Ο Άγιος Βασίλης ή Άγιος Νικόλας όπως τον αποκαλούν πχ οι προτεστάντες είναι φυσικά ο μεγάλος πρωταγωνιστής των Χριστουγέννων. Ο καλός, αγαθός άγιος που φέρνει τα δώρα στα παιδιά που επέδειξαν καλή διαγωγή όλο τον χρόνο.
Τι γίνεται όμως με τα παιδιά που δεν ήταν και τόσο καλά; Στην λαϊκή παράδοση της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Τσεχίας αλλά και άλλων κεντροευρωπαϊκών χωρών υπάρχει μια φιγούρα και γι αυτά ενώ η επίκληση και του ονόματός με το οποίο είναι γνωστή εδώ και αιώνες, είναι αρκετή για να φοβίσει τα άτακτα παιδιά. Γιατί χι μόνο δεν θα πάρουν δώρα από το Άγιο Βασίλη αλλά θα μπορούσαν να πάθουν πολύ χειρότερα πέφτοντας στα χέρια του φοβερού και τρομερού Κράμπους.
Ο Κράμπους είναι κατά κάποιο τρόπο του αντίπαλο δέος του γενειοφόρου Αγίου των γιορτών. Μια μορφή παγανιστικη, μισός τράγος-μισός άνθρωπος- με κέρατα, γλώσσα μακριά και λεπτή και μυτερά δόντια που αρχίζει να περιπλανάται στη Γη από τις 5 Δεκεμβρίου (Krampusnacht, η «Νύχτα του Κράμπους») αναζητώντας όλα εκείνα τα παιδιά που ήταν άτακτα και δεν κατάφεραν να μπουν στη λίστα του Άγιου Βασίλη. Στις 6 Δεκεμβρίου τα παιδιά πάνε στο τζάκι ελπίζοντας να βρουν τα δώρα τους μέσα στη χριστουγεννιάτικη κάλτσα. Εάν όμως βρουν ένα ξύλινο μπαστούνι μαζί με κάρβουνα σημαίνει πως τους επισκέφθηκε ο Κράμπους και έτσι δηλώνει την πρόθεσή του να τα τιμωρήσει.
Ο Κράμπους φαίνεται σε αναλογίες της ελληνικής λαογραφίας θα μπορούσε να είναι κάτι ανάμεσα στον καλικάντζαρο και τον γνωστό μπαμούλα των παιδικών χρόνων των μεγαλύτερων, αλλά με στοιχεία και από την αρχαία ελληνική μυθολογία και τον Θεό Πάνα.
Η λαϊκή παράδοση του Βορρά πάντως, θέλει αυτό τον δαίμονα να δένει τα παιδιά με μια αλυσίδα, να τα βάζει μέσα σε σακιά και να τα πηγαίνει στο μέρος που ζει στα έγκατα της Γης όπου τα χτυπούσε, συνήθως με μια βίτσα, αλλά εάν ήταν νηστικός μπορεί ακόμη και να έτρωγε κάποιο από τα παιδιά.
Φυσικά τα στοιχεία που βρίσκουμε για τον Κραμπους σε διάφορες τοπικές λαϊκές παραδόσεις διαφέρουν ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η φιγούρα του με το πέρασμα των χρόνων «εξανθρωπίστηκε», όπως φαίνεται και σε απεικονίσεις διαφόρων εποχών.
Η «γέννηση» του Κράμπους πάντως εντοπίζονται στα χρόνια του Μεσαίωνα ενώ το όνομά του προέρχεται από τη γερμανική λέξη Krampen, που σημαίνει «νύχι». Σύμφωνα δε με την σκανδιναβική μυθολογία είναι ο γιος της Χελ, της βασίλισσας του Χέλχαϊμ, του Κάτω Κόσμου.
Για αιώνες, κάτοικοι πολλών χωρών τιμούσαν τον δαίμονα με διάφορες εκδηλώσεις μέχρι που απαγορεύθηκε από την Καθολική Εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια όμως ο Κράμπους φαίνεται να τιμάται και πάλι. Φυσικά τα βιβλία που κυκλοφορούν είναι πολλά ενώ έχει γίνει και μια ταινία εμπνευσμένη από τη μεσαιωνική αυτή φιγούρα.
