Δεν υπάρχει σκέψη χωρίς γλώσσα, η δε γλώσσα είναι προϊόν της κοινωνίας και της ανάγκης του ανθρώπου να συνυπάρξει με τους όμοιούς του. Από την άλλη, είναι γεγονός πως οι ανάγκες της κοινωνίας ορίζονται από την ίδια την κοινωνία οπότε αυτή από μόνη της επιβάλει τους κανόνες με τους οποίους υπάρχει και λειτουργεί. Σκέψεις λοιπόν και γλώσσα και κοινωνία δημιούργησαν το λόγο κι αυτός με τη σειρά του, ως εκφορά νοητική, άρχισε να διαμορφώνει την ίδια του την υπόσταση μα και την ίδια τη γλώσσα αλλά και την κοινωνία! Κι όσο κυλούσε στο αυλάκι της ιστορίας ο χρόνος, τόσο ο λόγος έγινε πιο πολύπλοκος και συνάμα πιο εξειδικευμένος δημιουργώντας την ανάγκη να αποτυπωθεί σε σταθερά μέσα, όπως σήμερα στο χαρτί, ώστε να μην αλλοιώνεται.
Τα γραπτά μένουν, τα λόγια ‘πετούν’[1] και χάνονται στο παρελθόν, έτσι πίστευαν οι Λατίνοι, έτσι πιστεύει κι ο δυτικός κόσμος που -δυστυχώς- έχει πια χάσει των λόγων του τη αξία κι αναζητεί τη σιγουριά σε υπογραφές και συμβολαιογραφεία, από το «ο λόγος μου είναι συμβόλαιο» φτάσαμε στο «σε έχω τυλιγμένο σε μια κόλλα χαρτί»! Κι ενώ οι στιγμές κι ο χρόνος που περνά δεν επιφέρει αλλαγές σε όσα έχουν γραφτεί, για τα λόγια δρα ως καταλύτης ζύμωσης που συνήθως τα αλλοιώνει ανάλογα με το χρήστη που τα ανακαλεί και το στόχο που θέλει να εξυπηρετήσει. Φράσεις, ακόμα και λέξεις, παρερμηνεύονται, διυλίζονται και φιλτράρονται από την εποχή και τα ήθη και γίνονται άλλοτε μύθοι κι άλλοτε βέλη αιχμηρά σε φαρέτρες σκοτεινές κι ανίερες. Η Ελλάδα στις μέρες μας βρίσκεται σε ένα ιστορικά κρίσιμο σταυροδρόμι, σε μια αιχμή του χρόνου που μοιάζει με τις κορυφογραμμές των οροσειρών όπου κάθε σταγόνα βροχής που πέφτει είναι από τη φύση αναγκασμένη να ακολουθήσει μια από τις δυο πλαγιές για να καταλήξει στον προορισμό της. Θαρρεί κανείς πως έχουμε γυρίσει σε (προεκλογικούς) χρόνους παρελθοντικούς που το πρίσμα των καιρών μοιάζει να διαστρεβλώνει το αληθινό και το σημαντικό και να το υποβιβάζει στο πρόσκαιρο και στο ευτελές, στο συγκυριακό και σε εκείνο που απλώς αναδεικνύει την ”καρέκλα” ως στόχο και όχι το στόχο ως το προϊόν διαβούλευσης με τους πολίτες αλλά και τη διεθνή πολιτική συγκυρία.
Τι βάρος μπορεί να έχει μια προεκλογική δέσμευση; Πόσο μπορεί να είναι αληθινά τα λόγια που ”πετούν” την επόμενη ημέρα των εκλογών; Γιατί θα πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος; Ξεχάσαμε ήδη πως την τελευταία δεκαετία οι πολίτες τούτου του τόπου κλήθηκαν να σηκώσουν ένα ασύμμετρα μεγάλο βάρος για τις πλάτες τους κι άρχισαν πάλι να ακούγονται από τα ψηλά μπαλκόνια πως σε μια βδομάδα θα ξεμπλοκάρει ό,τι έχει μείνει κολλημένο στα μιαρά χαρτιά της γραφειοκρατίας χρόνια ολόκληρα; Γιατί άραγε αντί να συμμαχήσουν οι πολιτικές δυνάμεις μπροστά στο κοινό μας μέλλον, τρεις… αποτάσσονται η μια την άλλη;
Γράφει σαρκαστικά ο Μπέρτολτ Μπρεχτ [2]:
«Αν, όπως διαλαλούν οι αρχηγοί μας στα μεγάφωνά τους,
οι Εβραίοι ευθύνονται για όλες τις κακοτυχίες μας,
και δεδομένου ότι οι αρχηγοί μας είναι πάνσοφοι
καθώς μας λένε και μας ξαναλένε οι ίδιοι,
τότε είναι ολοφάνερο πως οι συμφορές μας που όλο και πληθαίνουν,
οφείλονται στο πλήθος των Εβραίων που όλο και λιγοστεύουν.
[…]
Δε χρειάζεται μύτη μακρουλή για να μπορείς
να κλέβεις και να δυναστεύεις το λαό.
Φτάνει, μονάχα, να ’σαι στέλεχος του καθεστώτος!
Άρα: Μια κι ο καθένας ξέρει πώς το καθεστώς
είναι η πιο μεγάλη συμφορά για το λαό
κι αφού όλες μας οι συμφορές είν’ γέννημα των Εβραίων,
θα πει πως και το καθεστώς είν’ των Εβραίων γέννημα.
Τι πιο ολοφάνερο —και όπερ έδει δείξαι!»
Δε θα μπορούσαμε εύκολα να αντισταθούμε στον πειρασμό να αντικαταστήσουμε τη λέξη «Εβραίοι» με τη φράση «πολιτικοί μας αντίπαλοι» για να γράψουμε το ποίημα από την αρχή ώστε στη συνέχεια να αντιληφθούμε το μέγεθος της πλάνης που ορισμένοι πολιτικοί προσπαθούν να σπείρουν στην πληγωμένη μας κοινωνία. Η πολιτική θέλει και μπορεί να κάνει χρήση ψευδών ή τεχνηέντως κατασκευασμένων επιχειρημάτων για να πείσει τον ψηφοφόρο για την επιλογή του μέσα στο παραβάν, οι πολίτες όμως από το βράδυ των εκλογών και στη συνέχεια έχουν πραγματικές ανάγκες, έχουν αληθινά όνειρα για το μέλλον τους, έχουν παιδιά που πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να ζήσουν και να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους. Τα λόγια, είτε στο χαρτί είτε μπροστά από το μικρόφωνο, πρέπει να γίνονται πράξη, τα λάθη του παρελθόντος δεν έχουν περάσει στη λήθη ώστε να επαναληφθούν για ακόμα μια φορά ερημώνοντας επιχειρήσεις και δουλειές σβήνοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιθυμίες και την ακόρεστη όρεξη του ανθρώπου να ονειρεύεται και να φαντάζεται το αύριο. Ένα καλύτερο αύριο!
Δε φταίνε οι «Εβραίοι» για τις κακοτυχίες μας, το φταίξιμο είναι η πολιτική ανεπάρκεια που δεν μπορεί να αναγνωρίσει το γεγονός πως η ελευθερία στον σχεδιασμό του μέλλοντος, που είναι υποχρέωση των πολιτικών, δεν είναι ούτε έπαρση, ούτε υπέρμετρη αυτοεκτίμηση, ούτε βεβαίως ασυδοσία και μηδενισμός της πρότασης και του σχεδίου των «αντίπαλων» πολιτικών δυνάμεων του τόπου. Δε φταίνε οι «Εβραίοι» για τις κακοτυχίες μας, το φταίξιμο πέφτει σε πρόσωπα για τα οποία έγινε αυτοσκοπός η ”καρέκλα”. Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι βεβαίως σημερινά, εικοσιπέντε αιώνες αυτός ο τόπος στην άκρη της Μεσογείου πάλευε στα φανερά να τα σκοτώσει μα στα κρυφά τα τάιζε με ματαιοδοξία και θέριευαν κάθε ξημέρωμα για να βαρύνουν το λαό που περίμενε το δειλινό για να μπορέσει να κλείσει τα μάτια και να ονειρευτεί την ανατολή που του αξίζει. Δεν έχουμε ανάγκη ούτε μεγαλόπνοα σχέδια, ούτε σωτήρες που σε μια βδομάδα θα έχουν λύσει όλα τα προβλήματα. Ανάγκη έχουμε το μαγικό ρεαλισμό που λείπει από τη χώρα μας, που ξέρει πως είναι αδύνατον να δουλέψει ο άνθρωπος εφτά μέρες τη βδομάδα κι ας πληρώνεται με χρυσάφι, που θέλει σταθερότητα και όχι ανασφάλεια, υγεία και όχι αδιαφορία, παιδεία και νόμους που να τους σέβονται όλοι χωρίς διακρίσεις. Οι καιροί απαιτούν ένα μακρόπνοο σχέδιο όχι μόνο για την ανάπτυξη του τόπου αλλά και του ίδιου του ανθρώπου, δε θέλει μια ακόμα ασπιρίνη που την σερβίρουν από τα μπαλκόνια κάνοντάς τη να μοιάζει πανάκεια. Απαιτούν συνεργασία αληθινή και όχι κάλπικη. Η συνεργασία άλλωστε θα πρέπει να καταλάβουμε πως είναι ευλογία και όχι αμαρτία στην πολιτική. Ως πολίτης θέλω να πέτομαι για την κυβέρνησή μου και όχι να μου λένε ειρωνικά πως «έχω την κυβέρνηση που μου αρμόζει»… Στο χέρι μου είναι, στο χέρι μας είναι. Η κάλπη βεβαίως θα δείξει! Ίσως και η λήθη απέναντι στα λάθη. Προσοχή μόνο να μη μας πείσουν για ακόμα μια φορά πως θα κινδυνέψουμε να μείνουμε χωρίς «βαρβάρους» [3] και… τι θα γενούμε τότε;…
_
[1] Γνωστή είναι η λατινική φράση ‘Verba volant, scripta manent’ που σημαίνει ‘Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν’
[2] Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Οι Εβραίοι, συμφορά για το λαό»
[3] Κωνσταντίνος Καβάφης, «Περιμένοντας τους βαρβάρους»