Το 2019, 79,5 εκ. άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Πρόκειται για αριθμό ρεκόρ, υψηλότερο από κάθε άλλη χρονιά. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 45,7 εκ. εκτοπίστηκαν μέσα στην ίδια τους τη χώρα, 29,6 εκ. κατέφυγαν σε άλλη χώρα και 4,2 εκ. ήταν οι αιτούντες άσυλο.
Οι άνθρωποι που γίνονται πρόσφυγες ή εσωτερικά εκτοπισμένοι (δηλαδή πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα) τρέχουν για να σωθούν από φυσικές καταστροφές, πολέμους και καταπιεστικά καθεστώτα. Εγκαταλείπουν τα πάντα για να σώσουν τη ζωή τους. Το διεθνές δίκαιο τους προστατεύει και απαιτεί από τις χώρες υποδοχής να τους δεχθούν και να σεβαστούν τα (ανθρώπινα) δικαιώματά τους.
Από τα 79,5 εκ. που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους το 2019, μεταξύ 30 - 34 εκ. ήταν παιδιά. Παιδιά όπως η έφηβη Νάγια, που ζει στην Αθήνα με την οικογένειά της. Όταν ο μπαμπάς της σκοτώθηκε στο Αφγανιστάν, η Νάγια περπάτησε χιλιάδες χιλιόμετρα για να καταφέρει να φτάσει στη Λέσβο. Σήμερα συμμετέχει στη μεικτή ομάδα ποδοσφαίρου της ActionAid κι ελπίζει να μην χάσει άλλο μέλος της οικογένειάς της. «Θέλω να μην έχουμε κανένα πρόβλημα, να μην μας εμποδίζει και να μας χωρίζει τίποτα. Κι ό,τι και να γίνει να είμαστε πάντα μαζί. Δεν με νοιάζει αν θα είμαι στην Ελλάδα ή στη Γαλλία ή στη Γερμανία. Όπου και να είμαι, να είμαι μαζί με την οικογένειά μου».
Πέρα από τις πρώτες ανάγκες τους, είναι και τα τραύματα όπως της Νάγιας που πρέπει να αντιμετωπίσουμε σαν κοινωνία. «Τις πρώτες ημέρες στην Ελλάδα μόνο η ActionAid με βοήθησε. Με στήριξαν ψυχολογικά και μου έδωσαν τις πληροφορίες που χρειαζόμουν. Για ενάμιση μήνα πήγαινα κάθε μέρα στο Κέντρο Ημέρας στη Μόρια. Με στήριξαν να πάω στους γιατρούς για την κόρη μου που έχει τραύματα από βόμβα στο Χαλέπι. Τα παιδιά της οργάνωσης ήταν στο πλευρό μου όλο αυτό το διάστημα. Ακόμα και σήμερα που έκλεισα τα εισιτήριά μου για τη Γερμανία ήταν κοντά μου. Μας άκουγαν, καταλάβαιναν τις ανάγκες μας και ήταν στο πλάι μας. Μας έκαναν να νιώσουμε ασφαλείς και μας έδωσαν ελπίδα για τη ζωή,» εξηγούσε η Walaa από τη Συρία, το 2017. Οι άνθρωποι που φτάνουν στη χώρα μας ονειρεύονται μια νέα ασφαλή ζωή. Χρειάζονται στήριξη για να επουλώσουν τις πληγές τους, να νιώσουν δυνατοί και να μπορέσουν να ξαναπιάσουν το νήμα από το σημείο που κόπηκε.
Οι μετακινήσεις πληθυσμών είναι τόσο παλιές όσο το ανθρώπινο είδος. Οι άνθρωποι δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους μόνο εξαιτίας πολέμων ή φυσικών καταστροφών. Όταν τα πράγματα γίνονται αφόρητα εξαιτίας της φτώχειας ή της αδικίας, ξεκινούν ένα ταξίδι, ελπίζοντας ότι έτσι θα σταματήσει ο εφιάλτης που ζουν. Δεν πρόκειται για ταξίδι αναψυχής, αλλά για ταξίδι ελπίδας που ξεκινά εξαιτίας του φόβου και της απελπισίας. Όσο υπάρχουν τόσο μεγάλες ανισότητες και όσο οι άνθρωποι υποφέρουν εξαιτίας των αδικιών, η λέξη «ταξίδι» δεν θα σημαίνει το ίδιο για όλους μας.
Η προσφυγιά, η μετανάστευση, ο νόστος είναι λέξεις που γνωρίζουμε καλά και γι’ αυτό στην ActionAid, παλεύουμε για έναν κόσμο, χωρίς διακρίσεις, όπου όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους. Σε διάφορες περιοχές δράσης μας στηρίζουμε προσφυγικούς καταυλισμούς, όπως κάναμε και στην Ελλάδα από το 2015 ως το 2018. Επιπλέον, πραγματοποιούμε εκπαιδευτικά προγράμματα για εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής και προσφέρουμε στήριξη σε μετανάστες και πρόσφυγες για να δημιουργήσουν μια ζωή με αξιοπρέπεια, αλλά και να γίνουν ενεργά μέλη των κοινοτήτων τους. Γι’ αυτό, μέχρι ο κόσμος μας να γίνει πιο δίκαιος, μέχρι να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που προκαλούν τις ανισότητες εμείς θα πρέπει να είμαστε εδώ. Μπες στο www.actionaid.gr και μάθε πώς μπορούμε να πολεμήσουμε μαζί την αδικία.
*Για λόγους προστασίας τα ονόματα έχει αλλαχθεί.