Στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας, πριν από περισσότερα από 8.000 χρόνια ζούσαν άνθρωποι.
Σήμερα, τα απομεινάρια αυτών των κοινοτήτων εξακολουθούν να στέκονται - παγωμένα, ή μάλλον, αποξηραμένα στο χρόνο.
Ακριβώς απέναντι από την αραβική χερσόνησο, από την Ιορδανία έως τη Σαουδική Αραβία και από τη Συρία έως την Αρμενία, ερευνητές έχουν εντοπίσει χιλιάδες πέτρινες δομές στην έρημο που μοιάζουν με «χαρταετούς της ερήμου», αναφέρει το Sciencealert.
Οι δομές αυτές έχουν συνήθως το σχήμα V και παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά από τους πιλότους της πολεμικής αεροπορίας της Βρετανίας τη δεκαετία του 1920. Από τότε, ο λόγος ύπαρξής τους έχει παραμείνει ένα μυστήριο.
Τώρα, με τη βοήθεια πρόσφατων δορυφορικών εικόνων και ερευνών με drones στην έρημο Uwayrid της Σαουδικής Αραβίας, οι ερευνητές κατέληξαν σε ένα συμπέρασμα που επιβεβαιώνει τις υποψίες τους. Πρόκειται για μαζικές κυνηγετικές παγίδες.
Αυτές οι λεπτές δομές κατασκευάστηκαν για να λειτουργούν ως μέγα-παγίδες που επέτρεπαν σε ομάδες ανθρώπων να παγιδεύουν και να σκοτώνουν τα κοπάδια στο σύνολό τους, και όχι ένα προς ένα.
Σε μια σειρά από νέες αρχαιολογικές μελέτες και ακαδημαϊκές εργασίες, κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα για να βρουν επιτέλους μια απάντηση σε αυτό το παγκόσμιο αρχαιολογικό φαινόμενο στην έρημο.
Απαιτούνται περισσότερες ανασκαφές για να καταλάβουμε ποια ζώα βρίσκονταν συγκεκριμένα στις παγίδες που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, αλλά το γεγονός ότι εμφανίζονται σε άλλα μέρη της αραβικής χερσονήσου υποδηλώνει ότι αυτή ήταν μια δημοφιλής και αποτελεσματική στρατηγική επιβίωσης.
Πιο νότια, για παράδειγμα, οι αρχαιολόγοι έχουν βρει εκατοντάδες «πέτρινους χαρταετούς» και χιλιάδες άλλες πέτρινες κατασκευές να διασκορπίζονται στην έρημο.
Οι «χαρταετούς της ερήμου» νοτιότερα τείνουν να είναι πιο περίπλοκοι από εκείνους στην έρημο Uwayriḍ. Μερικές φορές συνδυάζουν πολλά σχήματα V μαζί, όπως μπορείτε να δείτε στην παρακάτω εικόνα.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη για τους «χαρταετούς της ερήμου», που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2022, επισημαίνει ότι ο συνδυασμός χαρταετών σε μια περιοχή δεν είναι ασυνήθιστος.
«Οι χαρταετοί και οι ανοιχτοί χαρταετοί μπορεί να λειτουργούσαν ταυτόχρονα, καθορίζοντας σχετικές αλλά διαφορετικές τεχνικές κυνηγιού», γράφουν οι ερευνητές.
Αυτοί οι γιγάντιοι «χαρταετούς της ερήμου» με τοίχους δεν προορίζονταν να βοηθήσουν στη σφαγή ζώων που έχουν εξημερωθεί ανά τους αιώνες - γουρούνια, αγελάδες, κατσίκες κ.λπ., αλλά προορίζονταν να βοηθήσουν τους κυνηγούς να παγιδεύουν και να σκοτώνουν φυλές ζώων που δεν μπορούσαν να εξημερωθούν.
Οι αντιλόπες, τα ελάφια, οι γαζέλες και άλλα είδη θα βρίσκονταν να πέφτουν μαζικά μέχρι θανάτου ως ένα μέρος ενός σχεδίου για τα άγρια ζώα που διαφορετικά ήταν δύσκολο να εξημερωθούν.
Μερικοί ««χαρταετούς της ερήμου»» έχουν βρεθεί ενσωματωμένοι σε ακόμη μεγαλύτερες πέτρινες κατασκευές που ονομάζονται «mustatils» (Οι μουστατίλες είναι προϊστορικά μνημεία κατασκευασμένα από τοίχους ψαμμίτη που βρίσκονται στη βορειοδυτική Σαουδική Αραβία).
«Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για τους χρήστες μεγα-παγίδων στην περιοχή διανομής χαρταετού», γράφουν οι ερευνητές της μελέτης, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο.
Στις αρχές του 2022, αρχαιολόγοι που εργάζονται στη Σαουδική Αραβία ανακάλυψαν ένα δίκτυο χαμένων «δρόμων» πλάτους 530 χιλιομέτρων στα βορειοδυτικά της χώρας.
Αυτοί οι αρχαίοι δρόμοι ήταν γεμάτοι με χιλιάδες σπειροειδείς, πέτρινους ταφικούς θαλάμους που φαινόταν να οδηγούν από τη μια όαση στην άλλη.
Σε πολλές από αυτές τις οάσεις βρέθηκαν και «χαρταετούς της ερήμου».
Οι αρχαιολόγοι που αποκάλυψαν τους «δρομους» πιστεύουν ότι χρησιμοποιήθηκαν από αρχαίους νομαδικούς λαούς.
Σε κάθε περίπτωση, περαιτέρω μελέτη θα μας προσφέρει γνώση για τις νεολιθικές κοινωνίες και για το πώς οι πρώτοι άνθρωποι ξεκίνησαν να κυνηγούν και να εξημερώνουν ζώα.
Παρά το γεγονός πως τα σχήματα αυτά είναι γνωστά εδώ και δεκαετίες, παραδόξως έχουν αγνοηθεί από την επιστημονική κοινότητα.
Επί χρόνια, οι αρχαιολόγοι καλούν για περαιτέρω έρευνα στα απομεινάρια αυτών των αρχαίων κοινοτήτων και επιτέλους υπάρχει το ενδιαφέρον.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science: Reports.