Ανήκει επάξια στην νέα γενιά κορυφαίων Ελλήνων Αστροφυσικών - Κοσμολόγων, ενώ εργάζεται ως Κύριος Ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.Προσφάτως το όνομά του συμπεριλήφθηκε στην παγκόσμια διάκριση που έλαβε η ομάδα Βαρύτητας και Κοσμολογίας του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Ε. Α. Α.
Πρόκειται για τον λαμπρό Έλληνα επιστήμονα κ. Μάνο Σαριδάκη ο οποίος μας κάνει την τιμή να ξεδιπλώσει τις σκέψεις για μια σειρά ζητημάτων στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Κύριε Σαριδάκη, είστε μέλος της ελληνικής επιστημονικής ομάδας η οποία βραβεύτηκε προσφάτως στον διεθνή διαγωνισμό Βαρύτητας που διεξάγεται σε ετήσια βάση από το Ίδρυμα Βαρυτικών Ερευνών των ΗΠΑ. Ποια ήταν η ειδοποιός διαφορά που έκρινε την τιμητική σας διάκριση και ποιοι ορίζοντες για την περαιτέρω κατανόηση του Σύμπαντος ανοίγουν μέσω της σχετικής σας έρευνας;
Πράγματι, η ομάδα μας έλαβε Τιμητική Διάκριση στον περίφημο Διεθνή Διαγωνισμό Βαρύτητας, ο οποίος διεξάγεται κάθε χρόνο από το ίδρυμα Gravity Research Foundation (Ίδρυμα Βαρυτικών Ερευνών) των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η μελέτη που οδήγησε σε αυτήν τη βράβευση ήταν η “Observable Signatures of No-Scale Supergravity in NANOGrav” (Παρατηρησιακές υπογραφές της Υπερβαρύτητας άνευ κλίμακας στο Πείραμα NANOGrav). Η ειδοποιός διαφορά, το ρηξικέλευθο της ιδέας, ήταν ότι δείξαμε ότι η Θεωρία των Υπερχορδών και η συνεπαγόμενη Υπερβαρύτητας άνευ κλίμακας ενδέχεται να έχουν αφήσει έμμεσα ίχνη σε παρατηρησιακά δεδομένα που σχετίζονται με το αρχέγονο Σύμπαν, δισεκατομμυριοστά του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Αυτό είναι αρκετά σπουδαίο γιατί μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι η Θεωρία των Υπερχορδών είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαληθευτεί ή να διαψευστεί γιατί επηρεάζει τα φαινόμενα μόνο σε απίστευτα μικρές κλίμακες ή αντίστοιχα υψηλές ενέργειες.
Ποια ήταν η δική σας συμβολή στην ανωτέρω διεθνή διάκριση ως συμμετέχων σε μια πραγματική dream team της Αστροφυσικής και της Κοσμολογίας λαμβάνοντας υπόψη πως οι συνάδελφοι σας εκτιμούνται ως εκ των κορυφαίων: Δρ. Σπύρος Βασιλάκος, Δημήτρης Νανόπουλος, αλλά και φερέλπιδες επιστήμονες που συνέβαλλαν στην συγκεκριμένη επιτυχία όπως ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Θόδωρής Παπανικολάου και ο υποψήφιος διδάκτορας Χάρης Τζέρεφος.
Ως Ομάδας Βαρύτητας και Κοσμολογίας του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μαζί με τον Ακαδημαϊκό Δημήτρη Νανόπουλο, εδώ και χρόνια ασχολούμασταν με το πως να βρούμε τρόπο να ελέγξουμε παρατηρησιακά θεωρίες όπως αυτήν των Υπερχορδών. Και πράγματι, δείξαμε ότι αν πάμε τόσο πίσω στο χρόνο, τότε που ολόκληρο το Σύμπαν ήταν μικροσκοπικό και υπέρθερμο, οι σχετικές διεργασίες μπορούν να αφήσουν ίχνη. Η προσωπική μου συμβολή ήταν οι λεπτομερείς υπολογισμοί περί της δημιουργίας των αρχέγονων μικρών μαύρων τρυπών, που πριν “εξατμιστούν” λόγω ακτινοβολίας Hawking, παράγουν στοχαστικά βαρυτικά κύματα, που διαδιδόμενα στο Σύμπαν αλλάζουν τη ροή του χρόνου από όπου περνούν, αλλαγή που μετρήθηκε πρόσφατα από το Πείραμα NANOGrav στις εκπομπές των pulrars (ισχυρά μαγνητισμένοι περιστρεφόμενοι αστέρες νετρονίων).
Βάσει του προσωπικού ερευνητικού σας έργου κατατάσσεστε σύμφωνα με την σχετική αξιολόγηση του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στις ανώτατες θέσεις που καταλαμβάνει το 1% των πιο επιδραστικών επιστημόνων ανά την υφήλιο. Τι κρατάτε από όλο αυτό;
Πράγματι, το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ κάθε χρόνο, με χρήση αλγορίθμων που αναζητούν αυτόματα σε όλες τις βάσεις δεδομένων του ίντερνετ επιστημονικές δημοσιεύσεις, αναφορές, βιβλία κλπ, και τον μετέπειτα υπολογισμό διαφόρων δεικτών, δημοσιεύει τη λίστα με το 1% των πιο επιδραστικών επιστημόνων παγκοσμίως. Βέβαια, τέτοιοι βιβλιομετρικοί δείκτες προφανώς και δεν μπορούν να περιγράψουν ολόπλευρα το επιστημονικό έργο και έχουν αρκετές αβεβαιότητες, αλλά δυστυχώς ή ευτυχώς έχουν σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις για χρηματοδοτήσεις (από ατομικό ως εθνικό και διακρατικό επίπεδο), στις νέες ερευνητικές κατευθύνσεις που ανοίγουν, σε όλη την διαδικασία ευρέσεως διδακτορικών, μεταδιδακτορικών, μόνιμων θέσεων κλπ. Συνεπώς, δεν μπορώ παρά να θεωρώ τιμητική την συμπερίληψή μου στις ανώτερες θέσεις αυτής της λίστας.
Είστε υπέρμαχος της διεπιστημονικής συνεργασίας; Αν ναι, θα θέλαμε να επικαλεστείτε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα ή και περιπτώσεις στις οποίες είχατε ενεργή συμμετοχή με απτά αποτελέσματα.
Η επιστήμη εδώ και αρκετές δεκαετίες είναι πλέον συλλογική υπόθεση. Ο επιστήμονας που έκανε πειράματα στο υπόγειο του σπιτιού του ανήκει πια στο παρελθόν. Για κάθε επιστημονική ανακάλυψή απαιτείται η συνεργασία εκατοντάδων επιστημόνων από δεκάδες χώρες, επομένως η διεπιστημονική συνεργασία είναι μονόδρομος. Προσωπικά, συμμετέχω σε ερευνητικές ομάδες στην κυριολεξία από όλο τον κόσμο, από τις ΗΠΑ και τη Χιλή, μέχρι την Κίνα και τη Νότια Αφρική, ενώ με τις ευρωπαϊκές χώρες είμαστε και θεσμοθετημένα σε κοινά επιστημονικά και ερευνητικά δίκτυα όπως οι Δράσεις COST. Τα θετικά αποτελέσματα αυτών των συνεργασιών επιβεβαιώνουν την ορθότητα αυτής της διεπιστημονικής και διεθνικής κατεύθυνσης.
Εργάζεστε ως Κύριος Ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο των Αθηνών, το οποίο ανοίγει τα φτερά του και συνεργάζεται στενά και επάξια με κορυφαίες υπηρεσίες του διαστήματος όπως η NASA των ΗΠΑ. Σε μια απόδειξη αναγνώρισης του Έργου αλλά και του αξιόπιστου του επιστημονικού προσωπικού του ΕΕΑ ο ρόλος της χώρας μας στις διεθνείς συμπαντικές έρευνες συνεχώς αναβαθμίζεται. Τι να περιμένουμε στο άμεσο μέλλον;
Ως Ομάδας Βαρύτητας και Κοσμολογίας του ΙΑΑΔΕΤτου Εθνικού Αστεροσκοπείου, συμμετέχουμε και επίσημα σε όλες της Δράσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και συνεργαζόμαστε στενά και με τη NASA. Σε αρκετές από αυτές τις δράσεις, όπως τα προγράμματα δορυφορικής επικοινωνίας Scylight και διαστημικών ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων LISA, προϋπολογισμού εκατοντάδων εκατομμυρίων, η χώρα μας είναι κρίσιμος και κορυφαίος κρίκος μέσα στα ευρωπαϊκά πράγματα. Αυτό είναι ακόμα μια απόδειξη για την υψηλής ποιότητας έρευνας που διεξάγεται σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα της Ελλάδας και της Αριστείας των Ελλήνων επιστημόνων. Και γι αυτό η ελληνική Πολιτεία οφείλει να συνεχίσει να στηρίζει και να χρηματοδοτεί τα Δημόσια Ιδρύματα της χώρας μας. Αν το κάνουμε αυτό, το μέλλον προμηνύεται λαμπρό.
Λίγα λόγια για τον Εμμανουήλ Σαριδάκη
*Ο Εμμανουήλ Σαριδάκης έλαβε το πτυχίο Φυσικής το 1999 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας (ΕΚΠΑ), και το μεταπτυχιακό δίπλωμα το 2000 από το Imperial College/Αγγλία. Το 2006 έλαβε το διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D.) στην Κοσμολογία από το τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ.
Έχει εργαστεί ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ (2007), στο Institut de Physique Théorique Saclay/Γαλλία (2008), στο National Tsing Hua University/Ταϊβάν (2010), και στο Τμήμα Φυσικής της ΣΕΜΦΕ/ΕΜΠ (2012).
Έχει εργαστεί ως επισκέπτης καθηγητής στο Institut d’Astrophysique de Paris/Γαλλία (2014), στο Pontificia Universidad Catolica Valparaiso/Χιλή (2015), και ως Επίκουρος Καθηγητής ΠΔ 407 στο Τμήμα Φυσικής της ΣΕΜΦΕ/ΕΜΠ (2016). Είναι Adjunct Professor στο Τμήμα Φυσικής του Baylor University/ΗΠΑ από το 2015, και Professor στο τμήμα Αστρονομίας του University of Science and Technology/Κίνα από το 2018.
Το 2019 εξελέγη Κύριος Ερευνητής (Ερευνητής Β’ βαθμίδας) στο ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ.