Οι αιγυπτιακές μούμιες από την περίοδο της ανακάλυψής τους από τον ”σύγχρονο κόσμο” αποτελούν για πολλούς ένα διαρκές μυστήριο που εξάπτει την φαντασία ενώ παράλληλα αποτελεί έναν άρρηκτο δεσμό μεταξύ αρχαιότητας και παρόντος.
Μέχρι σήμερα, η επικρατούσα θεωρία για τους λόγους που οδήγησαν στην ανάπτυξης της απαιτητικής τεχνικής της ταρίχευσης στην αρχαία Αίγυπτο, ήταν πως απλά στόχευε στην διατήρηση της ανθρώπινης μορφής και προφανώς στην υστεροφημία βασιλέων, αξιωματούχων και άλλων εξεχόντων προσωπικοτήτων.
Τώρα όμως, φαίνεται πως αυτή η προσέγγιση ήταν μάλλον εσφαλμένη.
Αντιθέτως, ήταν μάλλον ένας τρόπος μετατροπής των νεκρών σε μια μορφή που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τους θεούς. Στόχος δεν ήταν δηλαδή η απλά η εξασφάλιση της διατήρησης των μεμονωμένων χαρακτηριστικών για επίγειους λόγους αλλά ο ένοικος του τάφου να πάρει μια μορφή που θα ήταν ταιριαστή σε μια ”θεϊκή φόρμουλα”.
″Η άποψή που κληρονομήσαμε από τους Βικτωριανούς, ότι όλα έγιναν για να διατηρηθεί ένα νεκρό σώμα όπως ήταν στη ζωή, δεν είναι σωστή”, λέει ο Κάμπελ Πράις, κορυφαίος Αιγυπτιολόγος του οποίου το βιβλίο θα συνοδεύει μεγάλη έκθεση με αιγυπτιακά εκθέματα στην Βρετανία.
”Πλέον πιστεύουμε ότι είχε σκοπό να τους οδηγήσει στη θειότητα”.
Ο Πράις, και μια ομάδα επιμελητών όπως γράφει ο Guardian, θα προσκαλέσουν το κοινό να εξετάσει το ίδιο τα στοιχεία που παρουσιάζουν τη νέα χρονιά, όταν οι Golden Mummies of Egypt θα φιλοξενηθούν στο πρόσφατα ανακαινισμένο Μουσείο του Μάντσεστερ, το οποίο ανοίγει ξανά στις 18 Φεβρουαρίου.
Η έκθεση, η οποία θα περιλαμβάνει οκτώ μούμιες και περισσότερα από 100 άλλα αρχαία αντικείμενα, έχει ήδη περιοδεύσει διεθνώς και θα φιλοξενηθεί στο Μάντσεστερ, για να τονίσει την θεωρία του Πράις για την αρχαία διαδικασία εξαγνισμού, χρίσματος και τυλίγματος των σορών.
″Πρέπει να φανταστούμε μια εποχή που όχι μόνο δεν υπήρχαν φωτογραφίες αλλά και πολύ λίγοι καθρέφτες, οπότε οι άνθρωποι δεν ήξεραν πώς ακριβώς ήταν εξωτερικά. Το όλο ζήτημα των μεμονωμένων χαρακτηριστικών του προσώπου δεν ήταν τόσο σημαντικό” εξηγεί ο Πράις. ”Έτσι, και η αντίληψη που αφορά την αρχαία προσωπογραφία και τα αγάλματα ήταν επίσης πολύ διαφορετική”.
Η επικράτηση της λανθασμένης εκτίμησης για τους λόγους της μουμιοποιήσης από του αρχαίους Αιγυπτίους οφείλεται, όπως εξηγεί, στις αποικιοκρατικές αντιλήψεις των πρώιμων αρχαιολόγων και υποστηρίζεται μέχρι σήμερα λόγω του δικού μας αυξανόμενου ενδιαφέροντος για την εξωτερική μας εμφάνιση.
″Όταν οι άνθρωποι κοιτάζουν ένα πρόσωπο σε μια μούμια και λένε, «α, έμοιαζαν σαν εμάς», είναι απλώς μια ψευδαίσθηση”, λέει ο Πράις, που είναι ενεργό μέλος της Εταιρίας Εξερεύνησης της Αιγύπτου, η οποία, αν και ιδρύθηκε το 1882, αμφισβητεί τώρα την παλιά αποικιακή προσέγγιση.
Πιο ενημερωμένες επιστημονικές ερμηνείες προέρχονται εν μέρει, είπε ο Πράις, και από το έργο της Κριτίνα Ριγκς της οποίας το βιβλίο Treasured: How Tutankhamun Shaped a Century δημοσιεύτηκε και σε paperback αυτό το μήνα για να συμπέσει με την εκατονταετηρίδα από την ανακάλυψη του τάφου του πιο γνωστός φαραώ.
Σε ένδειξη σεβασμού της πνευματικής αξίας των μουμιών και άλλων αντικειμένων που έχουν εντοπιστεί στους τάφους, στην έκθεση δεν θα γίνει παρουσίαση αξονικών τομογραφιών ούτε εικόνων ανασύνθεσης προσώπων.
″Όλες αυτές οι ακτινογραφίες, αξονικές που γίνονται στις μούμιες θυμίζουν τον Εδουαρδιανό αρχαιολόγο Φλίντερς Πέτρι ο οποίος ήθελε να μετρήσει τα κρανία μέσα στις μούμιες για να δει αν ταιριάζουν με τις βρετανικές ιδέες για το τι πρέπει να είναι ένας άνθρωπος. Είναι ένα μάλλον απαίσιο παρελθόν της Αιγυπτιολογίας από το οποίο απομακρυνόμαστε”.
Οι εμφανιζόμενες εγγραφές ημερολογίου από επιφανείς αρχαιολόγους του παρελθόντος θα χρησιμεύσουν επίσης για να αποκαλύψουν πώς οι προτεραιότητες κάποτε καθοδηγούνταν από βικτωριανές αξίες σχετικά με τη φυλή, το φύλο, την κοινωνική θέση και τον θάνατο.