Τον Σεπτέμβρη του 2018 γράφαμε: Καθώς η τουρκική οικονομία βυθίζεται, η συνταγή του Ερντογάν θα είναι όπως σε κάθε φασιστικό καθεστώς, προσαρμοσμένη στις εμμονές του νεοσουλτάνου: άκρατη ισλαμοποίηση με πολιτική προπαγάνδα και εντονότερη καταπίεση.
Έτσι, οι οίκοι αξιολόγησης της οικονομίας χαρακτηρίζονται «αγύρτες και εκβιαστές», οι Κούρδοι και αντιφρονούντες στιγματίζονται τρομοκράτες και προδότες και οι «Μανάδες του Σαββάτου» που ζητούν με την καρτερική τους σιωπή τα παιδιά τους που το τουρκικό κράτος εξαφάνισε, θεωρούνται πράκτορες του εχθρού.
“Η αποδυνάμωση της τουρκικής οικονομίας αποδυναμώνει το καθεστώς επειδή τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα που αποτελούσαν την πολιτική βάση του Ερντογάν, αντιδρούν πλέον έντονα στην καταπίεση του καθεστώτος και στην οικονομική φτωχοποίηση και αφαίμαξη τους.”
Ταυτοχρόνως, ο Ερντογάν χτίζει μεγαλοπρεπή παλάτια καθώς ονειρεύεται «ένδοξες νίκες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» και μετατρέπει την τουρκική οικονομία σε οικονομία πολέμου που στηρίζεται στην στρατιωτική βιομηχανική παραγωγή και αμείωτους εξοπλισμούς. Χωρίς αυξανόμενους οικονομικούς πόρους, η τουρκική κοινωνία οδηγείται στην αφαίμαξη και συντριβή.
Στις μέρες μας, η κατάρρευση της τουρκικής λίρας προκαλεί αλυσιδωτές κρίσεις π.χ. στους επόμενους μήνες επιβάλλεται αποπληρωμή εξωτερικού χρέους 10 δισ. ευρώ, οι τιμές φυσικού αερίου (που εισάγεται) εκτοξεύτηκαν κ.ά. Πάντως, η τουρκική καθημερινότητα συνοψίζεται στο εξής.
Σε μια οικονομία με 15% ανεργία και συρρίκνωση μισθών, η έκρηξη τιμών στα βασικά είδη ανάγκης οδηγεί στην φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού στην Τουρκία με σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές μετατοπίσεις.
“Σήμερα, χωρίς καν κυρώσεις της ΕΕ, οι δυνάμεις της αγοράς κινούνται αυτόβουλα και επιβάλλουν τεράστιο κόστος στην Τουρκία.”
Στην πράξη, αποδεικνύονται όσα για χρόνια επιχειρηματολογούσαμε:
α) Η αποδυνάμωση της τουρκικής οικονομίας αποδυναμώνει το καθεστώς επειδή τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα που αποτελούσαν την πολιτική βάση του Ερντογάν, αντιδρούν πλέον έντονα στην καταπίεση του καθεστώτος και στην οικονομική φτωχοποίηση και αφαίμαξη τους.
β) Μια έγκαιρη επιβολή εμπορικών κυρώσεων από την ΕΕ στο τουρκικό καθεστώς θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα της τουρκικής κοινωνίας με πολιτικές προεκτάσεις, δεδομένης της εξάρτησης των τουρκικών εξαγωγών προς την ΕΕ.
“Η πολιτική που στερεί από το τουρκικό καθεστώς οικονομικούς πόρους και του περιορίζει τις δυνατότητες εξοπλισμών εν καιρώ ειρήνης, αποτελεί προληπτική επιτυχία για όσους επιδιώκουν την ειρηνική διευθέτηση διαφορών.”
Στο ερώτημα λοιπόν αν οι κυρώσεις είναι αποτελεσματικές, η απάντηση είναι ότι στην περίπτωση της Τουρκίας οι συνθήκες καθιστούν τις κυρώσεις ισχυρό όπλο. Φυσικά, η παρεμπόδιση επιβολής κυρώσεων από την Γερμανία και η αμφιταλαντευόμενη στάση Αθήνας και Λευκωσίας, έδωσαν «οξυγόνο» στο τουρκικό καθεστώς.
Σήμερα, χωρίς καν κυρώσεις της ΕΕ, οι δυνάμεις της αγοράς κινούνται αυτόβουλα και επιβάλλουν τεράστιο κόστος στην Τουρκία.
Παρεμπιπτόντως, η κατάρριψη ενός εχθρικού αεροπλάνου ή η καταστροφή ενός εχθρικού άρματος εν καιρώ πολέμου, θεωρούνται σημαντικές ενέργειες.
Η πολιτική που στερεί από το τουρκικό καθεστώς οικονομικούς πόρους και του περιορίζει τις δυνατότητες εξοπλισμών εν καιρώ ειρήνης, αποτελεί προληπτική επιτυχία για όσους επιδιώκουν την ειρηνική διευθέτηση διαφορών.
Συνεπώς, η αποδυνάμωση της τουρκικής οικονομίας αποτελεί αποδυνάμωση του τουρκικού θηρίου εφόσον του περιορίζει οικονομικούς πόρους υποστήριξης των επεκτακτικών του πολιτικών, αλλά δεν ανατρέπει τον εγγενή τουρκικό επεκτατισμό.
Η ενδυνάμωση της δικής μας πολιτικής αποτροπής είναι το ζητούμενο στο πλαίσιο μιας ορθολογικής πολιτικής απέναντι στον ”Τούρκο Νέρωνα” όπως τόλμησε να χαρακτηρίσει εύστοχα τον Ερντογάν μια τουρκική εφημερίδα.
***
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο