Η Τουρκία προετοιμάζεται για την πιο αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων 20 χρόνων και ίσως την πιο κρίσιμη από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Στη συζήτηση που διεξάγεται στην Ελλάδα συχνά ακούγεται η θέση ότι μας συμφέρει να επανεκλεγεί ο Ερντογάν. Θέση που στηρίζεται σε λογικοφανή επιχειρήματα όπως:
Α) Ο Ερντογάν διατηρεί τις ελληνικές ελίτ στον μέγιστο βαθμό επιφυλακής. Λίγο χαλάρωσαν οι ελληνικές ελίτ εξαιτίας του καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία και αμέσως μεγάλα τμήματά τους επέστρεψαν στο παραμύθι της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.
Β) Πιθανή επανεκλογή του, που όπως σωστά παρατηρεί ο κος Λ. Κουμάκης σε κείμενό του, θα στηριχθεί σε ευρεία νοθεία. Βία και νοθεία που θα τον απομακρύνει περαιτέρω από τη Δύση και θα τον οδηγήσει σε σφιχτότερο δεσμό με τον Πούτιν και γενικότερα το ευρασιατικό στρατόπεδο.
Άρα, θα είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα, με τη στήριξη της Δύσης να τραβήξει σε καθαρή γραμμή αντιπαράθεσης με την Τουρκία.
Έχουν ίχνη λογικής τα παραπάνω επιχειρήματα, αλλά υπερεπενδύουν σε κάποιες ενδείξεις που αν δεν επιβεβαιωθούν, θα μπορούσαν να έχουν καταστροφικές συνέπειες για τα δύο ελληνικά κράτη.
Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι, απέναντι σε έναν Ερντογάν που θα έχει εκλεγεί με νοθεία, οι σχέσεις του με τη Δύση θα γνωρίσουν νέο ζενίθ και που θα είναι αποφασισμένος να τα παίξει όλα για όλα, ότι οι ελληνικές ελίτ θα βρουν το κουράγιο να τον αντιμετωπίσουν.
Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ούτε για τον ελληνικό λαό. Ναι μεν η χώρα βρίσκεται σε μια φάση επανεθνικοποίησης, αλλά αυτή δεν έχει ακόμα δυνατές ρίζες.
Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της metron analysis, στο ερώτημα για το ποιο θεωρούν οι ερωτώμενοι ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας (αυθόρμητες αναφορές), το 57% αθροιστικά απάντησε η ακρίβεια και η οικονομία και μόλις το 3% η εξωτερική πολιτική, απόρροια του παροδικού γεγονότος ότι μετά τους σεισμούς έχει μειωθεί η τουρκική προκλητικότητα. Αν υπήρχε μια άλλη βαθύτερη συνειδητοποίηση των κινδύνων του τουρκικού αναθεωρητισμού, που δεν φρενάρονται από φαινόμενα όπως οι σεισμοί, το ποσοστό όσων ανησυχούν για τα εξωτερικά θέματα θα ήταν πολύ υψηλότερο.
Και βεβαίως δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ούτε για τους Δυτικούς μας συμμάχους. Οι ΗΠΑ είναι διχασμένες έναντι της Τουρκίας σε δύο γραμμές, στην αποτρεπτική του Μενέντες και την κατευναστική του Μπλίνκεν. Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, εκτός του Μακρόν και κάποιων άλλων εξαιρέσεων δεν είμαστε σίγουροι ότι κάποιος άλλος σύμμαχός μας θα μας στηρίξει με θέρμη. Ενώ και οι ανακατατάξεις στον αραβικό κόσμο, λόγω της σύγκρουσης του δυτικού με το ευρασιατικό στρατόπεδο, περιπλέκουν τα πράγματα και βλέπουμε τις πρώτες δειλές κινήσεις προσέγγισης του αραβικού κόσμου με την Τουρκία.
Με όλα τα παραπάνω κατανοούμε ότι η Ελλάδα, που προσφάτως μπήκε εκ νέου σε τροχιά και αναβαθμίζει τα οπλικά της συστήματα, μετά από μια δεκαετία και πλέον απαξίωσης των ένοπλων δυνάμεων, που όμως ακόμα δεν έχει παραλάβει ούτε μια φρεγάτα, θα ήταν καταστροφικό να μπει σε τροχιά απευθείας αντιπαράθεσης με την Τουρκία του Ερντογάν. Είναι διαφορετικό να εμπλακείς σε αυτήν μη έχοντας περιθώρια να την αποφύγεις και διαφορετικό να την επιδιώξεις κιόλας!
Η Τουρκία του Κιλιτσντάρογλου
Από συγκεντρωτικά στοιχεία δέκα δημοσκοπήσεων ο Κ. Κιλιτσντάρογλου προηγείται στις οχτώ και συγκεντρώνει κατά μέσο όρο ποσοστό 47,5%, τρεις μονάδες πάνω από τον Ερντογάν, αλλά και δυόμιση μονάδες μακριά από το 50,1% που θα του εξασφάλιζε εκλογή από τον πρώτο γύρο. Ο εβδομηνταπεντάχρονος ηγέτης της κεμαλικής αντιπολίτευσης (από το 2010) έχει χάσει επανειλημμένα από τον Ερντογάν, αλλά αυτή τη φορά έχει βάσιμες ελπίδες να κερδίσει και να βάλει ένα φρένο στην επικυριαρχία του πολιτικού ισλάμ στην Τουρκία. Και ο ίδιος, παρότι δεν είναι ένας προικισμένος πολιτικός, το παλεύει με κάθε τρόπο.
Την περασμένη εβδομάδα, με ένα βίντεο τριών λεπτών που έχουν δει δεκάδες εκατομμύρια Τούρκοι, απευθυνόμενος στους νέους (5,5 εκατ. νέοι Τούρκοι θα ψηφίσουν για πρώτη φορά) μίλησε για την αλεβίτικη ταυτότητα, για τις διακρίσεις που έχει υποστεί από το σουνιτικό ισλάμ που κυριαρχεί και τους κάλεσε να οικοδομήσουν μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις. Το μήνυμά του στοχεύει στους νέους που ασφυκτιούν από το πολιτικό ισλάμ του Ερντογάν, μια ισχυρή μειοψηφία που ζει στην Κωνσταντινούπολη και στα παράλια και έχουν δυτικές αξίες και φυσικά τα εκατομμύρια των Κούρδων. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Κούρδοι δεν κατέβασαν δικό τους υποψήφιο, προκειμένου να στηρίξουν τον Κιλιτσντάρογλου.
Ο Κιλιτσντάρογλου επιδιώκει (λόγω του ήπιου προφίλ του και της καταγωγής του από την επαρχία Ντερσίμ1) μια τριχοτομημένη κοινωνία, μεταξύ ισλαμιστών, δυτικόστροφων στρωμάτων και Κούρδων να μετατραπεί σε διχοτομημένη. Να επιτευχθεί ο ιστορικός συμβιβασμός του μη φασιστικού κεμαλισμού με τους Κούρδους εναντίον του πολιτικού ισλάμ.
Δεν ξέρουμε αν ο Κιλιτσντάρογλου καταφέρει να φέρει εις πέρας μια αποστολή που μάλλον ξεπερνά το πολιτικό του ανάστημα και ναρκοθετείται και από συμμάχους του όπως η Ακσενέρ. Αλλά η Τουρκία, αν κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου, θα γνωρίσει για μεγάλη περίοδο τεράστια εσωτερική αστάθεια.
Το πολιτικό ισλάμ που εκπροσωπεί ο Ερντογάν επί δεκαετίες ένιωθε ως πολίτης δεύτερης κατηγορίας στην κεμαλική Τουρκία. Τα τελευταία είκοσι χρόνια με τον Ερντογάν ήρθαν στο προσκήνιο και κυριαρχούν οικονομικά, πολιτικά κ.λπ. Αυτά τα στρώματα, που είναι η μισή Τουρκία, είναι δύσκολο να κάνουν πίσω, οι προπηλακισμοί κατά του Κιλιτσντάρογλου κατά την επίσκεψή του στις σεισμόπληκτες περιοχές που κυριαρχεί ο Ερντογάν ήταν χαρακτηριστικές. Και ο Ερντογάν και το πολιτικό σύστημα που είναι δεμένο μαζί του φοβάται ότι θα έχει την τύχη του Μεντερές, δηλαδή το ικρίωμα, αν ηττηθεί, γι’ αυτό και μόνο σηκωτός θα φύγει από το ανάκτορό του.
Μια Τουρκία υπό τον Κιλιτσντάρογλου θα αντιμετωπιστεί μεν πιο φιλικά από τη Δύση, αλλά θα αναγκαστεί να επιστρέψει τους S-400 στη Ρωσία και πιθανότατα να παγώσει τα σχέδια για πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου. Εν τέλει ο Κιλιντσάρογλου, και υπό την πίεση της διαρκούς αμφισβήτησης από τους ερντογανικούς, θα αναγκαστεί να γίνει πιο υπάκουος στη Δύση και διαλλακτικός με την Ελλάδα. Η περίοδος διακυβέρνησης Κιλιτσντάρογλου, όσο κρατήσει αυτή και όση εσωτερική αναταραχή επιφέρει στην Τουρκία, είναι αναγκαία για την προετοιμασία της Ελλάδας.
1 Στην επαρχία Ντερσίμ το 1937 αλεβίτες και Κούρδοι από κοινού εξεγέρθηκαν κατά της κεμαλικής εξουσίας. Η καταστολή της εξέγερσης άφησε σχεδόν 70 χιλ. θύματα και αναφέρεται ως σφαγή του Ντερσίμ ή γενοκτονία του Ντερσίμ.