«… Έτυχε να είχα πολλές προγραμματισμένες εμφανίσεις ακόμα, όταν συνέβη το κοσμικό ατύχημα και όλα τελειώσανε έτσι ξαφνικά… Συνέχισα λοιπόν να μου τραγουδώ από το σπίτι μάλλον από κεκτημένη ταχύτητα. Με απασχολεί πολύ συχνά αυτή η εικόνα: Ένας καλλιτέχνης μόνος επάνω στη σκηνή που συνεχίζει να παίζει ενώ η αίθουσα έχει αδειάσει...».
Ανεβαίνει στο stage της Τεχνόπολης στις 27 Ιουλίου, στο πρώτο του live μετά από πέντε ολόκληρους μήνες, συντροφιά με την Ανδριάνα Μπάμπαλη και τον Στάθη Δρογώση «φίλους και ιστορικούς συμμάχους από τον περασμένο αιώνα», σε μια συναυλία με τον απολύτως ταιριαστό (δεδομένων των συνθηκών) τίτλο «Δεν σε αγγίζω μα σε φτάνω».
Μεσούντος του θέρους της πανδημίας, σε ένα καλοκαίρι που μόνο μεγάλο και φωτεινό δεν είναι, ο Μανώλης Φάμελλος μιλά -από την αγαπημένη του Φολέγανδρο- για την επιστροφή, όπως και για το νέο του άλμπουμ, τη «Μικρή Ανθολογία Δωματίου», με 12 τραγούδια μιας «ιδεατής παρέας» -δικά του, του Βασίλη Τσιτσάνη, του Διονύση Σαββόπουλου, του Γιάννη Σπανού, του Γιώργου Ζαμπέτα, του Μιχάλη Σουγιούλ και του Γιάννη Παπαϊωάννου. Τραγούδια που είναι «λιγότερο διασκευές και περισσότερο εικόνες που αλλάζουν προσπαθώντας να παραμείνουν ζωντανές», τις οποίες προβάλλει μέσα από τον δικό του προτζέκτορα με τα απολύτως στοιχειώδη.
Πέρα από όσα ο χρόνος έχει επιλέξει να κρατήσει, μουσικές και στίχους του που τ’ ακούς και μοιάζουν καινούργια ακόμη κι αν γράφτηκαν είκοσι χρόνια πριν, ο Φάμελλος παραμένει η περίπτωση του δημιουργού που έχει το χάρισμα να βρίσκει τις λέξεις, ιδιότητα σχεδόν ιαματική σε περιόδους κρίσης. Άλλωστε, πώς αλλιώς να μιλήσει κανείς για «την αίσθηση της ματαιότητας που επιδεινώθηκε», την περισυλλογή ως «δωμάτιο πανικού» και το «προτιμώ να χαίρομαι για το παρελθόν όπως το έχω ξαναφανταστεί εγώ ελεύθερα στο μυαλό μου τουλάχιστον…».
-Τι γεύση έχει η επιστροφή;
Ακόμα την φαντάζομαι, άλλωστε πρόκειται για επιστροφή στο μέλλον… οπότε αυθαίρετα ας βάλουμε μια δόση κανέλα, μια δόση βασιλικό και μια καθυστερημένη δόση στεγαστικού δανείου για να δέσει...
-Πότε κάνατε το τελευταίο live;
Έπαιξα τον Φεβρουάριο στα Χανιά, στο Ηράκλειο και στο Άργος, όπως συνηθίζω σε χώρους μικρούς αλλά όπου νιώθω και με νιώθουν οικεία. Με τρομάζουν τα πλήθη, αλλά όπως φαίνεται τα τρομάζω κι εγώ… Μοιάζει τώρα ο Άγιος εκείνος Φεβρουάριος μια ξένοιαστη εποχή ενώ φυσικά δεν ήταν. Κρατάω το άρωμα της όμως και αυτό ξέρω πως είναι αληθινό...
-Τι θα παίξετε στην Τεχνόπολη;
Όπως συνηθίζω να λέω, παίζουμε τα τραγούδια μας, και τα τραγούδια μας είμαστε εμείς, ο καθένας ένας κόσμος διαφορετικός… Αν φανταστούμε όμως πως είναι σημεία σε ένα χάρτη, ίσως αν τα ενώσουμε με γραμμές να σχηματιστεί ένα νέο πρόσωπο...
-Πώς φαντάζεστε τα πρώτα δέκα λεπτά πάνω στη σκηνή μετά από τόσον καιρό;
Προτιμώ να μην τα σκέφτομαι επειδή συνήθως είναι δύσκολα, θέλω να φαντάζομαι μια ροή, κάτι που έχει τεθεί ήδη σε κίνηση... Σαν ένα ποτάμι που κυλά αρμονικά και με παίρνει κι εμένα μαζί. Θα ήθελα αν ήταν δυνατό να αρχίσω από τα επόμενα δέκα λεπτά...
-«Φίλοι και ιστορικοί σύμμαχοι από τον περασμένο αιώνα… ». Πότε και πώς γνωριστήκατε με την Ανδριάνα και τον Στάθη;
Τον Στάθη τον γνώρισα το καλοκαίρι του 97, έκτοτε με πολιορκούσε στενά μέχρι που κατέρρευσαν οι αντιστάσεις μου και ενέδωσα μερικά χρόνια αργότερα. Η πολιορκία βέβαια διαρκεί, αναρωτιέμαι γιατί… Την Ανδριάνα λίγα χρόνια αργότερα μέσω του Νίκου Πορτοκάλογλου και αν και δεν έχουμε συνεργαστεί ποτέ δισκογραφικά, υπήρχε πάντα μεταξύ μας μια οικογενειακή ατμόσφαιρα και ταιριάζαμε με φυσικότητα, με τα μάτια, όπως λέμε μεταξύ μας.
-Η δήλωση με αφορμή το live ότι οι τρεις σας δεν έχετε να φοβηθείτε πολλά μέσα στο μάλλον άβολο κλίμα της πανδημίας, σημαίνει θάρρος, απόλυτο ρεαλισμό, μοιρολατρία, κάτι άλλο;
Αστειεύομαι φυσικά, είμαστε απλά δοκιμασμένοι στις σκληρότερες συνθήκες (που σημαίνει πως είμαστε μάλλον προετοιμασμένοι για το χειρότερο)...
Δεν είμαστε ήρωες, το ενδεχόμενο να το βάλουμε στα πόδια πάντοτε παραμένει ανοιχτό... εντωμεταξύ εκθέτουμε εντελώς απερίσκεπτα τους εαυτούς μας στην σκηνή και όπως και το κοινό περιμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα του τεστ.
-Και μέσα σ’ όλα, ένα νέο άλμπουμ, η «Μικρή Ανθολογία Δωματίου». Πώς προέκυψε αυτό το «αυθόρμητο εγχείρημα», όπως το χαρακτηρίζετε;
Υποθέτω πως λόγω και της περιρρέουσας ατμόσφαιρας δεν κατάφερα να συγκεντρωθώ στα δικά μου τραγούδια... Άραγε ήθελα να διασκεδάσω την (και πάλι οικεία και γνώριμη) αίσθηση της ματαιότητας που επιδεινώθηκε; Άλλωστε οι συγκεκριμένες εκδοχές αυτές των τραγουδιών αποτελούν τον πυρήνα αυτού που κάνω παίζοντας με την κιθάρα μου (και ότι άλλο περνάει από το χέρι μου) ζωντανά τα τελευταία χρόνια. Έτυχε να είχα πολλές προγραμματισμένες εμφανίσεις ακόμα, όταν συνέβη το κοσμικό ατύχημα και όλα τελειώσανε έτσι ξαφνικά… Συνέχισα λοιπόν να μου τραγουδώ από το σπίτι μάλλον από κεκτημένη ταχύτητα. Με απασχολεί πολύ συχνά αυτή η εικόνα: Ένας καλλιτέχνης μόνος επάνω στη σκηνή που συνεχίζει να παίζει ενώ η αίθουσα έχει αδειάσει...
-Αντιγράφω πρόσφατη ανάρτηση σας στο facebook για το άλμπουμ: 12 νεκροζώντανες εκτελέσεις (από το ηλιοβασίλεμα ως την αυγή...). Τι σκεφτόσασταν όταν το γράφατε (περίπου έστω, εάν όχι ακριβώς);
Δεν γνωρίζω να σας πω πολλά μια και το παραπάνω έχει γραφτεί από τον υπεύθυνο τύπου μας (που βέβαια πάλι πρόκειται για εμένα τον ίδιο). Ο συγκεκριμένος όμως έχει πάντα κάποιες σινεφίλ αναφορές, μικρότερος ήθελε να γίνει κριτικός κινηματογράφου.
-Ποιος είναι η ψυχή της παρέας αυτής, ο πιο αλέγρος; Ο πιο τρυφερός; Ο απρόσμενα μελαγχολικός; Ποιος σας ταιριάζει περισσότερο;
Αν μιλάτε για τους εναλλακτικούς εαυτούς μου όλοι μου ταιριάζουν και τους αγαπώ σαν παιδιά μου. Αν και στην πραγματικότητα είμαι παιδί τους εγώ. Και το παιδί είναι αυτό που μου ταιριάζει περισσότερο...
-Γιατί νιώσατε την ανάγκη να οργανώσετε αυτό το reunion; Ο αναγκαστικός περιορισμός της πανδημίας; Η νοσταλγία της ηλικίας;
Εγώ έπαιζα με τον Στάθη, ο Στάθης έπαιζε με την Ανδριάνα, ο κύκλος λοιπόν είχε σχηματιστεί ήδη και απέμενε ένα μικρό βήμα για να ολοκληρωθεί. Δεν μου αρέσει από την άλλη ούτε και ο όρος νοσταλγός, δεν είναι μια κοινοτυπία όλο αυτό..;
Προτιμώ να χαίρομαι για το παρελθόν όπως το έχω ξαναφανταστεί εγώ ελεύθερα στο μυαλό μου τουλάχιστον…
-Σας άκουγα στα «Δειλινά» του Ζαμπέτα και είναι σαν καινούργιο τραγούδι. Ενώ η μπαλάντα του Γιάννη Σπανού, «Αν μ’ αγαπάς», έχει την αίσθηση της γνώριμης οικειότητα από την πρώτη εκτέλεση.
Πάντα προσπαθώ να ξεχάσω τις πρώτες εκτελέσεις, ίσως και να απέτυχα εδώ... Όμως για να ασχοληθώ με κάτι πρέπει να με πείσω πως έχω να προσθέσω ή τουλάχιστον να πω κάτι διαφορετικό... Αν και το να επιστρέφει κάνεις σε μία στοιχειώδη, πρώτη «μορφή» έχει σε κάθε περίπτωση μια αξία ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τραγούδια που έχουν ταξιδέψει τόσο, είναι με ένα τρόπο ήδη «παραδοσιακά» .
Και ναι, πάντα μένει μέσα σου κάτι από το πρώτο ξάφνιασμα, εκείνο που ένιωσες όταν πρωτάκουσες ένα τραγούδι, ίσως και δεκαετίες πριν... Αυτό προσπαθώ να κρατήσω κι από εκεί κι έπειτα το τραγούδι είτε κλασικό είτε παραδοσιακό, είναι δική μου υπόθεση όπως και κάθε δικό μου τραγούδι.
-Επειδή διατηρείτε μία σχέση ειλικρινούς αγάπης με τη στιχουργική (και υποθέτω, τη λογοτεχνία) ποια είναι τα δύο - τρία βιβλία που αναστάτωσαν τα νεανικά σας χρόνια;
Στα 12 η Πριγκηπέσα Ιζαμπώ του Άγγελου Τερζάκη, στα 14 τα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη και στα 16 το ¨Στο δρόμο¨ του Τζακ Κέρουακ... Ξεκίνησα από την πατριδογνωσία αλλά σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα βρέθηκα στις όχθες του Ειρηνικού... Και με πολλές παραλλαγές ακόμα την ίδια διαδρομή ακολουθώ χωρίς να δεσμεύομαι από την συμβατική γεωγραφία και τους χωροχρονικούς περιορισμούς...
-Αλήθεια, η μακρά θητεία στην περισυλλογή, σε ποια ηλικία ξεκίνησε; Είναι κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας σας;
Ανακάλυψα (ή επινόησα) ναι, σχετικά νωρίς αυτό το «δωμάτιο πανικού»... όπως και κάθε παιδί υποθέτω που διαφεύγει συχνά σε ένα δικό του, φανταστικό κόσμο. Ο δικός μου μόνο ήταν κάπως πιο σιωπηλός...
Μάλλον δεν είχε κατοικήσει στο δωμάτιο άλλος από την οικογένεια αν και πολλά πρόσωπα από τα περασμένα και τα μελλούμενα τυχαίνει να με επισκέπτονται εκεί τακτικά.
-Πώς θα είναι το καλοκαίρι σας;
Ετοιμάζω τον επόμενο δίσκο μου με νέο υλικό, εκείνον που έμεινε μετέωρος και από ότι βλέπω μάλλον έχει ωφεληθεί από την αναμονή... Τα υπόλοιπα σχέδια μας, συναυλιακά και λοιπά, όλα είναι ρευστά, όλα γίναν θάλασσα. Άλλα κι εμείς όμως, όπως και να έχει θα την ταξιδέψουμε...
-Ο κόσμος της μουσικής αρχίζει να παίρνει μια μικρή ανάσα μετά την εργασιακή ταλαιπωρία των τελευταίων μηνών -που για πολλούς ήταν χωρίς υπερβολή, εξοντωτική. Και μετά; Τον χειμώνα;
Παίρνουμε ίσως μια βαθιά ανάσα για τον επικείμενο χειμώνα αν και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των συναδέλφων μας από όλες τις ειδικότητες βρίσκεται σε κατάσταση απόγνωσης. Έχουμε ανάγκη από ένα συνολικό σχέδιο, ένα οικουμενικό δίχτυ προστασίας αλλά και αλληλοβοήθειας...
Με στεναχωρεί που μέχρι τώρα αυτό συμβαίνει μόνο εκτάκτως. Αν μας δούμε από ψηλά θα καταλάβουμε πως είμαστε περισσότερο συναγωνιστές παρά ανταγωνιστές.
-Αν σας ζητούσα να κλείσουμε με έναν στίχο (σας), ποιος θα ήταν αυτός;
Κάτι που μόλις έγραψα:
«Σκέφτηκα ένα σπίρτο να ανάψω
Και φωτιά να φωνάξω
Έτσι άρχισαν όλα...»
Ταιριάζει για να τελειώσουμε και να ξαναρχίσουν όλα;
Info
Μανώλης Φάμελλος - Ανδριάνα Μπάμπαλη - Στάθης Δρογώσης
Δευτέρα 27 Ιουλίου
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100, Γκάζι, 213 0109300, 213 0109324
Ώρα έναρξης: 21:00
Τιμές εισιτηρίων:
Διάζωμα Α & Δ: 12€
Διαζώματα Β, Γ1, Γ2, Δ & τραπέζια: 10€
Πληροφορίες και προπώληση εισιτήριων εδώ: https://www.viva.gr/tickets/music/texnopoli/famellos-babali-drogosis/
Η προπώληση εισιτηρίων γίνεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά.