Τουλάχιστον 129 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι 24 εξ αυτών από σφαίρες, κατά τη διάρκεια απόπειρας απόδρασης τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα στη μεγαλύτερη φυλακή της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, στην πρωτεύουσα Κινσάσα, σύμφωνα με επίσημο απολογισμό που δημοσιοποιήθηκε χθες Τρίτη.
«Ο προσωρινός απολογισμός των θυμάτων είναι 129 νεκροί, συμπεριλαμβανομένων 24 από σφαίρες, έπειτα από προειδοποιήσεις», ενημέρωσε τον Τύπο ο Ζακμέν Σαμπανί, ο υπουργός Εσωτερικών.
Ο κ. Σαμπανί έκανε επίσης λόγο για 59 τραυματίες, στους οποίους προσφέρεται η «προσήκουσα» ιατρική περίθαλψη.
Η φυλακή Μακαλά, η μεγαλύτερη της αχανούς χώρας της κεντρικής Αφρικής, είναι διαβόητη διότι έχει πάγια πλεονάζοντα αριθμό εγκλείστων: μετρά δεκαπλάσιους κρατούμενους (14.000 ως 15.000) από την ονομαστική χωρητικότητά της (1.500 θέσεις), κατά επίσημες στατιστικές.
Περί τις 02:00 το πρωί της Δευτέρας, άρχισαν να ακούγονται πυροβολισμοί μέσα στη φυλακή, σύμφωνα με περίοικους που μίλησαν στο Γαλλικό Πρακτορείο. Συνέχισαν να ακούγονται πυρά για ατελείωτες ώρες στη λαϊκή συνοικία της πρωτεύουσας όπου βρίσκεται το κέντρο κράτησης, κατά τις μαρτυρίες τους.
Ο Νταντί Σοσό, ηλεκτρολόγος, περίπου σαράντα χρονών, είπε πως είδε οχήματα των δυνάμεων επιβολής της τάξης να μεταφέρουν πτώματα τις πρώτες πρωινές ώρες.
Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών Σαμπανί, που έκανε λόγο «ματαιωθείσα απόπειρα απόδρασης», πολλά θύματα πέθαναν επειδή ποδοπατήθηκαν, ή από ασφυξία. Ο υπουργός έκανε επίσης λόγο για «κάποιες» περιπτώσεις γυναικών που «βιάστηκαν», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Δρόμοι γύρω από τη φυλακή αποκλείστηκαν από προχθές· μεγάλη δύναμη της αστυνομίας και του στρατού παρέμενε στην περιοχή χθες, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, ακούστηκαν εκ νέου πυρά χθες νωρίς το πρωί στην περιοχή.
«Άκουσα πυροβολισμούς γύρω στις 05:00», αφηγήθηκε ο Σακρ, οδηγός ταξί που δεν θέλησε να δώσει τα πλήρη στοιχεία του. Είπε πως πανικοβλήθηκε, ενώ διαπίστωσε πως επικρατούσε ανησυχητική ηρεμία στους συνήθως μποτιλιαρισμένους δρόμους γύρω από τη φυλακή.
Δεν έχει δοθεί καμιά διευκρίνιση από τις αρχές ούτε για τον αριθμό των κρατουμένων που αποπειράθηκαν να αποδράσουν, ούτε για τις περιστάσεις.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πατρίκ Μουγιαγιά δήλωσε απλά προχθές Δευτέρα ότι έχουν αναπτυχθεί επιτόπου «δυνάμεις ασφαλείας» προτού διαβεβαιώσει αργότερα τη δημόσια τηλεόραση πως η κατάσταση έχει τεθεί «υπό έλεγχο».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κονστάν Μουταμπά από την πλευρά του υποσχέθηκε πως θα βρεθούν «οι εγκέφαλοι» της απόπειρας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η πρεσβεία του Βελγίου στη ΛΔ Κονγκό χαρακτήρισαν «τραγικά» τα γεγονότα στη μεγαλύτερη φυλακή της χώρας και παρότρυναν να διενεργηθεί «έρευνα» που θα οδηγήσει στην απόδοση «ευθυνών».
Το κέντρο κράτησης, κατασκευασμένο από μπετόν, στο εσωτερικό του οποίου αναπτύσσονται θερμοκρασίες συχνά αφόρητες, έχει επικριθεί επανειλημμένα από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις «απάνθρωπες» συνθήκες εγκλεισμού.
«Οι συνθήκες είναι αξιοθρήνητες», υπογράμμισε ο ακτιβιστής Εμανουέλ Κολ, υπερασπιστής των δικαιωμάτων των κρατουμένων, ο οποίος κάνει συχνές επισκέψεις σε φυλακές. Προειδοποίησε εναντίον ενδεχόμενης «εξέγερσης» στη Μακαλά, όπου η κατάσταση μπορεί να «εκτραχυνθεί» καθώς οι αρχές απαγόρευσαν όλες τις επισκέψεις μετά την απόπειρα απόδρασης.
Ο Ροστέν Μανκετά, διευθυντής της ΜΚΟ Voix des sans Voix (VSV, «Φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή»), αξίωσε οι αρχές να αποκαλύψουν «τι πραγματικά συνέβη» και προκλήθηκε «το μακελειό».
«Καταγγέλλουμε αυτή τη σφαγή», πλειοδότησε μέσω X το κίνημα πολιτών Lucha, απαιτώντας να διενεργηθεί ανεξάρτητη έρευνα.
Πέρα από τον εξαιρετικά βαρύ απολογισμό των θυμάτων, η απόπειρα απόδρασης προκάλεσε επίσης εκτεταμένες υλικές ζημιές. Μέρος των υποδομών της φυλακής —ανάμεσά τους το θεραπευτήριο και κτίριο γραφείων σωφρονιστικών υπαλλήλων— πυρπολήθηκε, σύμφωνα με τις αρχές.
Το ίδιο κέντρο κράτησης είχε ήδη υποστεί πελώριες ζημιές όταν έγινε επίθεση ενόπλων το 2017, κατά τη διάρκεια της οποίας απέδρασαν πάνω από 4.000 κρατούμενοι.
Οι περιστάσεις για τη μαζική απόδραση εκείνη συνεχίζουν να μην είναι ξεκάθαρες ως ακόμη και σήμερα.