Το λιμάνι της Μαριούπολης στην Αζοφική Θάλασσα, που έχει μετατραπεί σε κρανίου τόπο μετά από επτά εβδομάδες πολιορκίας και βομβαρδισμών, κατά τους οποίους η Ουκρανία λέει ότι έχουν χάσει τη ζωή τους δεκάδες χιλιάδες αμάχοι, θα μπορούσε να γίνει η πρώτη μεγάλη πόλη που καταλαμβάνει η Ρωσία μετά την εισβολή της στις 24 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Μόσχας, την Τετάρτη περισσότεροι από 1.000 Ουκρανοί πεζοναύτες -μεταξύ των τελευταίων υπερασπιστών που είχαν εγκατασταθεί στη βιομηχανική περιοχή Αζοφστάλ- παραδόθηκαν, αν και το Κίεβο δεν το επιβεβαίωσε.
Υπάρχουν, πάντως, πολλοί λόγοι για τους οποίους η κατάκτηση της πόλης καθίσταται εξαιρετικά σημαντική.
Στρατηγική τοποθεσία
Η Μαριούπολη, όπου ζούσαν περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι πριν από τον πόλεμο, είναι η μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας στην Αζοφική Θάλασσα και το κύριο λιμάνι που εξυπηρετεί τις βιομηχανίες και τη γεωργία της ανατολικής Ουκρανίας. Είναι επίσης η έδρα μερικών από τα μεγαλύτερα εργοστάσια μετάλλων της Ουκρανίας.
Την παραμονή του πολέμου, ήταν η μεγαλύτερη πόλη που εξακολουθούσαν να έχουν υπό τον έλεγχό τους οι ουκρανικές αρχές στις δύο ανατολικές επαρχίες γνωστές ως Ντονμπάς, τις οποίες η Μόσχα ζήτησε να παραχωρήσει η Ουκρανία στους φιλορώσους αυτονομιστές.
Η κατάκτησή της θα έδινε στη Ρωσία τον πλήρη έλεγχο της ακτής της Αζοφικής Θάλασσας και μια ασφαλή χερσαία γέφυρα που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία και τα φιλορωσικά αυτονομιστικά εδάφη στα ανατολικά με τη χερσόνησο της Κριμαίας που κατέλαβε και προσάρτησε η Μόσχα το 2014.
Εξέχουσα θέση μεταξύ των ουκρανικών δυνάμεων που υπερασπίζονται τη Μαριούπολη έχει το Ταγμα Αζόφ, μια πολιτοφυλακή με ακροδεξιές καταβολές ενσωματωμένη στην εθνική φρουρά της Ουκρανίας. Η Ρωσία έχει παρουσιάσει την εξολόθρευση αυτής της ομάδας ως έναν από τους κύριους πολεμικούς της στόχους.
Ανθρωπιστικός αντίκτυπος
Η πολιορκία της Μαριούπολης είναι η χειρότερη ανθρωπιστική καταστροφή σε αυτόν τον πόλεμο, η οποία έχει χαρακτηριστεί από το Κίεβο ως έγκλημα πολέμου. Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι τουλάχιστον 20.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί εκεί από τις ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες χρησιμοποιούν τακτικές μαζικής καταστροφής που εφαρμόστηκαν σε προηγούμενες εκστρατείες στη Συρία και την Τσετσενία.
Διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Ερυθρός Σταυρός και τα Ηνωμένα Εθνη, πιστεύουν ότι χιλιάδες άνθρωποι έχουν πεθάνει, αλλά η έκταση της τραγωδίας δεν μπορεί να εκτιμηθεί ακόμη επειδή η πόλη είναι αποκομμένη.
Ουκρανοί αξιωματούχοι είπαν ότι περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού διέφυγε πριν από την πολιορκία, παρόμοιος αριθμός εγκατέλειψε την περιοχή κατά τη διάρκεια του σφυροκοπήματος, ενώ περίπου 160.000 έχουν παγιδευτεί στο εσωτερικό της. Βρήκαν καταφύγιο για εβδομάδες σε κελάρια και υπόγεια χωρίς ρεύμα ή θέρμανση, χωρίς πρόσβαση σε εξωτερικές αποστολές τροφίμων, νερό ή φάρμακα.
Καθημερινές προσπάθειες αποστολής βοήθειας και απομάκρυνσης αμάχων απέτυχαν καθ′ όλη τη διάρκεια της πολιορκίας, με την Ουκρανία να κατηγορεί τη Ρωσία για λεηλασίες κατά των ανθρωπιστικών αποστολών. Η Μόσχα, από την πλευρά της, κατηγορεί το Κίεβο για την αποτυχία τήρησης των εκεχειριών.
Οι σοροί έχουν ταφεί σε ομαδικούς τάφους ή ακόμη και σε πρόχειρους τάφους σε κήπους. Η Ουκρανία λέει ότι η Ρωσία έχει φέρει κινητά κρεματόρια για να κάψει τα πτώματα και να καταστρέψει τα στοιχεία των δολοφονιών.
Μεταξύ των σημαντικότερων περιστατικών που προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή ήταν ο βομβαρδισμός σε μαιευτήριο στις 9 Μαρτίου, όπου τραυματίστηκαν έγκυες γυναίκες. Μια εβδομάδα αργότερα, το κεντρικό θέατρο της πόλης καταστράφηκε. Η Ουκρανία λέει ότι εκατοντάδες άνθρωποι είχαν βρει καταφύγιο στο υπόγειό του και δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει πόσοι σκοτώθηκαν. Η λέξη «παιδιά» είχε γραφτεί στον δρόμο μπροστά από το κτίριο και ήταν ορατή από το διάστημα.
Η Ρωσία αρνείται ότι είχε βάλει στο στόχαστρο αμάχους στη Μαριούπολη και ισχυρίζεται χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία, ότι σκηνοθετήθηκαν περιστατικά, όπως ο βομβαρδισμός στο θέατρο και η επίθεση στο μαιευτήριο.
Η Ουκρανία, από την άλλη, υποστηρίζει ότι η Ρωσία οδήγησε με τη βία χιλιάδες κατοίκους της Μαριούπολης στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ασυνόδευτων παιδιών που θεωρεί ότι έχουν απαχθεί. Η Μόσχα το διαψεύδει, επιμένοντας ότι έχει δεχτεί μόνο πρόσφυγες.
Τι ακολουθεί μετά
Οι δυτικές χώρες πιστεύουν ότι ο αρχικός στόχος του πολέμου της Ρωσίας ήταν να ανατρέψει γρήγορα την κυβέρνηση στο Κίεβο, αλλά η Μόσχα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει αυτόν τον στόχο αφού απωθήθηκαν οι δυνάμεις της.
Η Ρωσία αποχώρησε από τη βόρεια Ουκρανία στις αρχές Απριλίου και είπε ότι η εστίασή της είναι πλέον στις περιοχές που διεκδικούν οι αυτονομιστές στα ανατολικά.
Τις τελευταίες ημέρες, ένα νέο ρωσικό κονβόι κινείται προς την ανατολική Ουκρανία κοντά στην πόλη Ιζιουμ, βόρεια του Ντονμπάς.
Η πτώση της Μαριούπολης θα μπορούσε να απελευθερώσει τα ρωσικά στρατεύματα στα νότια του Ντονμπάς, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν επίθεση στις ουκρανικές δυνάμεις από δύο κατευθύνσεις.
Η διεκδίκηση της πρώτης μεγάλης κατάκτησης στην ανατολική Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να δώσει στη Ρωσία ισχυρότερη θέση για να διαπραγματευτεί σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές συνομιλίες.