Η αξιοποίηση της ενέργειας στην Αν. Μεσόγειο ενάντια στην τουρκική επεκτατικότητα προϋποθέτει διακρατική συνεργασία με βάση το Δίκαιο του ΟΗΕ για την Θάλασσα μέσω της ΑΟΖ. Επιπλέον, ο ενεργειακός πλούτος είναι μεταμορφωτής του ευρύτερου γεωπολιτικού παιγνιδιού, αφού αποτελεί σοβαρό κίνητρο για διακρατικές συνεργασίες σε πολλούς τομείς που άπτονται της εθνικής και κρατικής ασφάλειας και άμυνας.
Επειδή συχνά επισημαίνουμε τη σημασία της διορατικότητας στην πολιτική, παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο του Καθ. Θεόδωρου Καρυώτη (του Έλληνα πατέρα της ΑΟΖ), ο οποίος έγραφε από τις ΗΠΑ το 2017:
«Ο πρώτος από τους Έλληνες πολιτικούς που αντιλήφθηκε την αξία της ΑΟΖ ήταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος, που ενημέρωσε 2004 τον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κώστα Σημίτη και τον τότε Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Α. Παπανδρέου για την πρόθεση του να προχωρήσει στην ανακήρυξη της Κυπριακής ΑΟΖ αλλά, δυστυχώς, και οι δύο αντέδρασαν πολύ αρνητικά».
Επιπλέον, ζήτησαν «από την Κυπριακή Κυβέρνηση να μην κάνει τη σωστή οριοθέτηση με την Αίγυπτο, γιατί θα αναδεικνύονταν τα δικαιώματα του συμπλέγματος του Καστελόριζου» αλλά «να οριοθετήσει την ΑΟΖ με την Αίγυπτο [με τρόπο] ώστε να μη δοθεί πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο και δημιουργηθεί πρόβλημα με την Τουρκία!»
Πού θα ήμασταν σήμερα αν Ελλάδα-Κύπρος προχωρούσαν τότε στη βάση του Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ για την ΑΟΖ, που από το 1998 αποτελεί επικυρωμένο Δίκαιο της ΕΕ ως σύνολο; Κατ΄ελάχιστον, η θαλάσσια περιοχή ανάμεσά τους θα είχε επικαλυφθεί με την νομιμότητα του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου, καθώς η Τουρκία παρακολουθούσε τότε παθητικά. Κάθε μετέπειτα επιδίωξη τουρκικής διείσδυσης στην θαλάσσια περιοχή (όσα δηλαδή ακολούθησαν όπως της «Τουρκολιβυκής ΑΟΖ», της «γαλάζιας πατρίδας» του Ερντογάν και των γκρίζων ζωνών) θα είχε ενώπιόν της τη διεθνή νομιμότητα και όχι το… κενό!
Όμως, ενώ είδαμε από την μια την έμπρακτη διορατικότητα που θα προκαταλάμβανε τις τουρκικές παρανομίες, από την άλλη επικράτησαν φοβικά σύνδρομα, ανεπάρκεια, αγκυλώσεις… Πάντως, μέχρι σήμερα, η Τουρκία αναφέρεται σε υφαλοκρηπίδα αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε ΑΟΖ.
Ορισμένοι δεν αντιλαμβάνονται την τεράστια σημασία της ενέργειας ούτε σήμερα. Τους τελευταίους μήνες έγινε στην ΕΕ μια σκληρή διαπραγμάτευση σχετικά με τα έργα υποδομής για το φυσικό αέριο όπως τον αγωγό East-Med. Ενώ εξελισσόταν η «μάχη», προέκυψε η υπουργική «παραφωνία» στη Λευκωσία ότι «τυχόν αποκλεισμός του Έργου (δηλαδή του αγωγού) από χρηματοδότηση, δεν θα αποτελεί πλήγμα.» Προσωπικά, προσπάθησα να συνδράμω τη μάχη για συμπερίληψη του αγωγού East-Med στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ με δυνατότητα χρηματοδότησής του, μαζί με την πολύτιμη πολιτική στήριξη που συνεπάγεται.
Η προκαταρκτική συμφωνία που επιτεύχθηκε τις προάλλες περιλαμβάνει τον αγωγό East-Med ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ και το θέμα τίθεται πλέον ενώπιον των κρατών-μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Eίναι ευτύχημα που ευσυνείδητοι λειτουργοί μάχονταν με πίστη και μεθοδικότητα, την ώρα που πολιτικοί αρμόδιοι έκαναν … παράφωνες δηλώσεις.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο