Επί εβδομάδες ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριζε πως οι κυβερνητικοί χειρισμοί στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού στη χώρα ήταν ένα success story ενώ φρόντιζε να υπάρχει αυστηρός έλεγχος στις πληροφορίες που διέρρεαν σχετικά με την επιδημία.
Το προεδρικό παλάτι, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ των New York Times, ξεκίνησε μια προσεκτικά ενορχηστρωμένη εκστρατεία προπαγάνδας, διασφαλίζοντας ότι οι αναφορές από νοσοκομεία, νεκροταφεία, συγγενείς θυμάτων δεν θα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Μάλιστα γιατροί που αναφέρθηκαν στο θέμα μέσω των social media δέχθηκαν επιπλήξεις ενώ 410 άτομα συνελήφθησαν τον Μάρτιο για «προκλητικές» αναρτήσεις.
Τα δεδομένα πάντως που συγκέντρωσε στο πλαίσιο σχετικού ρεπορτάζ η εφημερίδα, βασιζόμενη στα αρχεία που τηρούνται για τους θανάτους πολιτών στην Κωνσταντινούπολη δείχνουν ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει μια πολύ μεγαλύτερη κρίση από αυτή που σκιαγραφούν τα επίσημα στοιχεία και οι σχετικές δηλώσεις.
Πόσοι είναι πραγματικά οι νεκροί στην Κωνσταντινούπολη;
Η πόλη κατέγραψε περίπου 2.100 περισσότερους θανάτους από ό, τι αναμενόταν από τις 9 Μαρτίου έως τις 12 Απριλίου, συγκριτικά με τον μέσο όρο των θανάτων που είχαν καταγραφεί τις ίδιες εβδομάδες κατά τα δύο τελευταία χρόνια και σίγουρα πολύ περισσότερους θανάτους από αυτούς που έχουν αναφέρουν αξιωματούχοι για το σύνολο της τουρκικής επικράτειας κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου.
Αν και όλοι αυτοί οι θάνατοι δεν οφείλονται άμεσα στον κοροναϊό, οι αριθμοί δείχνουν μια εντυπωσιακή αύξηση στον αριθμό των θανάτων η οποία συνέπεσε με την έναρξη της εξάπλωση της επιδημίας. Σημειώνεται πως ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται από τους ερευνητές για να περιορίσει τις ασάφειες και να αξιολογήσει τον πραγματικό αριθμό των νεκρών σε πραγματικό χρόνο.
Ακόμη και βάσει της επίσημης καταμέτρησης, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Τουρκία αυξήθηκαν σε περισσότερα από 95.000 μέχρι το πρωί της Τετάρτης (21 Απριλίου) και η χώρα είναι σήμερα η 7η στην παγκόσμια κατάταξη με τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων. Οι δε θάνατοι ξεπέρασαν τους 2.200.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ενήργησε άμεσα, σταματώντας τις πτήσεις και κλείνοντας τα σύνορα με πέντε πληγείσες χώρες τον Φεβρουάριο ενώ έκλεισε σχολεία, εστιατόρια και μπαρ στα μέσα Μαρτίου, όταν επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα.
Αλλά μέχρι τότε, βάσει των στατιστικών στοιχείων που έχουν συγκεντρώσει οι New York Times, δείχνουν ότι η ζημιά είχε γίνει.
Το αφήγημα το Ερνγογάν
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον πρώτο θάνατο από το Covid-19 στις 17 Μαρτίου. Ωστόσο, τα στατιστικά που παρουσιάζει η εφημερίδα δείχνουν ότι ακόμη και εκείνη την περίοδο ο αριθμός των θανάτων συνολικά στην Κωνσταντινούπολη ήταν ήδη πολύ υψηλότερος από τους ιστορικούς μέσους όρους, ένδειξη ότι ο ιός εξαπλωνόταν ήδη αρκετές εβδομάδες νωρίτερα.
Και πάλι βέβαια ο Ερντογάν διαβεβαίωνε τους συμπατριώτες τους στις 18 Μαρτίου, μετά την ανακοίνωση του δεύτερου θανάτου, ότι η Τουρκία «είχε λάβει άμεσα όλες τις προφυλάξεις».
«Εμείς, μαζί με το λαό μας, ανταποκριθήκαμε σε αυτήν την πρόκληση με αποφασιστικότητα, όπως κάνουμε όταν η χώρα μας δέχεται επίθεση», είχε πει ο Ερντογάν.
Ωστόσο, οι ενέργειες του Ερντογάν από τις αρχές Φεβρουαρίου αποκάλυψαν τις πραγματικές προτεραιότητές του.
Όπως τονίζεται στο σχετικό δημοσίευμα, είχε προσπαθήσει επανειλημμένα να καθησυχάσει τους Τούρκους, λέγοντας πώς τρώει μια κουταλιά μελάσα μουριάς κάθε πρωί επειδή κάνει καλό στο αίμα ενώ σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τουλάχιστον ένα μέρος της οικονομίας σε λειτουργία, απέφυγε να δώσε εντολή για ένα ολικό lockdown σε εθνικό επίπεδο.
Μια οικονομική κατάρρευση θα ήταν οδηγούσε σε καταστροφή την προεδρία του καθώς και η δημοτικότητά του είχε υποχωρήσει εν μέσω της οικονομικής κρίσης που ούτως ή άλλως πλήττει τη χώρα μαζί με την υψηλή ανεργία. Οι επιπτώσεις του lockdown θα μπορούσαν να είναι η χαριστική βολή.
Αντ ’αυτού λοιπόν, ο Ερντογάν εισήγαγε σταδιακά μέτρα ενθαρρύνοντας την κοινωνική αποστασιοποίηση, τον περιορισμό των ταξιδιών στο εσωτερικό της χώρας ενώ διέταξε απαγόρευση της κυκλοφορίας για άτομα άνω των 65 ετών και κάτω των 20 ετών.
Αλήθειες και ψέματα
Ωστόσο, τα κρούσματα αυξήθηκαν κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, σε μεγάλες πόλεις με διεθνείς επιχειρηματικές και τουριστικές συνδέσεις, καθώς και σε πόλεις - κόμβους όπου π.χ 6.000 προσκυνητές που επέστρεψαν από τη Σαουδική Αραβία και δεν ακολουθούσαν όλοι πιστά τους κανόνες υποχρεωτικής απομόνωσης για ένα διάστημα.
Η κυβέρνηση δηλώνει επίσης ότι ο υψηλός αριθμός κρουσμάτων που καταγράφεται οφείλεται στον αυξημένο αριθμό διαγνωστικών τεστ που διεξάγονται - έγιναν περισσότερα από 600.000- ενώ επισημαίνει πως ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων μειώνεται.
Ωστόσο, ο αριθμός των θανάτων στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο των πέντε εβδομάδων μεταξύ 9 Μαρτίου και 12 Απριλίου ήταν περίπου 30% υψηλότερος από τους ιστορικούς μέσους όρους, σύμφωνα με τους Times.
Τις δύο πρώτες εβδομάδες του Απριλίου, βάσει των πιο πρόσφατα διαθέσιμων στοιχείων, ο αριθμός των θανάτων στην Κωνσταντινούπολη ήταν περίπου 50% υψηλότερος από τον μέσο όρο. Αυξήσεις αυτού του μεγέθους είναι ανησυχητικές και φαίνεται σαφώς να σχετίζονται με το ξέσπασμα της επιδημίας, επισημαίνει η Στέφανι Χέλερίνγκερ, δημογράφος στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Τα στατιστικά στοιχεία που σχετίζονται με θανάτους εν μέσω πανδημίας είναι δύσκολο να αναγνωσθούν και σε κάθε περίπτωση πρέπει θεωρούνται προκαταρκτικά. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν να βελτιώσουν τις στατιστικές που σχετίζονται με τους θανάτους αναγνωρίζοντας τώρα αναγνωρίζουν πως υπάρχουν ελλείψεις.
Ο συνολικός αριθμός θανάτων στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να περιλαμβάνει τόσο τους θανάτους που συνδέονται άμεσα με τον κοροναϊό όσο και εκείνους από άλλες αιτίες, όπως ο καρκίνος ή οι καρδιακές παθήσεις, που μπορεί να έχουν γίνει πιο συνηθισμένοι καθώς τα νοσοκομεία έχουν κατακλυστεί από ασθενείς και πολλοί αποφεύγουν να αναζητήσουν τη βοήθεια γιατρών και να μεταβούν στο νοσοκομείο.
Τα ευρήματα της έρευνας της εφημερίδας πάντως, υποστηρίζονται από τον Ονούρ Αλτινταγκ, επίκουρο καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bentley, ο οποίος δημοσίευσε δεδομένα από 10 πόλεις της Τουρκίας, συγκρίνοντάς τα με στατιστικά στοιχεία των προηγούμενων τεσσάρων ετών.
Και αυτός εντόπισε ανάλογες, μεγάλες αυξήσεις στον αριθμό θανάτων στην Κωνσταντινούπολη από τις 11 Μαρτίου έως τις 12 Απριλίου. Ο συνολικός αριθμός των επιβεβαιωμένων θανάτων από κορονοϊό σε ολόκληρη την Τουρκία στις 12 Απριλίου ήταν 1.006 λιγότερα.
Αποσπασματικά στοιχεία, ελλείψεις και παραμύθια
Τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει στο Υπ.Υγείας της Τουρκίας είναι περιορισμένα ενώ μόνο την 1η Απριλίου ανακοίνωσε αριθμούς κρουσμάτων σε μεμονωμένες πόλεις.
Η Κωνσταντινούπολη, πόλη των 16 εκατομμυρίων, εμφανιζόταν να έχει το 60% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων εκείνη την ημέρα. Αρκετές άλλες πόλεις, όπως η Άγκυρα και η Σμύρνη, αποτελούν επίσης μεγάλες εστίες εξάπλωσης του ιού.
Στις 10 Απριλίου, η Τουρκία άρχισε να επιβάλλει απαγόρευση της κυκλοφορίας τα Σαββατοκύριακα σε 31 μητροπολιτικές περιοχές.
Μάλιστα ο καθηγητής Αλτινταγκ, εντόπισε επίσης στοιχεία αυξημένου αριθμού θανάτων στην πόλη Σακαρια, μια από αυτές που περιλαμβάνονται στη λίστα αυτών που επιβλήθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας.
Στο μεταξύ ο υπουργός Υγείας, τονίζει ότι το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Τουρκίας επεκτάθηκε και ενισχύθηκε κατά πολύ τις τελευταίες δύο δεκαετίες υπό τον Τ.Ερντογάν και πως οι ασθενείς με κορονοϊό αναρρώνουν ενώ εκτιμά ότι η Τουρκία θα φτάσει στην κορύφωση της επιδημίας σε περίπου μια εβδομάδα.
Όμως, οι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας προειδοποιούν ότι είναι πολύ πιθανό οι αρχές να μην έχουν θέσει υπό έλεγχο την εξάπλωση της επιδημίας.
«Τον Φεβρουάριο δεν έκαναν τίποτα, αν και ήταν γνωστό ότι η ασθένεια υπήρχε», δήλωσε σε τηλεφωνική επικοινωνία με την εφημερίδα ο δόκτορ Σινάν Αντιγιαμάν, επικεφαλής της Ένωσης Ιατρών.
Επίσης υπάρχουν ελλείψεις ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό ενώ τα διαγωνιστικά τεστ αυξήθηκαν σε ικανοποιητικό επίπεδο από τον Απρίλιο.
Σημειώνεται πως και η Τουρκία καταγράφει μόνο τα επιβεβαιωμένα κρούσματα που έχουν διαγνωστεί βάσει εργαστηριακού ελέγχου και όχι βάσει κλινικής εξέτασης.
«Τα δεδομένα που έχουμε δεν αρκούν για να πούμε αν έχουμε υπό έλεγχο την επιδημία», αναφέρει ο Αντιγιαμάν.
Η Ένωση της οποίας ηγείται και μετρά 120.000 μέλη ζητά από την κυβέρνηση να υπάρξει περισσότερη διαφάνεια η οποία θα βοηθούσε τους γιατρούς να κατανοήσουν καλύτερα την ασθένεια.
Υπέβαλε μάλιστα 22 ερωτήσεις στον υπουργό την περασμένη εβδομάδα, ζητώντας στοιχεία σχετικά με κρούσματα, δημογραφικά στοιχεία και λεπτομέρειες σχετικά με τον αριθμό των εργαζομένων στον τομέα της υγείας που έχουν αρρωστήσει. Δεν έχουν λάβει ακόμη απαντήσεις.
Σύμφωνα με τον κ.Αντιγιαμάν το επιστημονικό συμβούλιο που συγκροτήθηκε από την κυβέρνηση ως συμβουλευτικό όργανο για την διαχείριση της επιδημίας δεν δημοσιοποιεί τις αποφάσεις της και η κυβέρνηση δεν κοινοποιεί δεδομένα.
Ο δε υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι 601 άτομα που εργάζονται στον τομέα της υγείας είχαν μολυνθεί από τον ιό μέχρι την 1η Απριλίου. Ωστόσο, ο Δρ Αντιγιαμάν υποστηρίζει πως έχουν μολυνθεί περί τα 1.500, εκ των οποίων τα 1.000 στην Κωνσταντινούπολη ενώ 17 έχουν πεθάνει από τον ιό στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με αναφορές που δημοσιεύθηκαν από πολλά συνδικάτα.
«Από την αρχή υπήρξε πρόβλημα με τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας», Μερικοί ανησυχούν ότι ο εξοπλισμός θα εξαντληθεί και δεν θα υπάρχουν διαθέσιμα. Μερικοί εργάζονται βάρδιες 12 ωρών ή και 24 ωρών, και αυτό προκαλεί εξάντληση».
Κουρελιασμένη οικονομία
Παρόλο που η κυβέρνηση εμφανιζόταν να απολαμβάνει ένα 63% θετικών απόψεων για τις επιδόσεις της στην αντιμετώπιση της πανδημίας οι εικόνες πανικού των προηγούμενων ημερών μετά την ανακοίνωση της απαγόρευσης κυκλοφορίας το πρώτο Σαββατοκύριακο, δείχνει πως η ανησυχία για την πορεία της χώρας αυξάνεται.
Η κυβέρνηση του Ερντογάν αντιμετωπίζει ήδη έλλειψη μετρητών και έχει εξαντλήσει τα αποθέματα που ενισχύουν την τουρκική λίρα τον τελευταίο χρόνο. Με το κλείσιμο των επιχειρήσεων και τον τουρισμό, που είναι η κύρια πηγή εισοδήματος της Τουρκίας να έχει «παγώσει», η κυβέρνηση έχει αναγκασθεί ήδη αρκετές φορές να ανακοινώσει τη χορήγηση πρόσθετης βοήθειας για εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
Στο μεταξύ η αντιπολίτευση εμφανίζεται όλο και πιο τολμηρή με πρώτους τους δημάρχους της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας - ο Εκρέμ Ιμαμόγλου και ο Μανσούρ Γιάβας - που παρακολουθούν στενά κάθε κίνηση του Ερντογάν ενώ συχνά ήταν αυτοί που έσπευσαν να παράσχουν βοήθεια στους πολίτες, πριν την κυβέρνηση.
Οι δήμαρχοι της αντιπολίτευσης ανάγκασαν μάλιστα την κυβέρνηση να διανείμει δωρεάν μάσκες στο σύνολο του πληθυσμού - ένα πρόσθετο κόστος για την κυβέρνηση που αρχικά σχεδίαζε η διάθεση μασκών να γίνεται από ιδιωτικές εταιρείες. Η κυβέρνηση έχει προσφέρει επίσης δωρεάν υγειονομική περίθαλψη για όλους, ακόμη και για όσους δεν έχουν ασφαλιστικές εισφορές.
Γνωρίζοντας καλά τα οικονομικά αδιέξοδα της κυβέρνησης, η αντιπολίτευση δεν μείωσε την πίεση που της ασκεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Η κυβέρνηση είναι κατεστραμμένη», δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αρχηγός του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος, σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι Haberturk TV. «Δεν ξέρουν τι να κάνουν. Δεν υπάρχουν χρήματα. Αυτή είναι η αλήθεια».
Πηγή: Τhe New York Times