Η Ματίνα Στεβή-Gridneff είναι δημοσιογράφος στην The Wall Street Journal. Γράφει από το Ναϊρόμπι στην Κένυα για οικονομικά θέματα της Αφρικής, ενώ προηγούμενη έδρα της ήταν οι Βρυξέλλες, οπού κάλυπτε το μεταναστευτικό και την κρίση στην ευρωζώνη.
Όσοι την παρακολουθούν και τη διαβάζουν, αντιλαμβάνονται μια γυναίκα με νηφάλια σκέψη και αναλυτική ικανότητα τόσο στα θέματα στα οποία ειδικεύεται, όσο και για τη θέση της γυναίκας παγκοσμίως.
- Πως είναι η ζωή στην Αφρική και δη στο Ναϊρόμπι; Τι απολαμβάνετε περισσότερο εκεί; Θα το αλλάζατε με κάποια άλλη πόλη ή ήπειρο;
Στο παρελθόν έχω ζήσει στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες εκτός από την Αθήνα – και σίγουρα η ζωή στο Ναϊρόμπι είναι κάτι άλλο εντελώς. Οι επιλογές για διασκέδαση είναι πιο περιορισμένες, αν και στα περίπου τέσσερα χρόνια μου ζω εδώ, έχω δει τον αριθμό εστιατορίων και events να πολλαπλασιάζεται.
Σίγουρα επίσης είναι πολύ πιο εμφανής με τρόπο σκληρό η ανισότητα ανάμεσα στους κατοίκους αυτής της αφρικανικής μητρόπολης που διαρκώς μεγαλώνει και... ξεχειλώνει ελλείψει σχεδίου αστικής ανάπτυξης. Εδώ, καλείσαι συνεχώς να λύσεις προβλήματα που δεν περίμενες να αντιμετωπίσεις, κυρίως σχετικά με τις υποδομές διαβίωσης, πχ. διαρκείς διακοπές ρεύματος, πολύ κακοί δρόμοι, λειψυδρία στους στεγνούς μήνες. Αλλά δεν υπάρχει νομίζω μέρα που δεν νιώθω και τυχερή που μου δίνεται η ευκαιρία να είμαι μέρος μιας πόλης σε φάση έντονης ανάπτυξης, και κυρίως που έχω μέσα από τη δουλειά μου την τιμή να παρακολουθώ τις προσπάθειες ενός δυναμικού, φιλόδοξου και αισιόδοξου πληθυσμού που θέλει να προοδεύσει.
Περίπου τον μισό χρόνο ταξιδεύω σε άλλα μέρη της Αφρικής, κι αυτό είναι μια εμπειρία ζωής. Αν με ρωτάς τι αγαπώ πιο πολύ εδώ είναι μάλλον η απίθανη ομορφιά του τόπου, η Κένυα είναι ζαλιστικά όμορφη. Σε κάποιο καιρό θα προχωρήσω στο επόμενο πόστο μου, όπως συμβαίνει πάντα στη δουλειά του ανταποκριτή, κι εκεί θα βρω άλλες ομορφιές σίγουρα.
- Προέρχεται από την Αφρική το μέλλον; Είναι όντως η επόμενη μεγάλη δύναμη;
Σε πολλούς τομείς οι λύσεις που έρχονται από την ήπειρο της Αφρικής και ειδικότερα από κάποιες από τις πιο δυναμικές χώρες της, όπως η Νιγηρία και η Κένυα, είναι καινοτόμες. Η Αφρική πάντα είχε τα φόντα να είναι η «επόμενη μεγάλη δύναμη» αλλά η απάνθρωπη και διαχρονική εκμετάλλευσή της παλαιότερα από Ευρωπαίους αποικιοκράτες και πιο πρόσφατα από την Κίνα δεν νομίζω ότι αφήνει μεγάλα περιθώρια ελπίδας.
Το πιο λυπηρό είναι ότι η εκμετάλλευση αυτή γίνεται με τη συμμετοχή και βοήθεια των τοπικών ελίτ, κυρίως πολιτικών δυναστειών, κι έτσι οι πολίτες είναι συστηματικά αποκλεισμένοι από την πρόοδο και τον πλουτισμό.
- Έχετε κάποια ειδική αντιμετώπιση ως γυναίκα δημοσιογράφος;
Ειδική αντιμετώπιση -για την ακρίβεια κακή αντιμετώπιση- ως γυναίκα δημοσιογράφος έχω ζήσει παντού και θα έλεγα κυρίως στην Ευρώπη. Πότε-πότε γίνεται λίγο κουραστικό να το παίζεις «αντράκι» για να μη σε αντιμετωπίζουν στη δουλειά οι άνδρες με τους οποίους συναναστρέφεσαι – αξιωματούχοι κλπ.- με σεξισμό, αλλά μετά από 10 και βάλε χρόνια μου έχει γίνει δεύτερη φύση.
Εδώ, οι δυσκολίες του να δουλεύεις στο πεδίο ως γυναίκα έχουν πιο πολύ να κάνουν με πρακτικά ζητήματα, και σπανίως βέβαια τον κίνδυνο σεξουαλικής βίας κυρίως σε εμπόλεμες ζώνες. Ευτυχώς, εγώ αυτή την απειλή την έζησα μόνο μία φορά, στο Νότιο Σουδάν, και τη γλίτωσα.
- Πως βρίσκετε το φαινόμενο του #MeToo; Σας κάνει εντύπωση που έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις;
Καμία εντύπωση δεν μου κάνει που έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις. Η ζωή της εργαζόμενης γυναίκας είναι παντού και πάντα εξαιρετικά δύσκολη και η πατριαρχία την κάνει δυσκολότερη. Αναρωτιέται κανείς τι θα είχε επιτύχει το γυναικείο φύλο συλλογικά αν δεν ξοδεύαμε τόση ενέργεια διαχρονικά να παλεύουμε για βασικά πράγματα.
Για την κάθε γυναίκα βέβαια ο φεμινισμός και το #MeToo ή το κάθε άλλο σχετικό κίνημα σημαίνει κάτι διαφορετικό. Πρέπει να υπάρχει χώρος στο δημόσιο διάλογο εντός του κινήματος για διαφορετικές απόψεις εντός του φεμινισμού. Μην γίνουμε οι φεμινίστριες σαν τους αριστερούς, που περισσότερο τρώγονται μεταξύ τους απ′ ότι με τους ιδεολογικούς τους αντιπάλους, θα ήταν κρίμα.
- Είχατε ποτέ γυναίκες πρότυπα; Τι ήταν αυτό που θαυμάζατε σε αυτές;
Ναι, είμαι τυχερή που στην αρχή της καριέρας μου γνώρισα γυναίκες που θαυμάζω και λέω «μια μέρα θέλω να γίνω σαν εσένα.» Πρώτη πρώτη στο μυαλό μου είναι η Άλεξ Κρόφορντ, ανταποκρίτρια του βρετανικού Sky News.
Η Άλεξ ανέλαβε το πρώτο της πόστο στα 40 της με τρία παιδιά στην εφηβεία. Όταν έπεφτε η Τρίπολη στην Λιβύη, ήταν η μόνη που κατάφερε να μεταδώσει ζωντανά τα γεγονότα. Είχα την τεράστια τύχη να συμπέσω μαζί της στην Αφρική, ταξιδέψαμε μαζί στη Σενεγάλη και την Γκάμπια τον Ιανουάριο του 2017 όταν έπεσε ο δικτάτορας Γιάγια Τζαμέ, και με βοήθησε χωρίς εγωισμό και ανταγωνισμό με τρόπο γλυκό και μεγαλόψυχο που μόνο μια επιτυχημένη γυναίκα με αυτοπεποίθηση μπορεί να βοηθήσει μία νεότερη.
Κι εγώ έτσι θέλω να γίνω, όχι μόνο να έχω αυτή την επαγγελματική πορεία, αλλά να καταφέρω να κάνω οικογένεια και πάνω από όλα να φέρομαι στους ανθρώπους γύρω μου και ιδιαίτερα σε νεότερες γυναίκες στη δουλειά μας με γενναιοδωρία. Ήταν πολύ συγκινητικό για μένα όταν μου παρέδωσε το βραβείο του Ερυθρού Σταυρού για την καλύτερη δημοσιογραφία στο προσφυγικό για τη δουλειά μου στην Ερυθραία και το Κέρας της Αφρικής πριν δύο χρόνια.