Έμμεσα, από την αρχαία ελληνική σοφία προέκυψε η θεώρηση της τριπλής υπόστασης του Εγώ μας. Είναι το αντιληπτό από το σύμπαν αισθητό Εγώ, που γεννιέται με τη γονιμοποίηση ενός μητρικού ωαρίου από ένα πατρικό σπερματοζωάριο. Είναι το νοητό Εγώ, αντιληπτό άμεσα μόνο από τον εαυτό του, που γεννιέται με τον τοκετό όταν το νεογνό ξεχωρίζει το σταθερό μέσα του κόσμο από το μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον του. Και είναι το κοινωνικό Εγώ, που γεννιέται με μια κοινωνική τελετή και εκφράζει τη σχέση του νέου ανθρώπου με το έλλογο περιβάλλον του. Κι όμως αυτές οι τρείς υποστάσεις αποτελούν μια αξεδιάλυτη τριάδα, το μοναδικό Εγώ μας.
Η Εβραϊκή θρησκεία με την πίστη της στον Ένα μοναδικό Θεό, το Θεό των Εβραίων, μεταφέρθηκε σε μας διαμέσου του Χριστιανισμού. Επηρεάστηκε όμως έντονα, ιδίως στην εκτεταμένη τότε περιοχή με τον Ελληνικό πολιτισμό. Ιδιαίτερα ο Θεός έγινε αντιληπτός τρισυπόστατος. Σαν το άβατο νοητό Εγώ είναι ο Πατέρας. Σαν το αισθητό Εγώ είναι ο Υιός που, από Λόγος που ήταν προς τον Θεόν, έγινε σάρκα, δηλαδή αισθητός. Και είναι το Άγιον Πνεύμα, που, σαν το κοινωνικό Εγώ, μεταφέρει τη βούληση του Θεού στους πιστούς. Κι όμως, όπως το Εγώ είναι Ένα, αν και τρισυπόστατο, έτσι και ο τρισυπόστατος Θεός είναι Ένας. Αυτή είναι η αντίληψη που εμφυτεύθηκε στους μαθητές του Χριστού την Πεντηκοστή.
Η ανατρεπτική διδασκαλία του Ιησού κυνηγήθηκε άγρια τόσο από την άρχουσα τάξη των Εβραίων, Γραμματείς και Φαρισαίους, όσο και από τους Ρωμαίους. Ωστόσο, η απαράμιλλη ηθική διδασκαλία του Ιησού, ιδίως στην τότε απόλυτα πατριαρχική, πλουτοκρατική κοινωνία, επιβίωσε και επεκτάθηκε, ώσπου οι συνθήκες άλλαξαν με τον Κωνσταντίνο που υιοθέτησε τελικά τη νέα θρησκεία. Από τότε η εκκλησία που δημιουργήθηκε άρχισε να παρακμάζει.
Η θεμελιώδης ηθική διδασκαλία ήταν εκείνη της ειρήνης και της αγάπης, ακόμη και των εχθρών. Και όμως, σε κάθε πόλεμο βλέπομε τη θρησκευτική ηγεσία κάθε αντιμαχόμενου να ευλογεί τα όπλα των ”δικών μας”, που θα σκοτώνουν τους εχθρούς, στο όνομα του Κυρίου που δίδαξε την αγάπη. Υπάρχουν εξαιρέσεις. Ακούσαμε το Μεγαλοβδομαδιάτικο κήρυγμα του προκαθήμενου της Ελληνικής εκκλησίας, που προσευχήθηκε για τους Ουκρανούς και τους Ρώσους και προέτρεψε τους θρησκευτικούς ηγέτες και των δύο παρατάξεων να δώσουν τα χέρια. Κι αυτό αντίθετα από την επίσημη θέση της πολιτείας μας που έστειλε, σωστά, ανθρωπιστική βοήθεια που σώζει ζωές στην Ουκρανία, αλλά και όπλα, που αφαιρούν ζωές μονομερώς.
Ο ίδιος ο Ιησούς δεν απέτρεψε από τη βία, χωρίς φόνο βέβαια. Μετά από μια περίοδο διδασκαλίας και θαυμάτων αρχίζει τη δράση. Το ενωτικό ”Ὃς οὐκ ἒστι καθ΄ ἡμῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐστί”, γίνεται αγωνιστικό, ”Ὁ μὴ ὢν μετ΄ ἐμοῦ κατ΄ ἐμοῦ ἐστὶ” (Λουκάς). Συμβολικά, όταν πεινασμένος είδε μια συκιά που δεν είχε σύκα, την καταράστηκε κι αυτή αμέσως ξεράθηκε. Αφού μπορούσε να κάνει θαύματα, γιατί αντί να την ξεράνει δεν τη διέτασσε να γεννήσει καρπούς; Στην πορεία του τον ακολουθούν χιλιάδες λαού. Πείνασαν και η ομάδα του Ιησού δεν είχε παρά πέντε ψωμιά και δύο ψάρια. Κι όμως ο Χριστός τους χόρτασε. Οι μαρτυρίες που έχομε δεν είναι ιστορικά ντοκουμέντα, έτσι δεν μας πληροφορούν πώς το πέτυχε. Εύλογο φαίνεται ότι καθένας που ερχόταν όλο και κάτι κουβαλούσε μαζί του.
Ο Ιησούς λοιπόν τους έδινε μια μερίδα συσσιτίου, κι εκείνοι κατέθεταν ό,τι είχαν. Καθώς τους είχε εμπνεύσει εμπιστοσύνη, τα έδιναν ευχαρίστως, αφού έβλεπαν ότι τα μοίραζε σε όλους και δεν θα έμεναν πεινασμένοι. Στα Ιεροσόλυμα τον υποδέχθηκαν μετά ”βαΐων και κλάδων”, που τα κράδαιναν σα ρόπαλα και φώναζαν ”ωσαννά”. Καβαλούσε ένα ταπεινό γαϊδουράκι, όπως έγραφε ο Ησαΐας πως έπρεπε να κάνει ο Μεσσίας. Τέτοια κοσμοσυρροή με ρόπαλα στα χέρια τρομοκράτησε την κρατούσα τάξη. Στη συνέχεια μπήκε στο Ναό και έδιωξε τους εμπόρους ο ίδιος με ένα μαστίγιο. Το αγριεμένο πλήθος τους τον ανάγκασε να κρυφτεί στον κόσμο και να εξαφανιστεί απαρατήρητος. Στην τελική φάση, δραματική για τον ίδιο, αλλά και για όλη την ανθρωπότητα, ένας άλλος όχλος, πληρωμένος ή ντοπαρισμένος από την άρχουσα τάξη, φώναζε ”σταύρωσον αυτόν”.
Ο Ιησούς, χωρίς να θίξει τη θεμελιώδη μονοθεϊστική πίστη, κλόνιζε τα θεμέλια της άρχουσας τάξης, Εβραϊκής και Ρωμαϊκής, διαλύοντας την πατριαρχική οικογένεια, τον ακρογωνιαίο λίθο της εποχής του. ”Μὴ νομίσητε ὃτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην επί τὴν γῆν, ἀλλά μάχαιραν. Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἂνθρωπον κατὰ τοῦ πατρός αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς. Καὶ ἐχθροὶ τοῦ ανθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ”.
Αυτά ένεκα του ονόματός Του. Πού είναι; ποιος είναι, για να Τον ακολουθήσουμε; Το διευκρινίζει αλλού. ”Κύριε, πότε σὲ είδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; Πότε δὲ σὲ εἲδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; πότε δὲ σὲ εἲδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ήλθομεν προς σὲ; καὶ αποκριθείς ὁ βασιλεύς ἐρεῖ αὐτοίς· ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὃσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν αδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοῖ ἐποιήσατε” Ό,τι καλό κάνετε στους ελάχιστους συνανθρώπους σας, σε μένα το κάνατε.
Κι ο Παύλος, ήλθε να διαδώσει τη διδασκαλία του Κυρίου. Το μέγιστο όλων είναι η αγάπη: ”Νυνὶ δἐ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δἐ τούτων ἡ ἀγάπη (Προς Κορινθίους Α΄). Και αλλού, προς Γαλάτας ”οὐκ ἒνι Ἰουδαῖος οὐδἑ Ἓλλην, οὐκ ἒνι δοῦλος οὐδἑ ἐλεύθερος, οὐκ ἒνι ἂρσεν καὶ θῆλυ, πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστἑ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ”. Καταργεί ο τρισυπόστατος Χριστιανισμός τα αγκωνάρια της τότε κοινωνίας του, την πατριαρχική οικογένεια, τη δουλεία, τη ρατσιστική και τη διάκριση φύλου.
Με την επισημοποίηση του Χριστιανισμού άρχισαν τα προβλήματα της διοίκησης μιας κοινωνίας. Η αντιμετώπισή τους με τον τρόπο του χορτασμού με πέντε άρτους και δύο ιχθύς ξεχάστηκε και στη θέση της υιοθετήθηκε το πρότυπο της Ρώμης με βασιλείς, ενίσχυση της πατριαρχίας, συνέχιση της δουλείας, ευλόγηση των δικών μας όπλων κατά βαρβάρων κοκ.
Αυτή τη στιγμή η ”πρόοδος” έχει οδηγήσει τον άνθρωπο να έχει κυριαρχήσει πάνω στη φύση και μπορεί άνετα να αφανίσει κάθε ίχνος ζωής πάνω της. Μέχρι στιγμής, αν και δεν έχει αποκλειστεί, δεν έχει βρεθεί υπόνοια ζωής σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του Σύμπαντος. Ελπίδα μένει η υιοθέτηση της διδασκαλίας του Ιησού, όπως το Άγιο Πνεύμα την επιφοίτησε στους μαθητές του και όπως την ανέπτυξε στο Μεγαλοβδομαδιάτικο μήνυμά του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.
Δημήτρης Αντ. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com