Μια από τις διασημότερες όπερες του γαλλικού ρεπερτορίου, η Μανόν του Μασνέ επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή, αλλά και στην αθηναϊκή μουσική ζωή, μετά από 52 χρόνια. H Μανόν θα παρουσιαστεί στις 12, 14, 16, 19, 21, 23, 26 και 30 Δεκεμβρίου στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού – Κλεάντε Ρούσσο kai σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου. Στον ρόλο του τίτλου δύο σπουδαίες Ελληνίδες υψίφωνοι της ΕΛΣ με διεθνή αναγνώριση, η Μυρτώ Παπαθανασίου και η Χριστίνα Πουλίτση.
Βασισμένη στο μυθιστόρημα του αβά Πρεβό, η όπερα εξιστορεί τον άτυχο έρωτα του ιππότη Ντε Γκριέ για τη Μανόν. Την ατμόσφαιρα κάθε κατάστασης ο Μασνέ την αποδίδει μέσα από μουσική ζωηρή, γεμάτη πάθος και κυρίως αισθησιασμό, μουσική ενός ύφους το οποίο εξέφρασε με τον πιο γλαφυρό τρόπο τη γαλλική μπελ επόκ, την αισθητική και τις αξίες της.
Η Μανόν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι από τον θίασο της Κωμικής Όπερας στην αίθουσα Φαβάρ στις 19 Ιανουαρίου 1884. Η επιτυχία ήταν τέτοια ώστε με τον ίδιο θίασο η όπερα να συμπληρώσει χίλιες παραστάσεις το 1919, χίλιες πεντακόσιες το 1931 και δύο χιλιάδες το 1952. Στο μεταξύ, η Μανόν γοήτευσε ολόκληρο τον κόσμο, από το Λονδίνο ως την Αγία Πετρούπολη και τη Νέα Υόρκη. Σήμερα, άλλωστε, θεωρείται η δεύτερη σε επιτυχία και απήχηση γαλλική όπερα μετά την Κάρμεν του Μπιζέ.
Η υπόθεση της Μανόν αφορά τη σύντομη ζωή της επαρχιωτοπούλας Μανόν Λεσκώ, η οποία πόθησε τα πλούτη και τη μεγάλη ζωή στο Παρίσι. Αφού τα έζησε για σύντομο χρονικό διάστημα, κατηγορήθηκε για πορνεία, απελάθηκε και κατέληξε να πεθάνει από εξάντληση στον δρόμο προς το λιμάνι της Χάβρης. Τη Μανόν ερωτεύτηκε παράφορα ο ιππότης Ντε Γκριέ, ο οποίος κατέστρεψε τη ζωή του ακολουθώντας την αγαπημένη του.
Όλη η όπερα στηρίζεται στην προσωπικότητα της ίδιας της Μανόν, η οποία αποτελεί την επιτομή του στερεότυπου της εποχής σχετικά με τη δύναμη αποπλάνησης της γυναικείας γοητείας. Η Μανόν είναι νέα και όμορφη, ασταθής και αναποφάσιστη, ειλικρινής στην ανειλικρίνειά της, γενναιόδωρη και φιλόδοξη. Ορκίζεται χωρίς δυσκολία αιώνια πίστη σε όποιον αγαπημένο τής προσφέρει αυτό που ζητά και με την ίδια ευκολία τον εγκαταλείπει. Στο κυνήγι των ηδονών δεν εξαντλείται παρά μονάχα από την ίδια την εξάντληση, αφού προηγουμένως μετανοήσει για τις αμαρτίες στις οποίες της έχουν ζητήσει οι άλλοι να υποπέσει.
Η μουσική του Μασνέ αποδίδει όλες αυτές τις όψεις με εντυπωσιακή ευστοχία. Από τη διστακτική είσοδό της ως τον γεμάτο τύψεις αποχαιρετισμό προς τον Ντε Γκριέ, τη φιλάρεσκη γκαβότα της στον «Περίπατο της βασίλισσας» και την αισθησιακή μουσική αποπλάνησης του Ντε Γκριέ στην εκκλησία ως τη γεμάτη μετάνοια κατάληξη, όλα συνθέτουν την αινιγματική και φευγαλέα προσωπικότητά της. Ο Μασνέ υπήρξε σπουδαίος συνθέτης, ταπεινός όσο και αποτελεσματικός, και επέλεγε τα κατάλληλα μέσα χωρίς να καταφεύγει σε υπερβολές και περιττά εφέ. Στη Μανόν οι ωραίες μελωδίες αφθονούν. Οι άριες της Μανόν και του Ντε Γκριέ, τα ντουέτα ανάμεσα στους δύο, τα χορωδιακά ξεχωρίζουν για τη μελωδικότητά τους. Η δε ποικιλία τους είναι τέτοια που επιτρέπει στον Μασνέ να τα εντάξει στη ροή της μουσικής με τρόπο που εξυπηρετεί ιδανικά το μουσικοδραματικό περιεχόμενο του έργου. Η μουσική είναι άλλωστε το στοιχείο που έχει δώσει στην όπερα αυτή διαχρονικότητα και μεγάλη δημοφιλία, ανεξάρτητα από μόδες.
Μοσχόπουλος: Είναι η Μανόν μια αντι-Τραβιάτα ή μια πρώιμη Λούλου;
«Μανόν, λοιπόν. Ένα έργο το βασικότερο ίσως χαρακτηριστικό του οποίου θα έλεγε κανείς πως είναι η αμφιθυμία» αναφέρει στο σημείωμα του ο σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος. «Σε όλα τα επίπεδα: ατμόσφαιρα, θέμα, μουσικό ύφος και ήθος των ηρώων του. Σε διαφορετική περίπτωση αυτά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αδυναμίες, εδώ γίνεται ένα εξαίρετο παράδειγμα έντεχνης διαχείρισης μιας γοητευτικής και συνάμα επικίνδυνης νοηματικής ρευστότητας. Τίποτε δεν είναι βέβαιο στον κόσμο της Μανόν. Όλα αρχίζουν «εύκολα» και «ανάλαφρα» ως μια κωμωδία ηθών, τελικά όμως η δραματικότητά της ξεπερνάει σχεδόν το μελόδραμα. Είναι η Μανόν μια αντι-Τραβιάτα ή μια πρώιμη Λούλου; Ένα θύμα των καταστάσεων και μιας κοινωνίας που υποτάσσει μια νέα γυναίκα σε κατηγοριοποιήσεις ή μια φιλήδονη αμοραλίστρια που καταστρέφεται από τον ναρκισσισμό της; Ο ιππότης Ντε Γκριέ; Μια πιστή ύπαρξη με άδολα και δυνατά αισθήματα; Ή ένας αφελής εμμονικός νέος, καλομαθημένος από την οικονομική και κοινωνική επιφάνεια της οικογένειάς του; Ίσως ούτε ο Πρεβό ούτε ο Μασνέ να αποσκοπούσαν σε ξεκάθαρες ή ηθικολογικές απαντήσεις. Άλλωστε και το αφηγηματικό έργο και η όπερα είναι προϊόντα εποχών κατά τις οποίες η ρευστότητα κυριαρχούσε.
Στην πρώτη περίπτωση το galant πνεύμα του γαλλικού 18ου αιώνα δέχεται τα «τσιμπήματα» του Διαφωτισμού, που παρακινεί σε κριτική σκέψη και επανεξέταση κάθε βεβαιότητας, ενώ κατά την μπελ επόκ μέσα από την ευζωία καλύπτονται έντεχνα μεγάλες εντάσεις και ανισότητες καθώς και ανακατατάξεις σε κάθε επίπεδο κοινωνικής και πνευματικής ζωής. Σαν δύο μεγάλες φούσκες που μεγαλώνουν ασύστολα οι δύο αυτές εποχές θα σκάσουν σε μεγάλες και παγκόσμιας εμβέλειας κρίσεις που θα συνταράξουν ολόκληρο τον κόσμο. Μήπως εκεί βρίσκεται και το ειδικότερο ενδιαφέρον που μπορεί να έχει το ανέβασμα του έργου στις μέρες μας; Στο ότι δηλαδή αποτυπώνει σχεδόν συμβολικά έναν κόσμο που μεθυσμένος από την «ευκολία» και την «ανεμελιά» διακατέχεται από μια ακόρεστη όρεξη για κατανάλωση ηδονών και εφήμερης επιβεβαίωσης ενώ οι αξίες εύκολα τοποθετούνται σε επίπεδο αγοραστικής αξίας, ο έρωτας συγχέεται με τον ερωτισμό και η έννοια της πορνογραφίας μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί για κάθε μορφή ανθρώπινης συμπεριφοράς και όχι μόνο στη στενή της κυριολεξία, έναν κόσμο που οδηγείται με απαστράπτουσα επιπολαιότητα σε μια νομοτελειακή δραματική έξοδο εθελοτυφλώντας για τις όποιες συνέπειες μέσα από την αποθέωση του εφήμερου;
Και στον Πρεβό αλλά και στον Μασνέ οι «αφηγήσεις» της «ιστορίας» της Μανόν Λεσκώ αναφέρονται σε έναν «παρελθόντα» χρόνο για να κατανοήσουν τον παρόντα. Έτσι και το ανέβασμα θα αναμείξει τον 18ο και τον 19ο αιώνα με το πρόσφατο παρελθόν μας ξεκινώντας από τις εξωτερικές λαμπερές εικόνες τους και την ιλιγγιώδη αίσθηση «αναρρίχησης» και καταλήγοντας στον αποσβολωμένα γυμνό πόνο της ξαφνικής πτώσης του παρόντος».
Μανόν
Με την γκαβότα της Γ΄ Πράξης
ΚΥΚΛΟΣ ΓΑΛΛΙΚΗ ΟΠΕΡΑ
12, 14, 16, 19, 21, 23, 26, 30 Δεκεμβρίου 2018
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Ώρα έναρξης: 19.30 (Κυριακές στις 18.30)
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός (12, 14, 16, 19, 21, 23/12)
Κλεάντε Ρούσσο (26, 30/12)
Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
Μουσική δραματουργία: Κορνήλιος Σελαμσής
Κινησιολογία: Σοφία Πάσχου
Φωτισμοί: Σοφία Αλεξιάδου
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διανομή
Μανόν: Μυρτώ Παπαθανασίου (12, 16, 19, 23/12)
Χριστίνα Πουλίτση (14, 21, 26, 30/12)
Ιππότης ντε Γκριέ: Γιόαν Χοτέα (12, 14, 23, 30/12)
Κωνσταντίνος Κληρονόμος (16, 19, 21, 26/12)
Κόμης ντε Γκριέ: Πέτρος Μαγουλάς (12, 14, 16, 26/12)
Τάσος Αποστόλου (19, 21, 23, 30/12)
Λεσκώ: Διονύσης Σούρμπης (12, 16, 19, 23/12)
Βαγγέλης Μανιάτης (14, 21, 26, 30/12)
Γκυγιό ντε Μορφονταίν: Νίκος Στεφάνου (12, 16, 21, 23/12)
Χρήστος Κεχρής (14, 19, 26, 30/12)
Ντε Μπρετινύ: Χάρης Ανδριανός (12, 16, 19, 23/12)
Κωστής Ρασιδάκις (14, 21, 26, 30/12)
Φρουρός: Χρήστος Γιαννούλης (12, 16, 19, 23/12)
Βασίλης Κωτσικογιάννης (14, 21, 26, 30/12)
Πουσσέτ: Βιολέττα Λούστα (12, 16, 19, 23/12)
Βαρβάρα Μπιζά (14, 21, 26, 30/12)
Ζαβότ: Ρόζα Πουλημένου-Καπόν (12, 16, 19, 23/12)
Διαμάντη Κριτσωτάκη (14, 21, 26, 30/12)
Ροζέτ: Έλενα Μαραγκού (12, 16, 19, 23/12)
Αθηνά Καστρινάκη (14, 21, 26, 30/12)
Υπηρέτρια: Βάγια Κωφού (12, 16, 19, 23/12)
Αναστασία Χριστοφιλάκη (14, 21, 26, 30/12)
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20, €35, €40, €50, €55, €60, €90
Φοιτητικό, παιδικό: €15
Περιορισμένης ορατότητας: €10
Προπώληση
Ταμεία Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Καθημερινά 09.00-21.00
Τηλ.: 213 088 5700
Ομαδικές πωλήσεις: 2130885742
Καταστήματα PUBLIC
www.ticketservices.gr
Εκδοτήρια Ticket Services,
Πανεπιστημίου 39, εντός Στοάς Πεσμαζόγλου.