Ένας από τους κλάδους που επηρέασε η ελληνική κρίση, εκτός από την οικονομία και την κοινωνία, ήταν και ο πολιτισμός και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό.
Ιδιαίτερα σημαντική επίπτωση παρατηρήθηκε και στον κόσμο του βιβλίου, τους μικρούς εκδοτικούς οίκους και τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία της χώρας. Τα μικρά βιβλιοπωλεία ήρθαν γρήγορα αντιμέτωπα με τις αλυσίδες πολυκαταστημάτων και την κατάργηση της Ενιαίας Τιμής του βιβλίου, μια κίνηση που τους έδινε περιορισμένο όριο έκπτωσης του προϊόντος. Πολλοί από τους ανεξάρτητους βιβλιοπώλες έχασαν πελάτες, άλλοι έκλεισαν τα βιβλιοπωλεία τους, αφήνοντας πίσω την άμεση σχέση που είχε ο βιβλιοπώλης με τον βιβλιόφιλο επισκέπτη.
Αυτό φαίνεται πως αλλάζει, καθώς υπάρχουν βιβλιοπωλεία της γειτονιάς που έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια και σίγουρα αξίζουν την προσοχή μας.
Οι διαδικτυακές κοινότητες που αφορούν αποκλειστικά το βιβλίο, «somuchreading» και «LITTLE BOOKSTORES», διοργανώνουν για πρώτη φορά τη Little Bookstores Day, τη μεγάλη γιορτή των μικρών βιβλιοπωλείων της Ελλάδας.
Στις 28 Απριλίου, 50 βιβλιοπωλεία σε διαφορετικές πόλεις της χώρας προσκαλούν τους λάτρεις των βιβλίων για #miavoltastamikra. Μέσα από μια σειρά δράσεων που συνδέουν βιβλιοπώλες, συγγραφείς, εικονογράφους, εκδοτικούς οίκους και αναγνώστες, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πρωτότυπες εκδηλώσεις στους μικρούς αλλά όμορφους χώρους.
Η πρωτοβουλία
«Η ιδέα της Ημέρας Μικρών Βιβλιοπωλείων προέρχεται από τις αντίστοιχες διοργανώσεις του εξωτερικού. Για καιρό έβλεπα την Independent Bookstore Day στην Αμερική, το Books Are My Bag στη Βρετανία, τις ημέρες που διοργανώνονται στην Ολλανδία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και φανταζόμουν ένα event που θα ενώσει τα μικρά βιβλιοπωλεία ολόκληρης της Ελλάδας», λέει στη HuffPost Greece ο Γιάννης Σαχανίδης, ένας εκ των δυο διοργανωτών της Little Bookstores Day και ιδρυτής της διαδικτυακής κοινότητας «somuchreading».
Τα μικρά, ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία διαφέρουν από τα μεγάλα πολυκαταστήματα, καθώς έχουν έναν πιο οικείο χαρακτήρα, φροντίζουν τον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά και του δίνουν τις κατάλληλες-για εκείνον- προτάσεις. «Τα μικρά βιβλιοπωλεία δεν είναι μόνο μαγαζιά. Είναι μικρές κοινότητες που χτίζονται έχοντας το βιβλίο στον πυρήνα τους. Είναι η προσωπικότητα κάθε χώρου, η αγάπη προς το βιβλίο και η φροντίδα για τους αναγνώστες κάθε πόλης και γειτονιάς που κάνει τα μικρά βιβλιοπωλεία ξεχωριστά. Και οι βιβλιόφιλοι σέβονται και εκτιμούν τους άλλους βιβλιόφιλους», λέει ο Γιάννης.
Οι δράσεις
Μικρά βιβλιοπωλεία από πολλές γωνιές της χώρας συμμετέχουν σε αυτό τον εορτασμό, σχεδιάζοντας δράσεις ευφάνταστες, που δεν βλέπουμε συχνά.
«Το βιβλιοπωλείο Λεμόνι για την ημέρα των μικρών βιβλιοπωλείων θα εγκαινιάσει την έκθεση Φωτογραφίας του λογοτέχνη και εικαστικού Αλέξανδρου Ίσαρη. Πρόκειται για φωτογραφίες από την περίοδο 1969 – 2017», λέει ο κ. Σπύρος Ξένος, ιδιοκτήτης του αθηναϊκού βιβλιοπωλείου «Λεμόνι». «Επίσης θα γιορτάσουμε τα 20 Χρόνια του βιβλιοπωλείου, 20 χρόνια με την χαρά των βιβλίων και με αναγνώστες που έγιναν πια φίλοι μας».
Το βιβλιοπωλείο «ΝΟΥΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ» στη Θεσσαλονίκη θα παρουσιάσει δράσεις που βασίζονται στην κλασική ιστορία της Mary Poppins. «Παρέα με τρεις δημιουργικές ομάδες της πόλης μας, και την κουκλοθεατρική ομάδα ARTE-μπα-μπλομ, στήσαμε μια δίωρη διαδραστική, παιδική παράσταση η οποία περιλαμβάνει θεατρικό παιχνίδι, μουσική καθώς και εργαστήρι κατασκευής ενός αγαπημένου αντικειμένου της ηρωίδας μας», λέει η κα. Αναστασία Σαμολαδά, ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου «ΝΟΥΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ».
Το πρόγραμμα του βιβλιοπωλείου «Book and Art» στη Μυτιλήνη περιλαμβάνει από δραματοποίηση βιβλίων σε σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι διαδικτυακό ραντεβού με άλλα βιβλιοπωλεία μέσω Skype και αφήγηση υπό τη συνοδεία μουσικής.
Τα βιβλιοπωλεία εν μέσω κρίσης
Η κρίση αναμφισβήτητα έπληξε τα μικρά βιβλιοπωλεία, ωστόσο πλέον υπάρχει κινητικότητα από τους βιβλιοπώλες και τους υπεύθυνους λεσχών βιβλίου που άνοιξαν τις επιχειρήσεις τους και προσφέρουν γνώση μέσω διαδραστικών και πρωτοποριακών μεθόδων. Πώς όμως μπορούν να διατηρηθούν τα βιβλιοπωλεία εν μέσω κρίσης; «Με τον τρόπο που το κάνουν. Δηλαδή, με το να συνεχίζουν να κάνουν εκείνο που κάνουν καλά, κάθε μέρα. Με το να ενδιαφέρονται για τον κόσμο τους, να προτείνουν νέα πράγματα και να ενώνουν τις δυνάμεις τους με άλλα μικρά βιβλιοπωλεία», εξηγεί η Ντέμη Κουτσοσταμάτη, συνδιοργανώτρια της Ημέρας Μικρών Βιβλιοπωλείων και ιδρύτρια της «LITTLE BOOKSTORES».
Παρά τις πολλές προκλήσεις, σημαντικό ρόλο για την επιβίωση ενός μικρού βιβλιοπωλείου παίζει η αγάπη του κόσμου για τα βιβλία, η προσωπική σχέση των ιδιοκτητών με τον πελάτη αλλά και το πάθος του βιβλιοπώλη να εμπλουτίζει τα ράφια με βιβλία που ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες, ενισχύοντας με τον καλύτερο τρόπο τον πολιτισμό γενικότερα.
«Το μικρό βιβλιοπωλείο λόγω της μικρής κλίμακας του μπορεί να συγκεντρώνει τους πιο επιλεγμένους τίτλους από την τεράστια εκδοτική παραγωγή . Αυτή η μικρή κλίμακα του χώρου πάντα πιο οικεία σε διευκολύνει να συγκεντρώνεσαι πιο προσεκτικά στα πιο ουσιώδη και πιο επιλεγμένα βιβλία», λέει ο κ. Ξένος.
Η κα Σαμολαδά συμπληρώνει: «Οι προκλήσεις είναι γνωστές και πολλές, αλλά όταν κανείς δουλεύει με συνέπεια και υπευθυνότητα και ενημερώνεται συνεχώς για το αντικείμενό του , εξελίσσεται. Φυσικά οι λέξεις κλειδί σε οποιαδήποτε δουλειά είναι η ομάδα και η συνεργασία».
Πραγματοποιώντας παρουσιάσεις βιβλίων, λέσχη αναγνωστών και αφηγήσεις, η κα Βάλια Μπαρμπατιώτη, ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου «Book and Art», μπόρεσε να λειτουργήσει στον πυρήνα της κρίσης, την δική της επιχείρηση. «Με τα ποσοστά κέρδους που δεν ξεπερνούν το 35-40%, τα μεταφορικά και τα μεγαθήρια site που πουλάνε σε χαμηλότερη τιμή από αυτή που αγοράζουμε εμείς, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Μας σώζει ότι ανοίξαμε μέσα στη κρίση το 2013 και ξέραμε τι να περιμένουμε».
Γιατί θα πρέπει να προτιμήσουμε ένα μικρό βιβλιοπωλείο από για τις αγορές μας και όχι μια αλυσίδα πολυκαταστημάτων ή έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο;
«Να προτιμήσετε ένα μικρό βιβλιοπωλείο από μια αλυσίδα καταστημάτων ή έναν εκδοτικό μονάχα αν θέλετε να στηρίξετε τη γειτονιά σας και το ίδιο το βιβλίο στο μέρος που το αγαπούν και το γνωρίζουν καλά. Αν θέλετε να υπάρχουν μικρές επιχειρήσεις που κάνουν ενδιαφέρουσες δράσεις και φέρνουν πολιτιστική ζωή στις γειτονιές μας», λέει η Ντέμη. «Να προτιμήσετε ένα μικρό βιβλιοπωλείο από μια αλυσίδα πολυκαταστημάτων ή έναν εκδοτικό οίκο μόνο αν θέλετε να έχετε πρόσβαση σε μη εμπορικά βιβλία, ποικιλία και πολυφωνία και θέσεις εργασίας με καλύτερες συνθήκες για τους γύρω μας».
Το «κέρδος»
Το κέρδος από αυτή την πρωτοβουλία, αφορά το αναγνωστικό κοινό και αποτελεί μια γιορτινή συγκέντρωση για όλους. «Να γιορτάσουμε όλοι μαζί αυτή την προσπάθεια που κάνουμε όλοι εμείς ”οι μικροί” σαν εστίες πολιτισμού, σαν παράλληλοι κόσμοι της καθημερινότητας», λέει η κα Μπαρμπατιώτη.
«Η Γιορτή των μικρών βιβλιοπωλείων είναι μια γιορτή των αναγνωστών των συγγραφέων και όσων απαρτίζουν τον χώρο του βιβλίου. Είναι η χαρά της συνάντησης τους στο κοινό τους σπίτι το Βιβλιοπωλείο. Αυτή την χαρά αισθάνομαι ότι αποκομίζουμε και εμείς», συμπληρώνει ο κ. Ξένος.
Το τελευταίο Σάββατο του Απριλίου, τα μικρά βιβλιοπωλεία στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, περιμένουν το κοινό για μια περιήγηση στον κόσμο των βιβλίων. «Είναι καιρός οι βιβλιόφιλοι να γνωρίσουν από την αρχή τα μικρά βιβλιοπωλεία, τους βιβλιοπώλες τους και, φυσικά, τα βιβλία τους. Γι’ αυτό και πολλά από αυτά ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες τους σε ιδέες όπως η δική μας Ημέρα», τονίζει ο Γιάννης.
Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων, θα το βρείτε εδώ.