Το Διεθνές Κέντρο Εξαφανισμένων και Κακοποιημένων παιδιών (ICMEC) επισημαίνει πως δύο εκατομμύρια παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τη σεξουαλική κακοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε χρόνο, ενώ τουλάχιστον 1 στα 5 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια πέφτουν θύματα πριν την ηλικία των δεκαοκτώ. Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας πληθαίνουν με γεωμετρική πρόοδο, αν και γίνονται δεκάδες εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης από μη κερδοσκοπικά σωματεία και οργανισμούς. Δυστυχώς το προβληματικό νομικό πλαίσιο, μα κυρίως ο στρουθοκαμηλισμός που ακόμα διακατέχει την κοινωνία μας, δεν αφήνει περιθώρια εξάλειψης του φαινομένου.
Η συγγραφέας Μάιτε Καράνθα αποτύπωσε με αιχμηρή γλώσσα και ανατριχιαστική αφήγηση, που τολμά να μην λειάνει τις γωνίες, την ιστορία της εξαφάνισης μιας δεκαπεντάχρονης κοπέλας που ζει στη Βαρκελώνη, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να ζει σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Τα «Λόγια δηλητήριο» είναι ένα νεανικό μυθιστόρημα - αν και θα πρέπει να διαβαστεί κυρίως από τους ενήλικους της εκάστοτε οικογένειας - και τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Ισπανίας στην κατηγορία της Νεανικής Λογοτεχνίας, με το βραβείο του εκδοτικού οίκου Edebe, με το βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού Serra d'Or, με το βραβείο του διαδικτυακού περιοδικού νεανικής λογοτεχνίας El Templo de las Mil Puertas και με το βραβείο Fada a la Cultura, που απονέμεται σε έργα που προάγουν την κοινωνική ευαισθητοποίηση σε θέματα παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Διόλου τυχαία.
Η πένα της συγγραφέως κινείται ανάμεσα στις λέξεις σαν μια κινηματογραφική κάμερα, εστιάζοντας ισομερώς στους ήρωες αυτής της συγκλονιστικής ιστορίας.
Η υπόθεση έσφιξε σαν μέγγενη την καρδιά μου από τις πρώτες σελίδες. Η εξιστόρηση ξεκινά γνωστοποιώντας στον αναγνώστη ότι η εξαφανισμένη κοπέλα Μπάρμπαρα Μολίνα είναι ζωντανή και βρίσκεται «φυλακισμένη» από έναν άγνωστο. Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τότε που έχει δώσει σημεία ζωής και όλοι τη θεωρούν νεκρή. Εκτός από τον αστυνόμο Σαλβαδόρ Λοθάνο και τους γονείς της. Ψάχνουν διαρκώς να εντοπίσουν τη λεπτομέρεια εκείνη που θα μπορούσε να δώσει νέα πνοή στις έρευνες, μα η τύχη δεν είναι με το μέρος τους. Ώσπου ένα απρόσμενο τηλεφώνημα έρχεται να προσφέρει την ελπίδα στην οικογένεια της κοπέλας και να αναπτερώσει τις προσδοκίες των αρχών. Το κουβάρι ξετυλίγεται και πάλι, μόνο που το χαμένο κομμάτι του παζλ θα τους συνθλίψει όλους.
Η πένα της συγγραφέως κινείται ανάμεσα στις λέξεις σαν μια κινηματογραφική κάμερα, εστιάζοντας ισομερώς στους ήρωες αυτής της συγκλονιστικής ιστορίας. Τα μικρά κεφάλαια, με συνεχείς εναλλαγές του πρωταγωνιστικού ρόλου, κατορθώνουν να κρατήσουν την αγωνία στο ζενίθ και ταυτόχρονα να σκιαγραφήσουν με λεπτομέρειες το ψυχολογικό προφίλ των χαρακτήρων. Η πρωτοπρόσωπη κατάθεση ψυχής της έφηβης κοπέλας με σόκαρε, μου έκοψε την ανάσα, με χαστούκισε, με τυράννησε. Οι πληγές αυτού του παιδιού, που βρέθηκε έρμαιο των αρρωστημένων ορέξεων και των διαστροφικών πράξεων ενός «ανθρώπου», με ξεπέρασαν και πάλεψα με τις σελίδες επιζητώντας τη λύτρωσή της. Οι παρεμβολές των κινήσεων των άλλων χαρακτήρων κατάφεραν ομολογουμένως να με μπερδέψουν και να με αφήσουν άφωνη μπροστά στην αποκάλυψη της αλήθειας. Μια αποκάλυψη που έρχεται σχεδόν στη μέση του βιβλίου, δίνοντας τη δυνατότητα να ξεδιπλωθεί με σθένος και πυγμή η κοινωνική χροιά αυτού του δυνατού βιβλίου.
Τα «Λόγια δηλητήριο» είναι στην πραγματικότητα η αποδόμηση της σύγχρονης πραγματικότητας που επιμένει να εθελοτυφλεί εις βάρος των παιδιών της. Είναι ένα μυθιστόρημα που εγκαλεί τους γονείς στο ρόλο τους, που δείχνει με το δάχτυλο τον καθένα μας, προκαλώντας μας να σηκώσουμε το ανάστημά μας σε αυτή την αδυσώπητη μάστιγα που υπάρχει δίπλα μας. Ας μην κλείνουμε τα μάτια. Ας τα ανοίξουμε διάπλατα και ας αφουγκραστούμε τα παιδιά μας αλλά και τα παιδιά που βρίσκονται κοντά μας, γιατί κάθε νεύμα, κάθε βλέμμα, κάθε αντίδραση μπορεί να κρύβει μια κραυγή απόγνωσης.
Δείτε περισσότερα στο blog Λογοτεχνικά Σοκάκια