Η κυβέρνηση της Α. Μέρκελ έχει σχεδιάσει ένα πακέτο ύψους 1,2 τρισ ευρώ για την ενίσχυση της γερμανικής οικονομίας απέναντι στην επιδημία του κορονοϊού.
Για την ΕΕ το γερμανικό σχέδιο έχει όριο τα 540 δισ ευρώ (240 από τον ESM διότι τα υπόλοιπα τα δικαιούται αποκλειστικά η Γερμανία και δεν πρόκειται να κάνει χρήση αλλά ούτε και να τα χαρίσει, 200 από την ΕΤΕπ και 100 από το πρόγραμμα Sure).
Η Ιταλία, πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι της απόφασης του Eurogroup, απέρριψε το πρώτο σκέλος από το οποίο θα μπορούσε να πάρει 39 δισ ευρώ και λέει ότι θα συζητήσει για το δεύτερο και τρίτο από τα οποία πάντως μπορεί να αντλήσει λιγότερα κονδύλια. Και η Ισπανία κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, εκτιμώντας ότι διαφορετικά το πολιτικό κόστος θα είναι δυσανάλογο έναντι του οικονομικού οφέλους. Για τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης που είχαν δοκιμάσει τον Μηχανισμό στην κρίση χρέους (με πρώτη την Ελλάδα και κατόπιν την Κύπρο, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία) η σκέψη των μνημονίων προκαλεί μεγαλύτερο τρόμο και από τον ιό.
Το μισό πακέτο έκτακτης βοήθειας, λοιπόν, που αποφάσισαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρώπης για τον κορονοϊό, έχει φύγει ουσιαστικά από το τραπέζι, καθώς η Ολλανδία επιμένει πως οι εξαιρέσεις από τους κανόνες του ESM (προαπαιτούμενα, επιτήρηση, κλπ) θα ισχύουν μόνον για την υγειονομική πλευρά της κρίσης, ενώ στην επόμενη φάση, όταν φύγουμε από την καταμέτρηση των κρουσμάτων και των θανάτων και αρχίσει η αποτύπωση των οικονομικών στοιχείων, θα επιστρέψουμε στην πρακτική των μνημονίων.
Η Ιταλία όμως έχει δαπανήσει ήδη περισσότερα από 100 δισ ευρώ και βλέπει ότι με τις εγγυήσεις και τις συμπληρωματικές παρεμβάσεις το συνολικό κόστος μπορεί να πάει τον επόμενο χρόνο στα 700 με 800 δισ ευρώ, η Ισπανία με πιο συγκρατημένους υπολογισμούς θα χρειαστεί τα μισά, δηλαδή 300 με 400 δισ ευρώ και, για να το φέρουμε πλησιέστερα ώστε να γίνει πλήρως κατανοητό το κόστος του ESM, η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει μέχρι 4 δισ ευρώ αλλά ήδη το πακέτο που έχει διατεθεί υπερβαίνει τα 10 δισ ευρώ και μπορεί μέχρι τον Ιούνιο να πάει σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομίας στα 12 με 14 δισ ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα. Αν δεν φθάσουν..θεός φυλάξει.
Μπροστά στην αμείλικτη λογική των αριθμών, τα ωραία λόγια που συνόδευσαν την απόφαση του Eurogroup, δεν θα μπορούσαν να αντέξουν πιό πέρα από τον απόηχό τους. Και αυτός ως συνήθως ήταν μικρός. Τώρα περιμένουμε την τηλεδιάσκεψη του Συμβουλίου Κορυφής στις 23 Απριλίου στην οποία θα παρουσιαστεί και ένα άλλο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για αναμόρφωση του προϋπολογισμού 2021-2027.
Ο προϋπολογισμός (μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα) αντιπροσωπεύει το 1% του ΑΕΠ των 27 της ΕΕ και βρίσκεται από πέρυσι σε εκκρεμότητα λόγω της επι(ε)μμονής των βορειο-κεντροευρωπαϊκών χωρών να μην αυξηθεί ούτε κατά ένα δεκαδικό ψηφίο, στάση την οποία υποστηρίζει αναφανδόν η Γερμανία, διότι η παραμικρή ποσοστιαία αύξηση θα έχει αντίκτυπο στη γερμανική συμμετοχή λόγω της αποχώρησης της Μ. Βρετανίας (περίπου 30 δισ ευρώ αν αυξηθεί κατά 0,1%). Η διαπραγμάτευση περιστρέφονταν έως τώρα να μειωθεί αυτή η επιβάρυνση στο μισό. Αν όμως η Γερμανία και οι... συνυφάδες της επέμειναν τόσο πολύ στην υποδιαίρεση ενός δεκαδικού προκειμένου να μειώσουν όσο μπορούν τις υποχρεώσεις τους, θα δεχθούν αίφνης μία αναμόρφωση του προϋπολογισμού που θα αυξάνει την ευρωπαϊκή τους συμμετοχή δραστικά;
Διαβάζοντας τις δηλώσεις της προέδρου της ΕΕ Φον ντερ Λάιεν το μόνο ουσιαστικό στοιχείο που προκύπτει ως προς την αναμόρφωση του προϋπολογισμού είναι η ανακατανομή των ήδη προβλεπόμενων κονδυλίων υπέρ των τομέων της υγείας, της καινοτομίας και της προστασίας του περιβάλλοντος (με την αύξηση των επενδύσεων στην αντιρρυπαντική τεχνολογία).
Το ερώτημα είναι αν η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά ακόμα και η Γαλλία, μπορούν αν επωφεληθούν έστω και κατά τι από το όραμα της Φον ντερ Λάιεν που κατά βάθος είναι συμπληρωματικό του γερμανικού σχεδίου για γενναία χρηματοδότηση της αυτοκινητοβιομηχανίας προκειμένου να επιτύχει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, της πληροφορικής προκειμένου να εκσυγχρονίσει τις υποδομές της απέναντι στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και της έρευνας στους τομείς της υγείας και των φαρμακευτικών προϊόντων, όπου θέλει να πάρει τα ηνία. Μπορούν οι άλλες χώρες της ΕΕ να ακολουθήσουν στο ρυθμό που θέλει να επιβάλλει η Γερμανία ρίχνοντας στο εσωτερικό της 1,2 τρισ ευρώ; Τι καινοτομίες θα φέρουν η Ιταλία με την Ισπανία και με ποιά εργαλεία μόχλευσης, όταν δεν θα έχουν τσέπες να βάλουν τα χέρια τους;
Βεβαίως υπάρχει και το ερώτημα, που θα διαθέσει η Γερμανία τα νέα βελτιωμένα (μετά Covid 19) προϊόντα της εάν η υπόλοιπη Ευρώπη χειμάζεται. Φυσικά, δεν θα σπεύσουν αύριο οι Ιταλοί, Ισπανοί, Έλληνες και λοιποί νοτιοευρωπαίοι να αντικαταστήσουν το παλαιό τους IX με ένα καινούργιο, ούτε οι αεροπορικές εταιρείες να πάρουν το επόμενο μοντέλο Αirbus. Η εσωτερική αγορά όμως της Γερμανίας, με το βάθος που προσδίδουν οι γείτονες χώρες (Ολλανδία, Αυστρία κλπ) είναι σε θέση να στήσει ένα καινούργιο εμπορικό κέντρο, με κοινά χαρακτηριστικά και σε απόσταση ασφαλείας από την ευρωπαϊκή περιφέρεια η οποία θα προσπαθεί κατάκοπη να κρατήσει ζωντανό τον κοινωνικό της ιστό και ότι απομείνει στην παραγωγική της βάση.
Ποιά ισπανική τράπεζα ή ιταλική βιομηχανία θα είναι ανταγωνιστική αύριο απέναντι στις γερμανικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν από σήμερα προνομιακή χρηματοδότηση με τον ιδιότυπο οικονομικό κοροναλισμό της Α. Μέρκελ.
Και πως θα διαπραγματευτούν ο Κόντε και ο Σάντσεθ μία νέα συμφωνία ευρωπαϊκής συνύπαρξης; Δείχνοντας στο εσωτερικό τους την άνοδο των ακροδεξιών λαϊκιστών ή μήπως απειλώντας με οικονομικό πόλεμο την Γερμανία; Ισπανικά και ιταλικά κρασιά και λοιπά διατροφικά είδη υπάρχουν σε αφθονία στην Αφρική μέχρι και τη Λατινική Αμερική. Και ως προς το ενδεχόμενο άτυπου εμπάργκο στα γερμανικά και ολλανδικά προϊόντα πρόσθετης αξίας, θα πρόκειται για κίνηση πολιτικής απελπισίας, καθώς η πλειονότητα των καταναλωτών στην ευρωπαϊκή περιφέρεια θα κάνει χρόνια να ξαναπάρει τουλίπες και αυτοκίνητα με ή χωρίς πατριωτικές παρακινήσεις.
Μία ματιά στα ισοζύγια εμπορικών συναλλαγών των χωρών της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης δείχνει ότι παρά το άνοιγμα της ΕΕ λόγω διεύρυνσης, αλλά και επέκτασης των διεθνών σχέσεων, οι δεσμοί τους ενισχύονται και διαμορφώνουν μία ξεχωριστή αγορά μέσα στην ευρωπαϊκή αγορά. Μετά την Κίνα, ο μεγαλύτερος όγκος εμπορικών συναλλαγών της Γερμανίας αποτυπώνεται με την Ολλανδία και ακολουθούν ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Μ. Βρετανία (βαίνει συνεχώς μειούμενος με το Brexit) Πολωνία, Αυστρία, Τσεχία, Ελβετία, Βέλγιο, Ισπανία, Ρωσία και Ουγγαρία (στοιχεία γερμανικών προϋπολογισμών 2018 και 2019). Αξιοσημείωτο είναι πως στον πίνακα των συναλλαγών της Γερμανίας αρνητικό ισοζύγιο έχουν εκείνες με την Ολλανδία, την Τσεχία, την Ουγγαρία, τη Νορβηγία, την Σλοβακία (και της Κίνας και της Ρωσίας από τις χώρες εκτός ΕΕ), με άλλα λόγια οι ευρωπαϊκές χώρες που έχουν θετικό ισοζύγιο συναλλαγών με την μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ είναι οι χώρες της αποκαλούμενης σταθερότητας. Της σταθερότητας που τους εξασφαλίζει η σχέση με την Γερμανία. Και μόνον η υπόνοια πως θα έπεφταν οι εισαγωγές της Γερμανίας, θα έριχνε τις συνυφάδες σε καχεξία.
Ο νέος Κόσμος (μετά Covid 19) δεν φαίνεται από πουθενά καλύτερος, πιο λογικός και δίκαιος. Όσο για την αρχή της αλληλεγγύης, στα ευρωπαϊκά λεξικά μπορεί να περάσει στα λήμματα άγνωστης ετυμολογίας. Κατ΄ουσίαν η Ιταλία και η Ισπανία καλούνται να συμβιβαστούν με το γερμανικό σχέδιο μη-αλληλεγγύης για να σώσουν τη Γερμανία, την Ολλανδία και τις συνυφάδες τους από το AfD, τον Βίλντερς και ποιός ξέρει από ποιόν άλλο Χιτλερίσκο, μπροστά στους οποίους η Lega του Σαλβίνι ή το Vox των παιδιών του Φράνκο, μοιάζουν ακόμα με προσκοπάκια. Βλέποντας την Ευρώπη όπως θέλουν οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών, σαν μία οικογένεια, θα αναρωτηθεί κανείς πως αντέχεται μία τέτοια οικογένεια. Οι πόρτες είναι διαφορετικές (με την Ολλανδία να επιμένει στο μοντέλο της μικρής πρόσοψης για μειωμένη φορολογία, η Γερμανία να ανοίγει παράθυρα όπου τη βολεύει και η Ουγγαρία να φλερτάρει ανοιχτά με τον φασισμό) και τώρα προβάλει το ενδεχόμενο μεσοτοιχίας και διαμοιρασμού της κατοικίας.
Και οι εξ αδιαιρέτου κατοικίες μοιράζονται κάποια στιγμή, αρκεί να συμφωνήσουν οι δικαιούχοι εφόσον δεν βρίσκουν άλλη προοπτική συμβίωσης. Οι οραματιστές της κοινής στέγης έχουν εκλείψει προ πολλού και οι βόρειες συνυφάδες της Γερμανίας δεν βρίσκουν σημείο επαφής με τις νότιες χώρες ούτε μπροστά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτά που τις χωρίζουν εν τέλει είναι πιο βαθιά από αυτά που τις ενώνουν, κι ας λέμε ότι θέλουμε, για το onόre. Η ΕΕ βρίσκεται σε νέα φάση πολιτικής παράλυσης και αν δεν υπάρξει συμφωνία στις 23 Απριλίου, πολύ δύσκολα θα αντιστραφεί μετά η ροπή διάλυσης.