Την αποστολή LISA (Laser Interferometer Space Antenna), για τον εντοπισμό και τη μελέτη βαρυτικών κυμάτων από το Διάστημα ενέκρινε η Επιτροπή Επιστημονικών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ).
Πρόκειται για την πρώτη επιστημονική αποστολή για τον εντοπισμό και τη μελέτη βαρυτικών κυμάτων από το Διάστημα. Στο πλαίσιο αυτής της εξέλιξης, αναγνωρίζεται ότι η ιδέα και η τεχνολογία της αποστολής είναι επαρκώς εξελιγμένα και δίνεται το «πράσινο φως» για την κατασκευή των οργάνων και των διαστημοπλοίων. Οι εργασίες θα αρχίσουν τον Ιανουάριο του 2025, μόλις επιλεγεί ποια ευρωπαϊκή βιομηχανία θα το αναλάβει.
Η αποστολή LISA δεν αποτελείται μόνο από ένα διαστημόπλοιο, μα από «αστερισμό» τριών. Θα ακολουθούν τη Γη καθώς κινείται γύρω από τον Ήλιο, σχηματίζοντας ένα εξαιρετικά ακριβές ισόπλευρο τρίγωνο στο Διάστημα. Η κάθε πλευρά του τριγώνου θα έχει μήκος 2,5 εκατ. χλμ (πάνω από έξι φορές η απόσταση Γης- Σελήνης) και τα σκάφη θα ανταλλάσσουν/ επικοινωνούν με ακτίνες λέιζερ. Η εκτόξευση των τριών σκαφών έχει σχεδιαστεί για το 2035, με πύραυλο Ariane 6.
Κάτι παραπάνω από έναν αιώνα πριν, ο Αϊνστάιν πρόβλεψε πως όταν επιταχύνουν γιγαντιαία αντικείμενα, συγκλονίζουν την υφή του χωροχρόνου, παράγοντας μικρές διακυμάνσεις, γνωστές ως βαρυτικά κύματα. Χάρη στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, είμαστε πλέον σε θέση να βρίσκουμε αυτά τα δύσκολα στον εντοπισμό σήματα.
«Το LISA είναι ένα εγχείρημα που δεν έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν. Χρησιμοποιώντας ακτίνες λέιζερ σε αποστάσεις πολλών χιλιομέτρων, επίγεια όργανα μπορούν να εντοπίζουν βαρυτικά κύματα που προέρχονται από γεγονότα στα οποία εμπλέκονται αντικείμενα μεγέθους άστρου- όπως εκρήξεις σουπερνόβα ή συγχωνεύσεις εξαιρετικά πυκνών άστρων και μαύρων τρυπών...για να επεκτείνουμε τα σύνορα των βαρυτικών μελετών πρέπει να πάμε στο Διάστημα» εξηγεί η Νόρα Λούτζγκεντορφ, επικεφαλής επιστήμονας του προγράμματος.
Το LISA θα εντοπίζει διακυμάνσεις στον χωροχρόνο που προκαλούνται όταν γιγαντιαίες μαύρες τρύπες στα κέντρα γαλαξιών συγκρούονται. Αυτό θα επιτρέπει στους επιστήμονες να βρίσκουν την προέλευση αυτών των γιγαντιαίων αντικειμένων και να «χαρτογραφούν» πώς γίνονται εκατομμύρια φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο- και να διαπιστώνουν επίσης τι ρόλο παίζουν στην εξέλιξη γαλαξιών.