Αν ρωτήσουμε τον εαυτό μας «πραγματικά το χρειάζομαι αυτό;» λίγο πριν δώσουμε στο ταμείο τα ρούχα που διαλέξαμε, η ειλικρινής απάντηση είναι συνήθως κατηγορηματικά όχι.
Σύμφωνα με το φιλανθρωπικό πρόγραμμα Wrap, το οποίο προωθεί τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, η μέση διάρκεια ζωής για ένα ρούχο στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μόλις 2,2 χρόνια. Περίπου 30 δισ. λίρες αχρησιμοποίητων ρούχων κρέμονται στις ντουλάπες μόνο της Βρετανίας, και όμως όλοι εξακολουθούν να ψωνίζουν περισσότερα. «Κάθε εβδομάδα αγοράζουμε ρούχα 38 εκατομμυρίων λιρών και ρούχα 11 εκατομμυρίων πηγαίνουν στον χώρο υγειονομικής ταφής», λέει στον Guardian η γενική διευθύντρια της Traid, Μαρία Τσένογουεθ, μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που προσπαθεί να σταματήσει το αλόγιστο πέταμα των ρούχων. «Δεν διαθέτουμε επαρκείς πόρους για να συνεχίσουμε να τρέφουμε αυτό το τέρας», λέει χαρακτηριστικά.
Πόσο δύσκολο είναι λοιπόν να γίνει η μετάβαση σε έναν πιο βιώσιμο τρόπο αγορών; Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα είδη ένδυσης έχουν τον τέταρτο μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο μετά τη στέγαση, τις μεταφορές και τα τρόφιμα. Περισσότεροι από τα μισά τεμάχια της λεγόμενης fast fashion των γνωστών αλυσίδων ρούχων πετάγονται σε λιγότερο από ένα χρόνο, σύμφωνα με την έκθεση McKinsey’s State of Fashion πέρσι. Αλλά είναι η αγορά ρούχων από δεύτερο χέρι το πραγματικό αντίδοτο στη fast fashion;
Κάθε χρόνο 430.000 τόνοι ρούχων απορρίπτονται και δεν ανακυκλώνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των νέων ρούχων που πωλούνται αυξάνεται: 1,13 εκατ. τόνοι το 2016, ποσό που παρουσιάζει αύξηση κατά 200.000 τόνους από το 2012.
«Είναι μια αργή, σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας», λέει η Ζόι Έντουαρντς, μια καθηγήτρια ραπτικής και blogger, η οποία πριν 11 χρόνια δεσμεύτηκε να μην ξαναγοράσει νέα ρούχα.
«Δεν ήθελα να είμαι πλέον μέρος της fast fashion πια», λέει εξηγώντας γιατί αποχώρησε από την αλυσίδα ρούχων όπου δούλευε στο Λονδίνο, ως υπεύθυνη προμηθειών. Τα τελευταία 11 χρόνια, η Έντουαρτς αγόρασε μόνο «ένα ή δύο πράγματα». Τα σουτιέν της είναι καινούργιο και πιστεύει ότι μπορεί να αγόρασε ένα μπλουζάκι από το Zara το 2010. Αυτά είναι όλα.
Πόσο δύσκολο είναι λοιπόν να σταματήσουμε να αγοράζουμε ρούχα; ΗΤάνια Αραγιάλες έχει ιδρύσει μια οργάνωση στη Νέα Υόρκη που ονομάζεται Fashion of Tomorrow για να υποστηρίξει μια πιο βιώσιμη προσέγγιση στη βιομηχανία ένδυσης. Η Αραγιάλες ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος του Lend, ενός ιστότοπου ενοικίασης ρούχων και επίσης δεν αγοράζει νέα ρούχα: «Δεν ήμουν τόσο trendy όσο πριν. Δεν έκανα ποτέ εντύπωση πηγαίνοντας σε ένα event ή ένα πάρτι. Δεν είχα κάτι νέο και λαμπερό να βάλω. Αλλά ήθελα να αναδιαρθρώσω τον τρόπο με τον οποίο το μυαλό μου έβλεπε ψώνια». Τελικά, μετά από δύο χρόνια ξεκίνησε να αγοράζει κάποια ρούχα από δεύτερο χέρι ή να νοικιάζει ρούχα όταν έπρεπε να πάει σε μια εκδήλωση.
Ο όγκος των ειδών ένδυσης όλων των ειδών - καινούργια, μεταχειρισμένα και χειροποίητα - είναι τόσο μεγάλος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να τον διαχειριστούμε. Και η πώληση μεταχειρισμένων ρούχων έχει τα όριά της. Για να αποφευχθεί η κατάρρευση της δευτερογενούς αγοράς πρέπει να ενθαρρυνθούν και άλλες τεχνολογίες, όπως η ανακύκλωση των ινών.
Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ένας άνθρωπος που αγαπάει τα νέα ρούχα αλλά θέλει να ζήσει πιο βιώσιμα; Tουλάχιστον, να μην κρατάμε τα άχρηστα ρούχα μας στην ντουλάπα. Έστω να τα δωρίσουμε, επαναφέροντάς τα στην κυκλοφορία. Επιπλέον, βοηθά το περιβάλλον η χρησιμοποίηση ανακυκλωμένων ρούχων ή ρούχων από δεύτερο χέρι.
Τα ρούχα έχουν μια ιστορία. Ας είναι μια με happy end.
Με πληροφορίες από Guardian