχει τέτοια ικανότητα!
Τρόφιμα που περιέχουν αντιοξειδωτικά και διαθέτουν αποδεδειγμένη αντηλιακή δράση είναι:
1. Τα φρούτα και τα λαχανικά κόκκινου και πορτοκαλί χρώματος, όπως:
Το καρότο
Τα κόκκινα σταφύλια
Το πράσινο τσάι
Η ντομάτα
Το καρπούζι
Διάφορα μούρα κόκκινου ή παραπλήσιων χρωμάτων
Αυτά τα είδη φρούτων και λαχανικών είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως λυκοπένιο, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη και β-καροτένιο και έχουν αντηλιακή δράση, με υψηλό δείκτη προστασίας.
2. Τα τρόφιμα πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως:
Το ταχίνι
Το φιστικοβούτυρο και άλλα αλείμματα από ξηρούς καρπούς
Το σουσάμι και τα προϊόντα του, όπως ο χαλβάς
Όλα αυτά τα προϊόντα περιέχουν συστατικά όπως η τοκοφερόλη, φαινολικά σύμπλοκα, σησαμίνη και σεσαμολίνη, που έχουν έντονη δράση έναντι της οξείδωσης, προστατεύοντας τον οργανισμό και την επιδερμίδα μας από τη δράση οξειδωτικών ενώσεων.
Το ταχίνι, μάλιστα, είναι γνωστό για τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του, που αποδεικνύονται κλινικά από μια πολύ μεγάλη σειρά ερευνών.
Και δηλαδή δεν χρειαζόμαστε αντηλιακό αν καταναλώνουμε αυτές τις τροφές;
Τα αντιοξειδωτικά και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα αποδεδειγμένα προστατεύουν τον οργανισμό και το δέρμα «από μέσα». Ωστόσο, δεν αντικαθιστούν το αντηλιακό, το οποίο δημιουργεί μια προστατευτική εξωτερική ασπίδα για το δέρμα μας απέναντι στην ακτινοβολία του ήλιου.
Τροφές που συμβάλλουν στο τέλειο μαύρισμα
Δύο από τα συστατικά που επηρεάζουν την παραγωγή της μελανίνης είναι ο χαλκός και η τυροσίνη. Ο χαλκός διεγείρει την παραγωγή τόσο της μελανίνης, όσο και της ελαστίνης, μίας πρωτεΐνης που βοηθά το δέρμα μας να διατηρεί την ελαστικότητά και τη φρεσκάδα του.
Ο οργανισμός μας χρειάζεται πολύ μικρές ποσότητες χαλκού για να λειτουργεί ομαλά. Αλλά σε κάθε περίπτωση, ο χαλκός θεωρείται ένα από τα βασικά θρεπτικά συστατικά για την καλή υγεία.
Καλές πηγές χαλκού είναι:
Τα στρείδια
Το συκώτι
Τα δαμάσκηνα
Τα δημητριακά ολικής αλέσεως
Τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
Οι πατάτες
Τα καρύδια
Καλές πηγές τυροσίνης θεωρούνται:
Τα προϊόντα σόγιας
Τα αυγά
Τα ψάρια
Το τυρί
Η γαλοπούλα