Μετά από μία δεκαετία οικονομικής κρίσης και πολιτικών συγκρούσεων στα όρια του διχασμού, στην Ελλάδα σχεδόν πιστέψαμε ότι τα πάντα στην οικονομία - για να μην πω τα πάντα στη ζωή - είναι «άσπρο ή μαύρο».
Με αυτή τη λογική και για να μην κουράζεται άδικα όποιος αναμένει ανάλογη ετυμηγορία από εμένα, σε σχέση με την πρόταση που κατέθεσε η Κομισιόν, με στόχο την αντιμετώπιση της ύφεσης που προκαλεί ο κορονοϊός, απαντώ ευθέως: Η πρόταση κινείται κατά την άποψή μου στις αποχρώσεις του γκρι - χωρίς αυτό να σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι είναι το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί. Κάθε άλλο!
Ας ξεχωρίσουμε πρώτα τα βασικά:
- Η Κομισιόν, διαπιστώνοντας ότι πολύ δύσκολα θα βάλουν οι «σφιχτοχέρηδες» βόρειοι το χέρι στην τσέπη για να δώσουν απευθείας στους νότιους, σκέφτηκε έξυπνα και βρήκε εναλλακτική: να βγει στην αγορά ως σύνολο η ΕΕ και να δανειστεί από εκεί 750 δις.
- Οι νότιοι ζητούσαν αυτά τα χρήματα να μην δοθούν ως δανεικά. Οι βόρειοι αρχικά ήθελαν μόνο να δοθούν ως δανεικά. Επήλθε συμβιβαστική λύση - πρόταση: Το μεγαλύτερο μέρος (550 δισ.) θα δοθεί ως επιχορήγηση και το υπόλοιπο (250 δισ.) ως δανεισμός.
- Μεγάλο μέρος των χρημάτων προορίζεται για την Ιταλία και την Ισπανία, που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία. Μαζί αυτές οι δύο χώρες θα εισπράξουν (με βάση την πρόταση) 313 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά, σε επιχορηγήσεις και δάνεια. Το πρακτορείο Reuters συμπληρώνει: «Οι επιχορηγήσεις, αν και αμφιλεγόμενες, απαιτούνται επειδή η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Γαλλία και η Πορτογαλία έχουν ήδη υψηλό χρέος και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό που σταμάτησε την πανδημία. Θα δυσκολευτούν περισσότερο από τα πιο λιτά βόρεια έθνη να ξαναρχίσουν τις οικονομίες τους μέσω δανεισμού.»
- Το ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα ανέρχεται στα 33,4 δισ. ευρώ και είναι ασφαλώς υπολογίσιμο, καθώς αντιστοιχεί (μέσες άκρες...) στο 1/5 του ποσού που θα λάβει η κατ′ εξοχήν πληττόμενη Ιταλία.
Οι αστερίσκοι
Ο Παύλος Τσίμας έγραψε στη Huffpost πριν από μία εβδομάδα, ότι «Και όμως, (η Ευρώπη) κινείται!»
Επιβεβαιώνεται στην πράξη η δική του εκτίμηση, ότι υπήρξε καταλυτική η σύμπραξη Γερμανίας - Γαλλίας. Το νέο σκηνικό είναι σχεδόν χαρμόσυνο.
Ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών χαρακτηρίζει το σχέδιο της Κομισιόν «χαρμόσυνο».
Η εκπρόσωπος της Γερμανικής Κυβέρνησης μοίρασε χαμόγελα δηλώνοντας ότι «είμαστε ευτυχισμένοι επειδή η Κομισιόν συμπεριέλαβε στοιχεία της Γερμανο-Γαλλικής πρότασης».
Ο Γάλλος Πρόεδρος είπε πως η 27η Μαϊου 2020 αποδεικνύεται μία «ημέρα κλειδί για την Ευρώπη».
Η Ισπανία χαρακτηρίζει το σχέδιο ως καλή βάση συζήτησης.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός βρίσκει ότι ήδη τοποθετήθηκε ψηλά ο πήχης με την πρόταση της Κομισιόν και την βρίσκει τολμηρή.
Ωστόσο, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί και ακριβείς. Το 1/3 του ποσού που προβλέπεται στην πρόταση της Κομισιόν (250 δισ.) προορίζεται για δανεισμό. Ως γνωστόν, ο δανεισμός επιστρέφεται κάποια στιγμή. Το πρακτορείο Reuters επισημαίνει:
- Για να αποπληρωθεί το ποσό που θα δανειστεί κάθε χώρα (και η Ελλάδα) θα προβλέπονται υψηλότερες εθνικές συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ στο μέλλον, ή νέοι φόροι που θα αποδοθούν στην ΕΕ.
- Η Επιτροπή πρότεινε νέα έσοδα με τη μορφή φόρου επί των πλαστικών, είσπραξη ορισμένων χρημάτων από το σύστημα φορολόγησης ρύπων CO2, από τον πολυσυζητημένο φόρο ψηφιακών υπηρεσιών, από ένα μέρος των εθνικών φόρων που επιβάλονται σε επιχειρήσεις, καθώς και από εισφορές που θα καταβάλονται κατά την εισαγωγή αγαθών που παράγονται σε χώρες με χαμηλότερα πρότυπα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (σε σύγκριση με τις προδιαγραφές της ΕΕ).
- Τέλος, υπάρχει αυτό που ίσως μας αφορά όλους στο μέλλον: Η Κομισιόν προτείνει να λάβει ο προϋπολογισμός της ΕΕ μεγαλύτερο μερίδιο από τον ΦΠΑ που ήδη καταβάλλουν οι κυβερνήσεις.