Η Εκθεση του 2022 για την Σιδηροδρομική Ασφάλεια και Διαλειτουργικότητα στην Ευρώπη βασίζεται σε στοιχεία προηγούμενων ετών - κυρίως από το 2016 ως το 2020 - που αναδεικνύουν διαχρονική αδράνεια και περιορισμένα αντανακλαστικά, έστω και με το «ελαφρυντικό» ότι η χώρα μας έβγαινε αυτή την περίοδο από μία βαθιά οικονομική κρίση. Με βάση την αντικειμενική, κατά τεκμήριο, αποτύπωση της σύγκρισης με τις υπόλοιπες χώρες στην Εκθεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αποδεικνύεται το κοινό μυστικό, ότι στην περίπτωση της χώρας μας φέρουν ευθύνες όλοι όσοι έλαβαν αποφάσεις - σίγουρα και πιο πίσω από το 2016.
Πίνακας 1: Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας σε θανάτους / ανά χιλιόμετρο δικτύου τη διετία 2018-2020
Ο συντάκτης της Εκθεσης αναφέρει - και κάθε σχολιασμός περιττεύει: «Τα στοιχεία αποκαλύπτουν τουλάχιστον 10πλάσια διαφορά στα ποσοστά θνησιμότητας μεταξύ των χωρών με τα χαμηλότερα ποσοστά και εκείνων με τα υψηλότερα ποσοστά...Τα ποσοστά για τα κράτη μέλη με σχετικά υψηλά ποσοστά είναι πολύ υψηλότερα από τα ποσοστά για άλλες χώρες. Για το ποσοστό θνησιμότητας των σιδηροδρόμων, ένα σύμπλεγμα 11 χωρών αναδύεται με αξίες που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ».
Πίνακας 2: Σταδιακή μείωση ατυχημάτων στην ΕΕ σε σιδηροδρομικές διαβάσεις την περίοδο 2010-2020
Οι συντάκτες της Εκθεσης σημειώνουν ότι στατιστικά οι περισσότεροι θάνατοι στα ευρωπαϊκά σιδηροδρομικά δίκτυα καταγράφονται σε ισόπεδες σιδηροδρομικές διαβάσεις. Τέτοια δυστυχήματα έχουμε δει πολλά στην Ελλάδα, καθώς τρένα παρασύρουν οχήματα λόγω απροσεξίας οδηγών ή ελεγκτών σε διαβάσεις, ενώ υπάρχουν και θύματα-πεζοί στις ράγες.
Στην Εκθεση σημειώνεται ότι: «Τα ατυχήματα σε διαβάσεις ισόπεδης διέλευσης αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τέταρτο όλων των σημαντικών ατυχημάτων στην ΕΕ σιδηροδρόμων.
Μετά από μια τάση στασιμότητας τα τελευταία χρόνια (από το 2016), το 2020 σημειώθηκε σημαντική μείωση των ατυχημάτων ισόπεδης διέλευσης και των σχετικών θανάτων σε σύγκριση με το 2019. Αυτή η μείωση θα πρέπει να ερμηνευτεί με προσοχή, καθώς θα μπορούσε να συνδεθεί εν μέρει με το lockdown και τους μετέπειτα ταξιδιωτικούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.»
Πίνακας 3: Η Ελλάδα δεύτερη στη λίστα για ατυχήματα σε ισόπεδες διαβάσεις την διετία 2018-2020
Και ενώ η τάση στην ΕΕ είναι φθίνουσα σε σχέση με τα ατυχήματα στις ισόπεδες σιδηροδρομικές διαβάσεις, η κατέχει και εδώ μία από τις χειρότερες θέσεις, αφού κατατάσσεται δεύτερη (μετά την Εσθονία) στον σχετικό πίνακα. Στην Εκθεση σημειώνεται ότι:
«Τα ποσοστά ατυχημάτων ισόπεδης διέλευσης ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά ατυχημάτων έχουν συνήθως αναπτύξει ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της ασφάλειας των ισόπεδων διασταυρώσεων, και αυτό έχει μεταφραστεί σε μικρό αριθμό ισόπεδων διαβάσεων με κακή, ή καθόλου προστασία. Κοινά χαρακτηριστικά των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά ατυχημάτων είναι η χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού και ο χαμηλός όγκος σιδηροδρομικής κυκλοφορίας. Αυτές οι συνθήκες παρέχουν ίσως λιγότερα κίνητρα για την ολοκληρωμένη διαχείριση ασφάλειας στις ισόπεδες διαβάσεις.»
Πίνακας: Το 2022 βρήκε την Ελλάδα «γυμνή» από συστήματα προστασίας αμαξοστοιχιών
Σε αυτό τον πίνακα γίνεται λόγος για συστήματα TPS (Τrain Protection Systems) - δηλαδή Συστήματα Προστασίας Αμαξοστοιχιών.
Η Ελλάδα εμφανίζεται στον πίνακα 4 ως χώρα - «μαύρη τρύπα» με μηδενικές υποδομές σε αυτό το σημείο. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά μετά το φοβερό δυστύχημα στα Τέμπη, μόλις στα μέσα του 2022 άρχισε να λειτουργεί σταδιακά ηλεκτρονικό σύστημα σε μέρος του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, με στόχο να ολοκληρωθεί αυτό εντός του 2023.
Δυστυχώς άργησε τόσο, ώστε 57 άνθρωποι να σβήσουν στις ράγες την 1η Μαρτίου 2023...
Στην Εκθεση σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Η εγκατάσταση TPS θεωρείται ευρέως ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα σιδηροδρομικής ασφάλειας για τη μείωση του κινδύνου συγκρούσεων μεταξύ τρένων.
Ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν ότι εγκατέστησαν προηγμένα λειτουργικά επίπεδα TPS, ενώ μερικές άλλες χώρες δεν το έκαναν. Μεταξύ των χωρών που παρέχουν δεδομένα TPS, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η
Ολλανδία, το Βέλγιο και η Ρουμανία ανέφεραν ότι περισσότερο από το 90 % των δικτύων τους είναι εξοπλισμένα με TPS, που παρέχουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας αμαξοστοιχίας, δηλαδή προειδοποιητική, αυτόματη στάση
και (διακεκριμένη ή συνεχής) επίβλεψη της ταχύτητας της αμαξοστοιχίας. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό σιδηροδρομικών γραμμών σε άλλα κράτη μέλη εξακολουθούν να μην προστατεύονται από TPS.»