Θα νόμιζε κανείς ότι η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι ο «ομφαλός της γης» και ότι έχει ήδη κριθεί και αποφασισθεί ότι στην δική μας γειτονιά, με δική μας ευθύνη, συμβολή και συμμετοχή, κρίνεται η τύχη του «δυτικού» κόσμου. Ότι εδώ γίνεται η σύγκρουση Ανατολής ( Ρωσίας ) και της πολύ-διασπασμένης διατλαντικής Δύσης. Η οποία μάλλον έτσι θα παραμείνει ανεξαρτήτως του αποτελέσματος.
Ο καταιγισμός των δηλώσεων, επισκέψεων, νουθεσιών, πιέσεων και απειλών εκ μέρους κάθε επιπέδου και κατηγορίας ηγετών προς τους Σλαβομακεδόνες κυρίως – αλήθεια πως τους αποκαλούμε εφεξής μετά την Συμφωνία των Πρεσπών; - πιθανό να αποδώσει καρπούς. Κυρίως να οδηγήσει τους κατοίκους της γειτονικής μας χώρας στις κάλπες. Η συμμετοχή έχει μεγάλη σημασία. Την μεγαλύτερη ίσως σημασία. Ένα ηχηρό ΝΑΙ με μικρή συμμετοχή γύρω στο 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους πολιτών αποδυναμώνει την εμβέλεια του και ενδέχεται να προκαλέσει τριγμούς στην πορεία υλοποίησης των προβλεπομένων μετά τη κύρωσή της Συμφωνίας των Πρεσπών από το Κοινοβούλιο της π.Γ.Δ.Μ.
Ορθώς στην Ελλάδα παρακολουθούμε από κοντά ,με ανησυχία και με αγωνία το αποτέλεσμα.
Διακινδυνεύω την εύκολη άλλωστε εκτίμηση ότι δεν έχουμε όλοι τις ίδιες ενδόμυχες προσδοκίες …
Οι μόνοι αμέριμνοι για το δημοψήφισμα , αναμφίβολα είναι οι εκατοντάδες Έλληνες εκ Κεντρικής Ελλάδος και Κεντρικής Μακεδονίας -μην την συγχέουμε με την Βόρεια-ορμώμενοι. Τακτικοί και συνεπείς επισκέπτες των πολυδιάστατων πόλων έλξης που εδώ και χρόνια αναπτύσσονται και ευδοκιμούν ,πέραν του μεθοριακού σταθμού των Ευζώνων, στην Βορειο-Μακεδονικής «ενδοχώρα». Άλλα τα μνημεία του αλυτρωτισμού στα Σκόπια και άλλα τα ευαγή ιδρύματα της λύτρωσης …
Ενδοχώρα; Χρησιμοποιώ εσκεμμένα ένα αδόκιμο όρο που εδώ και 25 χρόνια με έπαρση και υπεροψία χρησιμοποιούμε για τις γειτονικές μας βορείως των συνόρων μας χώρες και αναμφίβολα ταλαιπωρούμε. Με την Ελλάδα εντός όσο και εκτός Μνημονίων. Ομολογώ ότι την στιγμή αυτή δεν έχω σαφή και αδιαμφισβήτητη εικόνα των διαθέσεων των πολιτών της γειτονικής μας χώρας. Δεν εμπιστεύομαι τις δημοσκοπήσεις. Έχουν άλλωστε ήδη αποτύχει στις προβλέψεις τους σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Το δημοψήφισμα της Κυριακής 30 Σεπτεμβρίου αποτελεί ένα κρίσιμο, ένα κομβικό σταθμό στην δύσκολη πορεία της κυρωτικής διαδικασίας και εν τέλει της εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η ολοκλήρωσή της στην γειτονική πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν θα αποτελούσε έκπληξη. Όπως έκπληξη δεν θα αποτελούσε και η εμπλοκή της. Αν όμως αναλύσουμε τις πιθανότητες, αναμφίβολα δεν είμαι ο μόνος που εκτιμά ότι οι πιθανότητες εμπλοκής είναι μεγαλύτερες στην Ελλάδα.
Εκείνο όμως που δικαιούμαι να αμφισβητώ είναι ο χαρακτηρισμός της ως «ιστορικής». Δεν γνωρίζω θα αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, ενώ ο σκληρός της πυρήνας ( γλώσσα, ιθαγένεια/υπηκοότητα, εθνικότητα) προκαλεί σύγχυση και αντίδραση. Ειδικά στην Ελλάδα.
Αποτελεί αναμφίβολα και για τις δύο χώρες ένα επώδυνο συμβιβασμό. Στο βιβλίο μου «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία – Η Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών » (Εκδόσεις Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ) με ένα εκτενή και βαθιά πολιτικό Πρόλογο του Ευάγγελου Βενιζέλου, επιχειρώ μία πρώτη αποτίμησή της.
Το βασικό μου συμπέρασμά μου όπως καταγράφεται στον Επίλογο είναι ότι: “Ήσσονος σημασίας είναι αν στην Ελλάδα ολοένα περισσότερο ενισχύεται η θέση ότι η Συμφωνία στον σκληρό της πυρήνα δεν εξασφαλίζει την καθαρότητα και την απόλυτη σαφήνεια .Θεμελιώδεις δηλαδή προϋποθέσεις για μία τόσο σημαντική, κομβική Συμφωνία…
…Μείζονος εν τούτοις σημασίας δεν είναι αυτή η εσωτερική πτυχή. Είναι η διεθνής. Το πρόβλημα αφορά στην θεμελιωδώς διαφορετική ερμηνεία των εν λόγω συστατικών της Μακεδονικής ταυτότητας όρων ( γλώσσα ,ιθαγένεια/ υπηκοότητα / εθνικότητα) μεταξύ Κυβερνήσεων της Ελλάδος και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Τούτο συμβαίνει πριν καν ολοκληρωθεί η διαδικασία κύρωσής της από τις δύο γειτονικές χώρες. Η εκ διαμέτρου αντίθετη πλέον επίσημη και δημόσια ερμηνεία που δίδεται από τις δύο κυβερνήσεις φοβούμαι ότι ενισχύει και εμβαθύνει τις εκτιμήσεις και φόβους εκείνων που αμφισβητούν την βιωσιμότητα της Συμφωνίας. Κυρίως όμως αποδυναμώνει την εμβέλεια της. Οι τρίτοι επίσης θα επιλέγουν κατά συμφέρον την ερμηνεία που επιθυμούν.
Στην καλύτερη περίπτωση θα πορευόμαστε με μία Συμφωνία η οποία, ας το ομολογήσουμε, με την επιτυχή επίλυση του ονοματολογικού ελαφρύνει μεν τα βάρη και της ελληνικής πολιτικής, μεταφέρει όμως ταυτόχρονα στις επόμενες γενιές τις σύγχρονες βασικές γενεσιουργές προκλήσεις του Μακεδονικού ζητήματος. ..”
Γνωρίζοντας από μέσα τα ρεαλιστικά όρια και τις αντοχές του πολιτικού συστήματος, συνεχώς υπενθυμίζω εδώ και ένα χρόνο ότι η έλλειψη συνεννόησης και η επικράτηση πολωτικού πολιτικού κλίματος αναιρεί στην πράξη ακόμη και τα αναμφίβολα θετικά στοιχεία ( εννοώ το όνομα Βόρειος Μακεδονία) που έχει η Συμφωνία. Κυρίως όμως ερεθίζει ακόμη περισσότερο την κοινή γνώμη που εδώ και δέκα χρόνια είναι απαισιόδοξη, θυμωμένη και απογοητευμένη. Αν αντί των υποτιμητικών χαρακτηρισμών στελεχών του κυβερνητικού συνασπισμού κατά των πολιτικών τους αντιπάλων και των προηγουμένων κυβερνήσεων, είχε τεθεί ήδη από τον Ιανουάριο 2018 ένα σοβαρό πλαίσιο πραγματικής συνεννόησης με τις πολιτικές παρατάξεις της Βουλής, αναμφίβολα η κατάσταση σήμερα θα ήταν διαφορετική. Ευκολότερη τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την αντιπολίτευση.