Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε επίσημα την Παρασκευή το «τέλος» της πανδημίας του κορονοϊού, λέγοντας ότι δεν συνιστά πλέον παγκόσμια έκτακτη ανάγκη.
Αυτή η ανακοίνωση ήρθε σχεδόν 3,5 χρόνια μετά την 30η 30 Ιανουαρίου 2020, μετά την πρώτη επίσημη δήλωση του ΠΟΥ αναφορικά με την ασθένεια που δεν είχε καν ονομαστεί ως COVID-19 και δεν υπήρχαν πολλά κρούσματα εκτός της Κίνας.
Γιατί τερματίστηκε η παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, δήλωσε ότι η πανδημία βρίσκεται «σε πτωτική τάση για περισσότερο από ένα χρόνο, με την ανοσία του πληθυσμού να αυξάνεται από τον εμβολιασμό και τις μολύνσεις». Αυτό, είπε, επέτρεψε στις περισσότερες χώρες «να επιστρέψουν στη ζωή όπως την ξέραμε πριν από τον COVID-19», που σημαίνει ότι το χειρότερο μέρος της πανδημίας έχει τελειώσει.
Ο Τέντρος είπε ότι όλο τον περασμένο χρόνο, ο ΠΟΥ και οι ειδικοί της επιτροπής έκτακτης ανάγκης ανέλυαν τα δεδομένα του κορονοϊού για να αποφασίσουν πότε θα ήταν η κατάλληλη στιγμή να μειώσουν το επίπεδο συναγερμού. Την Πέμπτη, οι ειδικοί συνέστησαν στον Τέντρος ότι η COVID-19 δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις ως παγκόσμια έκτακτη ανάγκη και ο επικεφαλής του ΠΟΥ είπε ότι αποδέχτηκε αυτή τη συμβουλή.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη
Για τον μέσο άνθρωπο, τίποτα. Η ταξινόμηση μιας υγειονομικής απειλής ως παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης έχει σκοπό να προειδοποιήσει τις αρχές ότι υπάρχει ένα «έκτακτο» γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την υγεία σε άλλες χώρες και απαιτεί συντονισμένη αντίδραση για τον περιορισμό του. Οι ανακοινώσεις έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ χρησιμοποιούνται συνήθως ως ένα διεθνές SOS για χώρες που χρειάζονται βοήθεια. Μπορούν επίσης να παρακινήσουν τις χώρες να εισαγάγουν ειδικά μέτρα για την καταπολέμηση των ασθενειών ή την αποδέσμευση επιπλέον κεφαλαίων.
Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχουν από καιρό εγκαταλείψει πολλούς από τους περιορισμούς της πανδημίας. Οι ΗΠΑ θα τερματίσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία την ερχόμενη Πέμπτη.
Εξακολουθεί η Covid-19 να είναι πανδημία;
Ναί. Αν και ο επικεφαλής του ΠΟΥ είπε ότι η έκτακτη ανάγκη του κορονοϊού τελείωσε, προειδοποίησε ότι ο ιός είναι εδώ για να μείνει και ότι χιλιάδες άνθρωποι συνεχίζουν να πεθαίνουν κάθε εβδομάδα. «Παραμένει ο κίνδυνος εμφάνισης νέων παραλλαγών που προκαλούν νέες αυξήσεις σε κρούσματα και θανάτους», είπε ο Τέντρος. «Αυτό που σημαίνει αυτή η είδηση είναι ότι ήρθε η ώρα οι χώρες να περάσουν από τη λειτουργία έκτακτης ανάγκης στη διαχείριση της COVID-19 μαζί με άλλες μολυσματικές ασθένειες».
Τον Απρίλιο, καταγράφηκαν σχεδόν 3 εκατομμύρια κρούσματα και περισσότεροι από 17.000 θάνατοι, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων εξάρσεων στη Νοτιοανατολική Ασία και τη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με την υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών.
Πότε θα τελειώσει επί της ουσίας η πανδημία;
Αυτό είναι ασαφές. Ο επικεφαλής έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ, Δρ Μάικλ Ράιαν, τονίζει ότι ο κορονοϊός εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και ότι η συνεχιζόμενη εξέλιξή του θα μπορούσε ακόμη να προκαλέσει μελλοντικά προβλήματα. «Χρειάστηκαν δεκαετίες για να εξαφανιστεί ο πανδημικός ιός του 1918», λέει, αναφερόμενος στην ισπανική γρίπη που πιστεύεται ότι σκότωσε τουλάχιστον 40 εκατομμύρια ανθρώπους.
«Οι πανδημίες τελειώνουν πραγματικά μόνο όταν ξεκινήσει η επόμενη πανδημία», υπογραμμίζει. Ο Ράιαν εξηγεί ότι ενώ η COVID-19 θα συνεχίσει να εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, θα το κάνει σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο απειλής που δεν απαιτεί τα έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται για την προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης του ιού.
Οι περασμένες πανδημίες
Ο ΠΟΥ έχει προηγουμένως κηρύξει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης παγκοσμίως για τα κρούσματα γρίπης των χοίρων, του ιού Ζίκα, Εμπολα, πολιομυελίτιδας και της ευλογιάς των πιθήκων. Η πολιομυελίτιδα κηρύχθηκε πριν από σχεδόν εννέα χρόνια και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης παραμένει ακόμη και τώρα, που οι αξιωματούχοι εργάζονται για να εξαλείψουν την ασθένεια από έναν συρρικνούμενο αριθμό χωρών.
Τον περασμένο Ιούλιο, ο επικεφαλής του ΠΟΥ δήλωσε ότι η εκρηκτική εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων σε δεκάδες χώρες αποτελεί παγκόσμια έκτακτη ανάγκη, ακυρώνοντας την σύγκληση της αρμόδιας επιτροπής για την επαναξιολόγηση της κατάστασης. Η ασθένεια κορυφώθηκε στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική λίγο αργότερα, αλλά τυπικά παραμένει παγκόσμια έκτακτη ανάγκη.
Σταματούν τα μέτρα προφύλαξης;
Οχι. Οι υγειονομικοί αξιωματούχοι λένε ότι ο ιός είναι εδώ και συμβουλεύουν τους ανθρώπους να εμβολιάζονται, συμπεριλαμβανομένης της λήψης αναμνηστικών δόσεων, εάν πληρούν τις προϋποθέσεις. Αν και πολλά από τα μέτρα που παρατηρήθηκαν στο αποκορύφωμα της πανδημίας (μάσκες, κοινωνικές αποστάσεις κ.λπ.) δεν απαιτούνται εκτός από ορισμένα περιβάλλοντα, όπως νοσοκομεία ή οίκους ευγηρίας, αξιωματούχοι λένε ότι άτομα με άλλες παθήσεις υγείας ή μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να χρειάζεται να συνεχίσουν ακόμη με κάποιες από αυτές τις προφυλάξεις.
Σε αντίθεση με τα πρώτα χρόνια της COVID-19, τα υψηλά επίπεδα ανοσοποίησης, τόσο από εμβολιασμό όσο και από προηγούμενες μολύνσεις, έχουν συμβάλει δραματικά στη μείωση της εξάπλωσης της νόσου.
Ο Σάιμον Κλαρκ, αναπληρωτής καθηγητής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ της Βρετανίας, προειδοποιεί ότι οι άνθρωποι δεν [πρέπει να εγκαταλείψουν όλα τα μέτρα προστασίας.
«Το μήνυμα προς το κοινό πρέπει να είναι να φροντίζει και να σκέφτεται τους άλλους. Εάν είστε άρρωστοι με λοίμωξη του αναπνευστικού, π.χ. αν έχετε βήχα, μην θέτετε άλλους σε κίνδυνο, ειδικά αυτούς που είναι ευάλωτοι», υπενθυμίζει. «Αν μεταδώσετε τον κορονοϊό, κανείς δεν θα σας ευχαριστήσει. Αν είστε νέοι και σε καλή κατάσταση, ο ιός μπορεί να είναι ακόμα οδυνηρός ή και φονικός για ηλικιωμένους και αδύναμους».