«…Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Τουρκία, η (τότε) Σοβιετική Ένωση, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, η Αυστρία, η Ισπανία, η Μεγάλη Βρετανία, αλλά και άλλες χώρες γνωρίζαμε πολύ καλά το τι συνέβαινε στη Λιβύη.
Γνωρίζαμε τον κυνικό χαρακτήρα του Καντάφι και τον δικών του. Γνωρίζαμε ότι πρόκειται για ένα απάνθρωπο και σκληρό καθεστώς. Δεν ανακαλύψαμε την πραγματικότητα το 2011.
Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να δεχτούμε ότι ο Καντάφι ήταν στην πραγματικότητα ένας ανορθόδοξος δικτάτορας. Οι Ισλαμιστές και η Μουσουλμανική Αδελφότητα ήσαν οι κύριοι αντίπαλοί του. Τον Απρίλιο του 1983 παρακολουθήσαμε τον απαγχονισμό επτά αντικαθεστωτικών Ισλαμιστών.
Ήταν δηλωμένος και φανερός αντίπαλος, στην πραγματικότητα εχθρός, του Σαουδαραβικού Ουαχαμπισμού. Χρησιμοποιούσε πρωτόγνωρες και προσβλητικές εκφράσεις για την βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας. Το λιβυκό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων JANA (Jamahiriya News Agency) χρησιμοποιούσε εκφράσεις που προκαλούσαν. Και όμως, ήταν ο επίσημος κατ’ εξοχήν εκφραστής της πολιτικής και των ηθών της Λιβύης του Καντάφι.
Ταυτόχρονα, με καθαρά πολιτικούς στόχους και κίνητρα, αλλά και σαν αντιπερισπασμό και αντίβαρο στην πολιτική της Σαουδικής Αραβίας και στον Ουαχαμπισμο, δημιούργησε τον δικό του παρεμβατικό ισλαμικό βραχίονα υπό την ονομασία «Islamic Call Society». Είχε άφθονα χρήματα.
Από κοντά γνώρισα μερικούς από τους πρωτεργάτες της επανάστασης των Ελεύθερων Αξιωματικών που κρατούσαν πια τα ηνία των ενόπλων δυνάμεων.
Ο Αμπντελσαλάμ Τζαλούντ κατείχε, όπως θα λέγαμε με δικούς μας όρους, την θέση του Πρωθυπουργού.
Ο ταξίαρχος Μούσταφα Χαρούμπι ήταν κάτι αντίστοιχο με τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων.
Ο Αμπουμπάκρ Γιούνις Ζάμπερ ήταν αρχηγός της Αεράμυνας.
. Το σώμα το οποίο εμπιστευόταν πλήρως ο Καντάφι ήταν η λεγόμενη Αφρικανική Λεγεώνα που είχε υπερσύγχρονο εξοπλισμό. Στην πραγματικότητα ήταν ένα ανεξάρτητο από τις δομές του τακτικού στρατού σώμα με μισθοφόρους από το Τσαντ, το Μαλί, το Σουδάν, τον Νίγηρα και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Διοικητής της Λεγεώνας ήταν πάντοτε ένας από τους γιους του Καντάφι. Ήταν οι πιστοί και αφοσιωμένοι πραιτωριανοί.
Παράλληλα υπήρχαν οι ένοπλες ομάδες που υπάγονταν στις μυστικές υπηρεσίες (Μουχαμπαράτ) και οι ένοπλες επαναστατικές επιτροπές.
Η Αφρικανική Λεγεώνα, που διέθετε πλήρη αυτονομία κινήσεων, καλή επιμελητειακή υποστήριξη, σύγχρονο και άφθονο εξοπλισμό και υψηλού βαθμού εξάσκηση, ήταν εκείνη που πολέμησε, το 2011, τους εξεγερμενους κατά του Καντάφι στην Βεγγάζη, στην Ντέρνα και στην Μιζουράτα.
Σήμερα αναδιοργανώνεται, ενώ τα υπολείμματα της έχουν μετά βεβαιότητος ενταχθεί και ενισχύουν τις ισλαμιστικές οργανώσεις, τόσο στην Λιβύη όσο και στις γειτονικές της χώρες.
Εν ολίγοις, η στρατιωτική επέμβαση στην Λιβύη το 2011, με την Γαλλία του Νικολά Σαρκοζί στην πρώτη γραμμή, δημιούργησε το ίδιο «κενό ασφάλειας» ανάλογο εκείνου που προκάλεσε η Αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ το 2003. Τα λάθη και τους εσφαλμένους υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής ένωσης και του ΝΑΤΟ στην Λιβύη, αλλά και στο σύνολο των χωρών όπου εκδηλώθηκε η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη», αναλύω σε άλλο κεφάλαιο.
Εκείνο το οποίο θέλω να τονίσω είναι η πλήρης αναντιστοιχία μεταξύ των σχεδίων και των συνεπειών των επεμβάσεων. Μεταξύ προθέσεων, στόχων και αποτελεσμάτων.
Ειδικά δε στην Λιβύη, η έλλειψη γνώσης του χώρου και της χώρας, που κατά την γνώμη μου δεν μπορεί να εξηγηθεί, σε συνδυασμό με την ηθελημένη απουσία οποιασδήποτε πρόγνωσης για τις επιπτώσεις της επέμβασής μας προκάλεσε, ή αν προτιμάτε ενίσχυσε, τις αποσταθεροποιητικές τάσεις στο Μαλί, στον Νίγηρα, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και γενικότερα στις χώρες της Σαχάρας.
Η Ελλάδα ως χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε ενεργό συμμετοχή στις επιχειρήσεις κατά της Λιβύης του Καντάφι, κυρίως αλλ’ όχι μόνο λόγω της διάθεσης της Σούδας και άλλων αεροδρομίων της Κρήτης. Διέθεσε επίσης ναυτικές δυνάμεις κρούσης και υποστήριξης.
Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι η Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου είχε επεξεργασμένο και για τα ελληνικά δεδομένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την Λιβύη.
Προέβλεπε μεταξύ άλλων και την αποχώρηση του Μουαμάρ Καντάφι και των μελών της οικογένειάς του σε Νοτιοαφρικανική χώρα.
Δυστυχώς, το σχέδιο, το οποίο είχε επιμελώς επεξεργασθεί ο τότε Υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δόλλης, δεν προχώρησε. Μεταξύ των λόγων θα μπορούσα να αναφέρω κατά κύριο λόγο την πλήρη αντίθεση του Λονδίνου …
Για μένα είναι σαφές. Είναι τουλάχιστον υποκριτικό και ανέντιμο να δεχθώ ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ ανακάλυψαν το 2011 τις αθέατες πλευρές του καθεστώτος του Καντάφι. Αυτό δεν ίσχυε και δεν ισχύει.
Οι ρομαντικοί κήρυκες και υπέρμαχοι των στρατιωτικών επεμβάσεων στη Γαλλία, στη Μεγάλη Βρετανία και αλλού θα έπρεπε πλέον να έχουν μάθει από τα δικά μας παθήματα. Ο βαθμός επιτυχίας μιας επέμβασης δεν εξαρτάται από το αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Εξαρτάται κυρίως από την εξασφάλιση της ειρήνης και της ασφαλούς πρόβλεψης για την Επόμενη Ημέρα. Η Σοβιετική Ένωση πλήρωσε ακριβά την επέμβασή της στο Αφγανιστάν. Οι Η.Π.Α. πλήρωσαν και εξακολουθούν να πληρώνουν τον άκριτο υπερσύγχρονο εξοπλισμό των Μουτζαχεντίν, Αφγανών και μη.
Η Ευρώπη πληρώνει το μεγαλύτερο τίμημα σήμερα λόγω της διάλυσης των κρατικών δομών στο Ιράκ και της έλλειψης σταθερής και συνεκτικής πολιτικής στην Συρία.
Φοβούμαι ότι το κενό ασφάλειας που δημιουργήσαμε στην Λιβύη θα είναι αυτό που, τους επόμενους μήνες, πιθανώς και χρόνια, θα μας δημιουργήσει νέες ασύμμετρες απειλές κατά της Ευρώπης και των Κρατών-Μελών της…».
Αποσπάσμα από το « Ημερολόγιο Λιβύης» του Βιβλίου «Οράματα και Χίμαιρες-Διαδρομές Ενός Διπλωμάτη»( Β΄ Έκδοση Ιούλιος 2017, Εκδόσεις Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ , Πρόλογος Νίκου Αλιβιζάτου)
