Ο Λύσανδρος Τσιλίδης είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Γραφείων Ταξιδίων και Τουρισμού, επαγγελματίας στο χώρο του τουρισμού τα τελευταία σαράντα χρόνια. «Ως Ομοσπονδία εκπροσωπούμε τα γραφεία ταξιδίων/ tour operators και τους διοργανωτές εκδρομών- είμαστε αυτοί που διακινούμε το 85% του οργανωμένου τουρισμού παγκοσμίως», λέει ο ίδιος. «Τα ξενοδοχεία περιμένουν τους πελάτες από τη δική μας δραστηριότητα».
Πόσο πεσμένη είναι η κίνηση;
Περίπου 80%.
Το ποσοστό αυτό αφορά τη σημερινή κατάσταση ή είναι πρόβλεψη για το αμέσως επόμενο διάστημα;
Τώρα είναι μηδενικά όλα, δεν υπάρχει τίποτα. Προς το παρόν μην ψάχνετε άλλους αριθμούς, γιατί απλά δεν υπάρχουν. Πριν τον κορονοϊό θα μπορούσα να σας πω πόσα εκατομμύρια τουρίστες θα είχαμε αυτό το καλοκαίρι. Ξέραμε. Τώρα; Πως να ταξιδέψουν αυτά τα εκατομμύρια των ανθρώπων; Αφού δεν πετάνε τα αεροπλάνα. Πτήσεις και προορισμοί έχουν μειωθεί σε πρωτοφανή επίπεδα.
«Το ποσοστό που σας είπα (-80%) αναφέρεται σε αυτό που μπορεί να προκύψει. Τον προηγούμενο μήνα ελπίζαμε ότι τον Ιούνιο μπορεί να έχουμε κάποια κίνηση- τελικά δεν έχει. Τώρα ελπίζουμε για τον Ιούλιο, αλλά για να έρθει ο επισκέπτης πρέπει να ανοίξουν ξανά όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό: αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο. Αν αυτό επιτευχθεί, κάποια στιγμή ο επισκέπτης/ πελάτης θα το αποφασίσει και θα έρθει».
Δέχεστε κρατήσεις από εξωτερικό;
Είχαμε κάποιες προκαταβολές για ταξίδια που θα ξεκινούσαν από τον Μάρτιο, με το άνοιγμα της τουριστικής σαιζόν- όλα αυτά έχουν αναβληθεί. Και οι κρατήσεις που είχαμε για τον Μάϊο και τον Ιούνιο, άλλες ακυρώθηκαν και άλλες αναβλήθηκαν επίσης. Για τους επόμενους μήνες αυτού του καλοκαιριού δεν έχουμε κρατήσεις, αναμένουμε όμως. Υπάρχουν θετικές ενδείξεις για κάποια κίνηση. Έχουμε ένα μόνο δεδομένο: ότι εφόσον ανοίξουμε, θα έχουμε επισκέπτες.
Αυτό από πού προκύπτει;
Το ενδιαφέρον των τουριστικών γραφείων από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για ελληνικούς προορισμούς είναι έντονο. Αλλά πρέπει να γνωρίζουμε και οι tour operators ποια ξενοδοχεία θα λειτουργήσουν σε κάθε περιοχή και πότε. Για παράδειγμα, από τα ξενοδοχεία που είναι οικογενειακές επιχειρήσεις, τα περισσότερα θα ανοίξουν. Μια μεγαλύτερη, όμως, μονάδα, με εκατοντάδες κλίνες, θα το «σκεφτεί» πολύ περισσότερο αν θα λειτουργήσει σε αυτή τη συγκυρία.
Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι επαγγελματίες του χώρου σας;
Εμείς δουλεύουμε κάθε χειμώνα για το επόμενο καλοκαίρι. Το φετινό καλοκαίρι δεν ήρθε ποτέ. Και δεν θα αργήσει ο επόμενος χειμώνας... που θα είναι δύσκολος γιατί θα πρέπει να κρατήσουμε ανταγωνιστικές τις επιχειρήσεις μας χωρίς τα έσοδα (αυτού) του καλοκαιριού. Τα προηγούμενα χρόνια έτσι τα καταφέρναμε. Η φετινή συγκυρία είναι δυσάρεστη- όμως, δεν χάνουμε τη δυναμική μας. Θέλουμε να παράξουμε έργο, μόνο έτσι θα κρατήσουμε τις δουλειές μας.
«Παλεύουμε λοιπόν να φέρουμε επισκέπτες στη χώρα, γνωρίζοντας τις αντιξοότητες. Ο κορονοϊός δεν πέρασε, εμβόλιο και θεραπεία δεν έχουν βρεθεί και ο φόβος στους ανθρώπους ακόμα υπάρχει. Διαπιστώνουμε μια κινητικότητα στον ορίζοντα αλλά θα ήμασταν αφελείς αν πανηγυρίζαμε. Θεωρούμε χαμένη αυτή τη χρονιά και δουλεύουμε ήδη για την επόμενη».
«Για να μην χαθεί και το καλοκαίρι του 2021, πρέπει να ανοίξουμε φέτος τους προορισμούς μας. Ας έχουμε μικρή επισκεψιμότητα- θα αποδείξουμε στην παγκόσμια κοινότητα ότι οι Έλληνες, όπως ανταπεξήλθαμε επιτυχώς στην επιδημία, μπορούμε να υποδεχτούμε επισκέπτες και να διαχειριστούμε ικανοποιητικά όσα αναπάντεχα μπορούν να συμβούν».
Τι ζητάτε από την Πολιτεία;
Χρηματοδοτική στήριξη στις τουριστικές επιχειρήσεις, κάλυψη της αναστολής απασχόλησης των εργαζομένων, υποστήριξη στις εργοδοτικές εισφορές. Αυτή είναι, ίσως, η πρώτη φορά που θα πρέπει η Πολιτεία να στηρίξει τον τουρισμό, τον τομέα της ελληνικής οικονομίας που μόνος του αντιπροσωπεύει το 20% του ΑΕΠ. Την τελευταία δεκαετία, μέσα στην κρίση, ο τουρισμός κράτησε όρθια την οικονομία- για να επιστρέψει στα προηγούμενα μεγάλα της μεγέθη αυτή η αγορά πρέπει να υποστηριχθεί με συγκεκριμένα μέτρα, όπως εκείνα που είχαν ληφθεί για τις τράπεζες όταν είχαν προβλήματα. Τώρα ήρθε η σειρά του τουρισμού: γραφεία ταξιδίων, αεροπορικές εταιρείες και ξενοδοχεία πρέπει να τύχουν συγκεκριμένης μέριμνας από την Πολιτεία.
Που διαφοροποιείται ο τομέας του τουρισμού από τους υπόλοιπους κλάδους της εργασίας/ οικονομίας;
Είναι βέβαιο ότι από την κρίση του κορονοϊού έχουν πληγεί κι άλλα επαγγέλματα εκτός του τουρισμού, οι περισσότεροι κλάδοι έχουν υποστεί ζημιά. Αλλά εμείς φέρνουμε τον κόσμο στη χώρα μας. Αν σταματήσουμε να υπάρχουμε, οι υπόλοιποι (κλάδοι) θα έχουν πρόβλημα και την επόμενη χρονιά. Και θα διαμαρτύρονται, δικαίως. Ας επιτρέψουν οι αρμόδιοι στους επαγγελματίες του τουρισμού να υπάρχουμε όρθιοι και όλοι οι Έλληνες θα ξανασταθούνε στα πόδια τους.
«Οι κλάδοι και οι δραστηριοτητες που δουλεύουν με ελληνικό πελατειακό κοινό μπορούν, μερικώς έστω, να βγάλουν κάποια έξοδά τους. Εμείς δεν μπορούμε καν να επιβιώσουμε. Κανένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα δεν καλύπτει επαρκώς τις τουριστικές, ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Εάν υπάρχουν χίλιες εταιρείες στο πεδίο μας που πρέπει να στηριχθούν, ούτε για τις εκατό δεν έχει συμβεί αυτό».
«Τα εποχικά ξενοδοχεία δουλεύουνε με εποχικούς υπαλλήλους- όλοι αυτοί οι άνθρωποι συνήθως τον Μάρτιο ξεκινούν να εργάζονται. Τώρα, μέσα Ιουνίου, είναι ακομα στο ταμείο ανεργίας. Και το ποσοστό της ανεργίας που θα πρέπει να διαχειριστεί η Πολιτεία, θα αυξηθεί περαιτέρω».
Υπάρχουν, όμως, ρεαλιστικά περιθώρια και δυνατότητες μεγαλύτερης υποστήριξης από πλευράς Πολιτείας;
Όλοι ξέρουμε πόσο εύθραυστη είναι η ελληνική οικονομία, δεν ζητάμε να πέσει έξω το κράτος γιατί τότε θα γίνουμε «μπανανία». Πρέπει το κράτος να είναι σοβαρό και υγιές, αλλά επίσης πιο ευέλικτο και έξυπνο ώστε να απαντά στα αιτήματα των κλάδων που έχουν πληγεί πράγματι βαριά και έχουν κρίσιμη σημασία σε όλη την αλυσίδα της οικονομίας. Η επίδραση του τουρισμού στην ελληνική οικονομία τελικά, μαζί με τα συνεπικουρούμενα επαγγέλματα, φτάνει το 30% του ΑΕΠ.
«Η κυβέρνηση ανακοινώνει τα μέτρα ανά μήνα και έχουμε τρελαθεί... Αναβολή στην αναβολή και «βλέπουμε και κάνουμε». Απαιτείται οργάνωση: συντεταγμένα μέτρα, χρηματοοικονομικά και στήριξης της απασχόλησης (όχι εντυπώσεων), και καταληκτικές ημερομηνίες. Ώστε να μπορούμε οι επαγγελματίες στον τουρισμό να προγραμματίσουμε τη δουλειά μας και το κράτος τελικά να υπολογίσει με ασφάλεια τα φορολογικά του έσοδα».
«Πάντως το ζήτημα που έχει ανακύψει στον τουρισμό είναι παγκόσμιο, όχι μόνο ελληνικό. Δεν «κατηγορείται» η ελληνική διαχείριση στον τομέα του τουρισμού, μεμονωμένα, για όποια λάθη- είναι ολόκληρη η παγκόσμια κοινότητα που έχει αργήσει πολύ να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος».
Που οφείλεται αυτή η βραδύτητα;
Κανείς από όσους πολιτικά προϊστανται του τουρισμού, δεν είναι επαγγελματίας του τουρισμού. Αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο με ελάχιστες εξαιρέσεις. Ελάχιστοι υπουργοί τουρισμού υπήρξαν που προέρχονται επαγγελματικά από τον χώρο- όπως ο Τούρκος υπουργός Τουρισμού που υπήρξε τουριστικός πράκτορας και ξενοδόχος. Κάποιες χώρες τοποθετούν σε αυτή τη θέση επαγγελματίες για να «βγάλουν» τη δουλειά- το επάγγελμά μας είναι τόσο εύθραυστο ώστε αν το «αγκαλιάσεις», δεν πρέπει να το σφίξεις πολύ. Γιατί τότε το πνίγεις. Σήμερα, οι επαγγελματίες στον τουρισμό νιώθουμε ότι μας «σφίγγουνε» πολύ. Και χωρίς λόγο. Και να πεις ότι αγαπιόμασταν... Δε γνωριζόμαστε κιόλας. Και αγκαλιές με ξένους δεν πρέπει να κάνεις, όπως λέει ο κ. Τσιόδρας και ο κ. Χαρδαλιάς...
Διακρίνω μια απογοήτευση όσον αφορά τον κ. Θεοχάρη.
Όχι, δεν έχω πρόβλημα με κανέναν υπουργό και καμία κυβέρνηση. Οι επαγγελματίες του τουρισμού δεν έχουμε πρόβλημα με τα πρόσωπα- σαράντα χρόνια είμαι στον τουριστικό χώρο και ως επαγγελματίες δεν είχαμε αντιπαράθεση με κανέναν υπουργό, ποτέ. Γιατί δεν φταίει ένας άνθρωπος. Ο κύριος Θεοχάρης προϊσταται ενός Υπουργείου που δεν δεν είναι αρμόδιο αλλά συν- αρμόδιο για τα πάντα. Η αγορά απαιτούσε ένα υπουργείο Τουρισμού όπου ένας επαγγελματίας του χώρου μας θα μπορούσε μέσα σε αυτό να επιλύσει όλα τα ζητήματα που προκύπτουν στη δουλειά του. Στα εργασιακά τι μπορεί να κάνει το Υπουργείο Τουρισμού; Είναι συναρμόδιο με το Εργασίας. Στα οικονομικά θέματα τι μπορεί να κάνει; «Συναρμόδιο». Στα αναπτυξιακά; «Συναρμόδιο». Στα χωροταξικά, στις μεταφορές, ή τον πολιτισμό; Πάλι συναρμόδιο.
«Το πρόβλημα δεν έγκειται στον κάθε υπουργό ή στην κάθε κυβέρνηση αλλά σε αυτό το φαινόμενο της “συναρμοδιότητας”. Για να παρέμβει δραστικά κάποιος στα ζητήματα του τουρισμού, θα πρέπει να διοικεί έξι υπουργεία ταυτόχρονα».