Είναι αρκετά σπάνιο για έναν άνδρα να ξυπνήσει μία ημέρα και να αναρωτηθεί τι ρολόι να αγοράσει για να τυλίξει γύρω από τον καρπό του, χωρίς να έχει έστω μία μικρή παρόρμηση προς κάποια κατηγορία ρολογιών. Το δίλημμα μηχανικό ρολόι vs ψηφιακό ρολόι είναι από εκείνα τα ερωτήματα στα οποία απαντά κανείς βάσει των εμπειριών, των ερεθισμάτων, των γνώσεων και των συνθηκών της ζωής του. Είναι οι εικόνες και οι παραστάσεις που οδηγούν κάποιον προς τη μία κατεύθυνση ή την άλλη. Και ναι, μπορούν και οι δύο κατευθύνσεις να είναι συναρπαστικές, με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Αλλά έχουμε αρκετούς λόγους να αναλύσουμε παρακάτω, για να αποδείξουμε εν μέρει ότι όταν βάλεις σε ένα ισοζύγιο ένα μηχανικό και ένα ψηφιακό ρολόι, η ζυγαριά θα γέρνει πάντα προς το μηχανικό. Κι όχι μόνο λόγω βάρους.
Για να φτάσουμε όμως να αναλύσουμε τους λόγους αυτούς, θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε ποιος είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα στις δύο κατηγορίες. Τα ρολόγια στη γέννησή τους ήταν φυσικά μηχανικά. Με την ανάγκη να τα κουρδίζει κανείς συχνά για να δίνει ενέργεια στο μηχανισμό που κινεί τους δείκτες και κρατά τη λειτουργία του ρολογιού σε σταθερό τέμπο. Κι όλη η εξέλιξη της ωρολογοποιίας βασίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα στη βελτίωση του μηχανισμού ενός κουρδιστού ρολογιού.
Όταν οι εφευρέτες ωρολογοποιοί έφτασαν στην ανακάλυψη του αυτόματου μηχανισμού, εκείνης δηλαδή της μηχανικής γνώσης με την οποία ένα μηχανικό ρολόι μπορούσε να κουρδιστεί από την κίνηση του χεριού, παράλληλα γεννιόταν μία παράλληλη αυτοκρατορία. Εκείνη των Quartz ρολογιών που χρησιμοποιούσαν και ηλεκτρική ενέργεια μέσω μιας μπαταρίας. Ανοίγοντας έτσι διάπλατα το δρόμο για την εξέλιξη των ψηφιακών ρολογιών από τους απλούς καταγραφείς του χρόνου μέχρι τα σημερινά smartwatches.
Ας αφήσουμε όμως στην άκρη την ιστορία. Γιατί το παρόν ζητά μία πειστική απάντηση στο δίλημμα Μηχανικό ή Ψηφιακό Ρολόι. Ας δούμε μερικές έννοιες που θα μας βοηθήσουν στην ανάλυση.
Αξιοπιστία
Τι σημαίνει αξιοπιστία σε ένα ρολόι; Να μπορεί να εκτελεί όσα έχει υποσχεθεί στον αγοραστή του χωρίς προβλήματα, χωρίς παρεκκλίσεις, χωρίς αλλοιώσεις. Ένα ρολόι πρέπει σε κάθε περίπτωση να δουλεύει και να δουλεύει σωστά. Κι αν η σύγκριση είναι μάλλον ανούσια σε μία πολύ απλή εκδοχή ενός μηχανικού ή ενός ψηφιακού ρολογιού, όταν ανεβαίνουμε επίπεδο και βάλουμε ένα μηχανικό ρολόι δίπλα σε ένα smartwatch, θα δούμε ότι ξεκινούν τα εμπόδια.
Ένα smartwatch, από την στιγμή που εξαρτάται από την ηλεκτρική ενέργεια, εξαρτάται παράλληλα από εξωγενείς παράγοντες, όπως η ανάγκη ύπαρξης ρεύματος για φόρτιση. Την ίδια στιγμή η απαραίτητη σύνδεση στο κινητό τηλέφωνο για τα updates ή τη διαχείριση του λογισμικού του, βάζει και πάλι έναν παράγοντα που μπορεί να συμβάλει στην έλλειψη αξιοπιστίας.
Το IWC Portofino Automatic που βλέπετε στη φωτογραφία χρειάζεται μόνο κούρδισμα για να λειτουργήσει. Κι από τη στιγμή που έχει αυτόματο μηχανισμό, η ανάγκη για χειροκίνητο κούρδισμα έρχεται μόνο όταν το συγκεκριμένο ρολόι μένει καιρό μακριά από το χέρι του ιδιοκτήτη του. Δεν έχει το φόβο να τελειώσει η μπαταρία, δεν έχει το φόβο μήπως το κινητό δεν καταφέρει να συγχρονίσει, δεν έχει το φόβο μήπως το νέο update παραείναι σύγχρονο για την συγκεκριμένη συσκευή. Όλα σημαντικά στοιχεία που μπορούν να επιδράσουν στην αξιοπιστία ενός ρολογιού.
Διαχρονικότητα
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ένας πατέρας δίνει στο γιο του το μηχανικό ρολόι το οποίο συνήθισε να φορά τόσα και τόσα χρόνια στον καρπό του. Το μηχανικό ρολόι έχει αξία αναλλοίωτη στο χρόνο, ειδικά για εκείνον που αγαπά και φροντίζει το ρολόι του. Σε αντίθεση με ένα ψηφιακό ρολόι που δύο με τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία του θεωρείται ξεπερασμένο αν όχι άχρηστο, ένα μηχανικό ρολόι δεν χάνει την αξία του, ακόμα κι αν γύρω του βρίσκονται πιο πολύπλοκοι μηχανισμοί, μηχανικά ρολόγια μεγαλύτερης αξίας.
Η διαχρονικότητα ενός μηχανικού ρολογιού δεν χαρακτηρίζεται από την αξία του αντικειμένου. Δεν είναι θέμα των σημαντικά περισσότερων χρημάτων που έχει ξοδέψει κάποιος για να αποκτήσει ένα μηχανικό ρολόι. Είναι η αρτιότητα στον μηχανισμό, η αξία των υλικών κατασκευής, η φήμη του brand που συνοδεύει το συγκεκριμένο ρολόι. Υπάρχει μεγάλη περηφάνεια στο να φοράς ένα ρολόι της IWC Schaffhausen στο χέρι σου. Για την ιστορία 150 και πλέον χρόνων του brand, για την αισθητική υπεροχή στο σχεδιασμό, για την αψεγάδιαστη τελειότητα στους μηχανισμού που εγγυώνται αυτή ακριβώς τη διαχρονικότητα.
Το IWC Portugieser Perpetual Calendar της εικόνας είναι ένα από τα πλέον ιστορικά ρολόγια της IWC Schaffhausen. Με έναν μηχανισμό που γεννήθηκε στο Schaffhausen από έναν ωρολογοποιό ονόματι Kurt Klaus, έναν μηχανισμό που αποτελεί τεράστια κληρονομιά για το brand. Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει ούτε λίγο ούτε πολύ σε αυτό το ρολόι να δείχνει σωστά την ημέρα, το μήνα και το έτος, υπολογίζοντας άρτιους και περιττούς μήνες, υπολογίζοντας ακόμα και τα δίσεκτα έτη μέχρι και το έτος 2499. Ένα ρολόι που υπόσχεται λειτουργικότητα για άλλα 479 χρόνια, χωρίς “update” πώς αλλιώς να ονομαστεί πέρα από διαχρονικό;
Δείτε ένα πολύ όμορφο βίντεο με πρωταγωνιστή των Kurt Klaus και έναν νεαρό με τον οποίο συζητούν αυτό ακριβώς το δίλημμα.
Δυνατότητες
Θα ήταν φαιδρό να ισχυριστούμε ότι ένα μηχανικό ρολόι έχει έστω και την υποψία των δυνατοτήτων ενός επεξεργαστή που υπάρχει σε ένα ψηφιακό ρολόι. Ναι, από το smartwatch μας μπορούμε να κάνουμε συναλλαγές, να επικοινωνήσουμε με τους οικείους μας, να μετρήσουμε παλμούς και να καταγράψουμε πορεία σε χάρτη. Δυνατότητες που δεν θα μπορέσει να έχει ένα μηχανικό ρολόι χωρίς την παραμικρή ψηφιοποίησή του.
Για τους λάτρεις των μηχανικών ρολογιών βέβαια, όλες αυτές οι λειτουργίες μένουν στην ευχέρεια και τις αυξημένες δυνατότητες ενός smartphone. Χωρίς αυτό να μειώνει σε τίποτα τη χρησιμότητα ενός smartwatch στη ζωή κάποιου που το επιλέγει.
Στιλ
Η σύγχρονη αισθητική των smartwatches ταιριάζει απόλυτα στην εποχή μας με λεπτές γραμμές, αποχρώσεις του μαύρου αλλά και έντονα χρώματα που έχουν καθιερωθεί σε πολλά wearable gadgets. Από την άλλη στο μηχανικό ρολόι μπορείς να συναντήσεις παράλληλες τάσεις, το vintage και το μοντέρνο, το casual και το sport. Με κάποια brands να παραμένουν πιστά σε σχεδιαστικές γραμμές που χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν και άλλα να προσπαθούν να έρθουν πιο κοντά στον ψηφιακό κόσμο και να τολμούν ακόμα και να παντρέψουν στοιχεία του μηχανικού ρολογιού με τα smartwatches.
Η IWC Schaffhausen έχει κάποιες οικογένειες ρολογιών στις οποίες ο σχεδιασμός ακολουθεί την ιστορία που έχουν χαράξει κάποια συγκεκριμένα ρολόγια, αναδεικνύοντας σε κάθε μα κάθε σχέδιο την αισθητική που έχει κάνει το brand αναγνωρίσιμο παγκοσμίως και τα ρολόγια της να ξεχωρίζουν με μια ματιά. Από την άλλη, όσο περνούν τα χρόνια, το brand εξελίσσεται προσθέτοντας νέα σχέδια αλλά κυρίως πρωτοπορώντας και στο θέμα των υλικών, χαρίζοντας μερικά υπέροχα ρολόγια ceratanium και άλλα υλικά που τοποθετούν την IWC όχι απλά στους πρωτοπόρους αλλά στην κορυφή της εξέλιξης.
Η ωρολογοποιία ως τέχνη
Χαζεύοντας κάποιος την επιβλητική κορώνα ενός Pilot ρολογιού, τις φινετσάτες γραμμές ενός Portofino ή το υπέροχο μπλε στο καντράν του IWC Portugieser Yacht Club της παραπάνω εικόνας, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί ότι το να έχεις ένα τέτοιο ρολόι στον καρπό σου δεν είναι απλά μια αγορά. Είναι μία επένδυση στο μέλλον, είναι μία πράξη αγάπης για την τέχνη. Γιατί το μηχανικό ρολόι έχει αυτή τη μαγική ιδιότητα να ανήκει με βεβαιότητα στον κόσμο των τεχνών. Και όχι μόνο για λόγους σχεδίου και αισθητικής.
Το craftsamanship που διακρίνει τους ωρολογοποιούς, η υπομονή και η επιμονή που απαιτείται για να συνθέσεις έναν μηχανισμό με 750 μικροσκοπικά εξαρτήματα, με πανέμορφα πετράδια και λεπτεπίλεπτα στοιχεία, μπορούν εύκολα να συγκριθούν με τη δουλειά ενός καλλιτέχνη. Και όταν το αποτέλεσμα είναι και οπτικά άρτιο, τότε δεν χωρά καμία αμφιβολία. Στην παρακάτω εικόνα βλέπετε το IWC Portugieser Perpetual Calendar, ένα πραγματικά εντυπωσιακό ρολόι το οποίο κρύβει καινοτομία, ευρεσιτεχνία και απίστευτη συνέπεια στην κατασκευή του αλλά ταυτόχρονα κερδίζει και τον πιο απαιτητικό λάτρη της ωρολογοποιίας με τη μορφή και την αισθητική του.
Όπως και σε πολλές άλλες τέχνες, έτσι και στην ωρολογοποιία, πολλές εταιρείες μπαίνουν σε μία αλόγιστη κούρσα κόστους, με την λανθασμένη αντίληψη ότι το πιο ακριβό συνεπάγεται και το πιο όμορφο ή το πιο ποιοτικό. Ναι, προφανώς και αν προσθέσεις χίλιους πολύτιμους λίθους στην στεφάνη ενός ρολογιού, θα εκτινάξεις την τιμή του αλλά η ωρολογοποιία και το μηχανικό ρολόι δεν δημιουργήθηκαν για να κάνουν κούρσες τιμών. Ο χρόνος, η επίπονη δουλειά και η ιστορία ενός brand καθορίζουν την τιμή η οποία θα μπει δίπλα σε ένα ρολόι και υπάρχουν αναρίθμητες επιλογές για εκείνους που θέλουν να έχουν καθημερινά στον καρπό τους το τέμπο ενός μηχανικού ρολογιού αλλά δεν σκοπεύουν να ξοδέψουν μια περιουσία.
Ένας παντοτινός νικητής
Τα smartwatches έχουν ακόμα πολύ δρόμο να κάνουν και σίγουρα η συνύπαρξη των δύο κόσμων, ακόμα και τα υβρίδια που έχουν κυκλοφορήσει, είναι ένα βήμα προς ένα διαφορετικό μέλλον στην ωρολογοποιία. Αλλά προς το παρόν η σύγκριση είναι ανώφελη αν όχι αστεία. Ένα μηχανικό ρολόι επιτελεί έναν παντελώς διαφορετικό σκοπό από ένα smartwatch. Το Smartwatch είναι μία λειτουργική συσκευή που φέρει όλη την μαγεία του να αποκτά κάποιος ένα tech gadget αλλά και την απογοήτευση του να θέλει να το αποχωριστείς μετά από 1 - 2 χρόνια διαγράφοντάς το από τη μνήμη του. Το μηχανικό ρολόι από την άλλη είναι μία ολόκληρη κεφάλαιο στο βιβλίο της ζωής κάποιου, με τις σελίδες του να είναι γεμάτες αναμνήσεις και στιγμές συνειδητοποίησης ότι το IWC Schaffhausen που έχει στο χέρι του είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα ρολόι.