Δεν αποτελεί μάστιγα μόνο της χώρας μας, τα τροχαία ατυχήματα και δη τα θανατηφόρα. Στους δρόμους των χωρών της Ε.Ε., το 2022 έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα περίπου 20 600 άνθρωποι, δηλαδή 3% περισσότεροι σε σχέση με το 2021, καθώς τα επίπεδα κυκλοφορίας ανέκαμψαν μετά την πανδημία.
Ωστόσο, αντιπροσωπεύει 2 000 λιγότερους θανάτους (-10%) σε σύγκριση με το προ πανδημίας έτος 2019.
Βέβαια, ο στόχος της ΕΕ και του ΟΗΕ είναι να μειωθεί κατά το ήμισυ ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2030, έναντι του 2019, κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με γενναία μέτρα, όπως η μείωση του ανώτατου ορίου ταχύτητας ακόμα και μέσα στις πόλεις, η μεγαλύτερη αστυνόμευση αλλά και η καλύτερη εκπαίδευση τόσο των οδηγών, όσο και των μαθητών στα σχολεία. Ειδικά στην Ελλάδα, το μάθημα της κυκλοφοριακής αγωγής είναι σχεδόν ανύπαρκτο.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η πρόοδος στη μείωση των θανάτων, ήταν πολύ άνιση μεταξύ των κρατών μελών. Οι μεγαλύτερες μειώσεις, που υπερβαίνουν το 30%, καταγράφηκαν στη Λιθουανία και την Πολωνία, ενώ στη Δανία σημειώθηκε επίσης μείωση κατά 23%. Αντιθέτως, κατά την τελευταία τριετία, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία, παρέμεινε σχετικά σταθερός ή αυξήθηκε.
Η συνολική κατάταξη των χωρών, όσον αφορά τα ποσοστά θανάτων, δεν έχει αλλάξει σημαντικά από την περίοδο πριν από την πανδημία, με τους ασφαλέστερους δρόμους να εντοπίζονται στη Σουηδία (21 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων) και στη Δανία (26 ανά εκατομμύριο), ενώ η Ρουμανία (86 ανά εκατομμύριο) και η Βουλγαρία (78 ανά εκατομμύριο) κατέγραψαν τα υψηλότερα ποσοστά το 2022. Στην Ελλάδα είχαμε 58 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 46 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2021 (δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία για το 2022) σε ολόκληρη την ΕΕ, το 52% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σημειώθηκε σε αγροτικές οδούς, έναντι 39% στις αστικές περιοχές και 9% σε αυτοκινητοδρόμους. Οι άνδρες ευθύνονταν για τρεις στους τέσσερις θανάτους από τροχαία ατυχήματα (78%). Οι επιβαίνοντες σε αυτοκίνητα (οδηγοί και επιβάτες) αντιπροσώπευαν το 45% του συνόλου των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, ενώ οι πεζοί αντιπροσώπευαν το 18%, οι χρήστες μηχανοκίνητων δίκυκλων (μοτοσυκλέτες και μοτοποδήλατα) το 19% και οι ποδηλάτες το 9% του συνόλου των θανάτων.
Ωστόσο, στις αστικές περιοχές, το μοτίβο είναι πολύ διαφορετικό, καθώς οι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου (πεζοί, ποδηλάτες και χρήστες μηχανοκίνητων δίκυκλων) αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% των συνολικών θανάτων. Στις αστικές περιοχές, οι θάνατοι των χρηστών σημειώνονται ως επί το πλείστον σε ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται αυτοκίνητα και φορτηγά και, ως εκ τούτου, αναδεικνύουν την ανάγκη βελτίωσης της προστασίας των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου.
Ενώ το αυξημένο ποσοστό χρήσης ποδηλάτων στο μείγμα κινητικότητας σε πολλά κράτη μέλη είναι εξαιρετικά ευπρόσδεκτο, μια σοβαρή αιτία ανησυχίας είναι η τάση στον αριθμό των ποδηλατών που χάνουν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ. Αυτή είναι η μόνη ομάδα χρηστών του οδικού δικτύου στην οποία δεν καταγράφηκε σημαντική μείωση των θανάτων κατά την τελευταία δεκαετία, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη έλλειψη καλά εξοπλισμένων υποδομών. Το 2022, για παράδειγμα, τα προκαταρκτικά αριθμητικά στοιχεία από τη Γαλλία δείχνουν αύξηση κατά 30% των θανάτων ποδηλατών σε σύγκριση με το 2019.
