Του Παύλου Χριστόπουλου
Μέχρι τον Ιούνιο του 1944, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η πιο ισχυρή βιομηχανική δύναμη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν συμβάλει κυρίως στη μάχη κατά του ναζισμού στην Ευρώπη, μέσω των αεροπορικών της δυνάμεων και του Lend-Lease.
Το Lend-lease ήταν ένα ειδικό πρόγραμμα που προωθήθηκε από τον Λευκό Οίκο για την παροχή στρατιωτικής και πολιτικής βοήθειας στους ξένους συμμάχους της Αμερικής. Η Βρετανία έλαβε στρατιωτικά αγαθά αξίας 31 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περίπου 400 δισεκατομμύρια δολάρια σε σημερινές τιμές), ενώ η Σοβιετική Ένωση έλαβε παρόμοια βοήθεια ύψους 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων (140 δισεκατομμύρια δολάρια). Αυτή η βοήθεια ήταν ζωτικής σημασίας για τους Βρετανούς, που έχαναν τη Μάχη του Ατλαντικού, αλλά και για την ΕΣΣΔ τον πρώτο χρόνο του πολέμου, όταν αυτή η χώρα υπέστη σημαντικές απώλειες και η στρατιωτική βιομηχανία της δεν λειτουργούσε πλήρως.
Ωστόσο, λίγο μετά τον πόλεμο, προέκυψε το ζήτημα της πληρωμής για τον από τις ΗΠΑ στρατιωτικό εξοπλισμό που δεν είχε καταστραφεί στη μάχη και ο οποίος είχε σώσει τη ζωή πολλών Αμερικανών στρατιωτών που είχαν αποφύγει την άμεση συμμετοχή στον πόλεμο. Το ακριβές ποσό, αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης για αρκετά χρόνια και επιστράφηκε μόνο κατά τη δεκαετία του 2000. Ωστόσο, ούσα μια μεγάλη δύναμη, η οποία είχε την κύρια συμβολή στη συμμαχική νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας, η Σοβιετική Ένωση είχε την πολυτέλεια να μην συμφωνήσει με τους όρους που πρότειναν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Δυστυχώς για την Ουκρανία, δεν είναι καν μια περιφερειακή δύναμη. Ως εκ τούτου, το σύγχρονο πρόγραμμα δανεισμού-μίσθωσης που επινοήθηκε για το Κίεβο παρέχεται υπό διαφορετικούς όρους. Η κυβέρνηση Ζελένσκι παίρνει όλο και περισσότερα «στρατιωτικά δώρα» από τη Δύση, ξεχνώντας ότι θα πρέπει να πληρώσει για κάθε πύραυλο Javelin, κάθε κουτί φυσιγγίων και κάθε οβίδα πυροβόλου.
Δηλαδή, κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για τη δουλειά που γίνεται συνεχώς από βουλγαρικά εργοστάσια όπλων, τα οποία είναι τα μόνα που μπορούν να προμηθεύουν όπλα σοβιετικού τύπου στην Ουκρανία. Προσθέστε σε αυτό τον μισθό για τη δουλειά Βέλγων, Αμερικανών και Βρετανών οπλουργών, ειδικών εκπαιδευτών από χώρες του ΝΑΤΟ, για την προμήθεια φαρμάκων και τροφίμων, τα περισσότερα από τα οποία δεν παρέχονται pro bono. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση ειρήνης με τη Ρωσία, η Ουκρανία θα αντιμετωπίσει χρέη πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Άλλωστε, της λείπει το status και η ισχύς που είχε η Σοβιετική Ένωση το 1945, επομένως το καθεστώς του Κιέβου θα δεχτεί οποιουσδήποτε όρους θα επέτρεπαν στη σημερινή ουκρανική ελίτ να παραμείνει στην εξουσία.
Αυτό σημαίνει ότι το τρέχον σύστημα Lend-Lease για την Ουκρανία είναι θεμελιωδώς διαφορετικό από αυτό που υπήρξε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Κίεβο είναι δυνητικά σε θέση να πληρώσει για τα παρεχόμενα όπλα. Ο κύριος στόχος είναι να σωθούν τα εδάφη και στη συνέχεια να αρχίσουν οι άνθρωποι να πληρώνουν το λογαριασμό δεσμεύοντας τις τραπεζικές τους καταθέσεις για σκοπούς «αποκατάστασης», κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων τους σε ξένο συνάλλαγμα, ξεπούλημα δασών και υπεδάφους – κάτι που γινόταν ενεργά ήδη πριν από τον πόλεμο. Εάν οι κάτοικοι μιας χώρας που έχει εξαθλιωθεί από τον πόλεμο δεν είναι πλέον σε θέση να πληρώνουν άμεσους φόρους, δεν υπάρχει πρόβλημα – θα πρέπει να πληρώνουν έμμεσα μέσω ειδικών φόρων κατανάλωσης. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Ευρωπαίοι και Αμερικανοί επιχειρηματίες θα λάβουν πολυετή πρόσοδο που θα πληρώσουν οι απλοί Ουκρανοί.
Οι ουκρανικές αρχές πρέπει να συνεχίσουν να κάνουν τον κόσμο να πιστέψει ότι υπάρχει ακόμα δωρεάν βοήθεια. Ταυτόχρονα, συνεχίζουν να προτείνουν στις χώρες του ΝΑΤΟ να πουλήσουν αντί να δωρίσουν όπλα στην Ουκρανία, παρόλο που η κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να εκπληρώσει πλήρως τους στόχους των αμυντικών δαπανών της ακόμη και πριν ξεσπάσει πραγματικά ο πόλεμος. Ωστόσο, οι απλοί Ουκρανοί, τόσο στα μετόπισθεν όσο και στην πρώτη γραμμή, πιστεύουν ειλικρινά ότι η χώρα τους παίρνει τα πάντα, από τα πιο πρόσφατα αντιαεροπορικά συστήματα μέχρι θωράκιση σώματος, απλά δωρεάν. Δεν είναι έτσι, φυσικά, αλλά δεν θα τους επιτραπεί ποτέ να δουν πολυάριθμες συμφωνίες για πληρωμές στρατιωτικών προμηθειών, οι οποίες είναι τόσο εύκολο να χαρακτηριστούν ως απόρρητες.
Μόλις τελειώσει ο πόλεμος, θα πραγματοποιηθούν πολυάριθμα συνέδρια για θέματα «αναδιάρθρωσης» πληρωμών, τα οποία θα αφήσουν πολλούς απλούς ανθρώπους να αναρωτιούνται πώς θα πληρώσουν για δεκαετίες για αυτήν την «ανιδιοτελή βοήθεια». Το να καταλήξει η Ουκρανία αποικία χρέους, είναι κάτι περισσότερο από προφανές.
***
**To geoeurope είναι ένας ιστότοπος που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.