Ο Ζάλευκος, νομοθέτης στους Επιζεφύριους Λοκρούς Ελληνικής αποικίας στην Ιταλία τον 7ο Π.Χ. αιώνα, είπε «οι νόμοι μοιάζουν με ιστό αράχνης, μόνο τα μικρά ζωύφια παγιδεύονται».
Στην εποχή μας μεταφορικά και με άφθονα παραδείγματα, ως μεγάλα ζωύφια εννοούμε τους επωνύμους. Το 2014 μιλώντας σαν Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης στη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής απάντησα σε σχετική ερώτηση «έχετε δει επώνυμο να δικάζεται;». Η απάντηση μου έγινε viral σε όλα τα ΜΜΕ και αντικείμενο προκαταρκτικής εξέτασης από την Εισαγγελέα ΑΠ. Κάθε φορά, που επιβεβαιώνομαι από μία δικαστική απόφαση νοιώθω απογοήτευση από την ανεπάρκεια (επιεικώς) της Δικαιοσύνης να χειριστεί εντός προβλεπόμενου χρόνου και αποτελεσματικά μια σοβαρή υπόθεση που εμπλέκονται επώνυμοι.
Είναι γεγονός ότι διαχρονικά και παντού υπήρχε καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης ακόμα και ο Σέξπηρ στο μονόλογο του Αμλετ λέει, ότι ένα από τα μεγαλύτερα κακά του κόσμου είναι «the laws delays» και ο Εμμανουήλ Ροΐδης πριν το 1900 έγραφε πως «όταν γίνεται ένα έγκλημα όλοι ρωτούν, γιατί δεν εκτελούν τον κακούργο. Όταν κάποτε τον εκτελούν, όλοι ρωτούν τι έκανε ο ανθρωπάκος και τον εκτελούν». Έτσι και τώρα πολλοί ιδίως οι νέοι ρωτούν ποια είναι αυτή η υπόθεση της Siemens, που δικάσθηκε μετά είκοσι χρόνια.
Η Γερμανική Εταιρεία Siemens για την προώθηση των προϊόντων της χρησιμοποιούσε μαύρα ταμεία για δωροδοκίες και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, πρακτική που εφάρμοσε και στη χώρα μας με τους εδώ υπαλλήλους της και με πράξεις, που έλαβαν χώρα από το 1997 μέχρι 26-9-2002 και αφορούσαν την σύμβαση 8002 με τον ΟΤΕ για την προμήθεια τηλεπικοινωνιακού υλικού.
Για τη χρήση του αποκαλούμενου μαύρου χρήματος σε πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και στη χώρα μας έγινε δίκη στη Γερμανία, όπου η Siemens ομολόγησε την ενοχή, κατονόμασε πρόσωπα και αποδεικτικά στοιχεία για τα χρήματα, που διέθεσε και καταδικάσθηκε σε βαρύτατο πρόστιμο.
Για τα σχετικά με την παραπάνω σύμβαση αδικήματα ασκήθηκαν ποινικές διώξεις, διεξήχθησαν μακροχρόνιες ανακρίσεις, όπου με δικαστική συνδρομή ξένων αρχών αποκτήθηκαν στοιχεία από την δίκη στη Γερμανία και με βούλευμα παραπέμφθηκαν σε δίκη πολυάριθμοι κατηγορούμενοι.
Με την σε πρώτο βαθμό απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, που εκδόθηκε το 2016, 22 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν για κακουργηματικές πράξεις σε πολυετείς φυλακίσεις. Κατά της απόφασης αυτής οι κατηγορούμενοι άσκησαν εφέσεις, οι οποίες έπρεπε να εκδικασθούν εντός του 2017, πριν να αρχίσουν να παραγράφονται οι αποδιδόμενες στους κατηγορουμένους πράξεις.
Η υπόθεση εισήχθη για εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων το 2022, η οποία με απόφαση που εκδόθηκε την 26-9-2022 έκρινε κατά πλειοψηφία, ότι για κάποιες πράξεις ορισμένων κατηγορουμένων, επειδή έχουν υποπέσει στην εικοσαετή παραγραφή, δεν είναι αξιόποινες και έπαυσε τη ποινική δίωξη. Επίσης για άλλες πράξεις κήρυξε κάποιους λόγω αμφιβολιών, αν τέλεσαν τη πράξη, αθώους .
Ο Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου διέταξε την διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης από Αντ/λέα ΑΠ για να διερευνηθούν οι λόγοι της βραδείας εισαγωγής της υπόθεσης σε δίκη. Φοβάμαι ότι και αυτή τη φορά δεν θα δημοσιοποιηθεί το πόρισμα της προκαταρκτικής εξέτασης, γιατί όταν ανακύπτουν πειθαρχικές ευθύνες δικαστών ισχύει το απόρρητον.
Οι υποθέσεις εισάγονται στο δικαστήριο προς εκδίκαση με πράξη του αρμόδιου εισαγγελέα. Δεν γνωρίζω όμως αν η παραπάνω βραδεία εισαγωγή ήταν μεθοδευμένη για να επιφέρει την παραγραφή των αδικημάτων ή ήταν τυχαία εξ αιτίας των εγγενών δυσχερειών, που μαστίζουν τη δικαιοσύνη. Γεγονός όμως είναι ότι για μια ακόμη φορά σχηματίστηκε στη κοινή γνώμη μια δυσμενής εικόνα για την ανεπάρκεια και αναποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης να χειριστεί σοβαρές υποθέσεις με επώνυμους κατηγορούμενους και φοβάμαι, ότι η εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτή θα έχει μειωθεί και άλλο από το 15% της δημοσκόπησης της C.R. τα 6-9-2021.
Η παραγραφή των εγκληματικών πράξεων και των ποινών, που επιβλήθηκαν, είναι θεσμός του ουσιαστικού ποινικού δικαίου, που ισχύει σε χώρες με λατινογενές δίκαιο, σύμφωνα με το οποίο μετά την πάροδο ορισμένου χρόνου από την πράξη ο δράστης του εγκλήματος δεν τιμωρείται, γιατί η πράξη δεν είναι πλέον αξιόποινη και μετά την πάροδο ορισμένου χρόνου από την επιβολή μιας ποινής, όταν αυτή δεν έχει εκτελεστεί, παραγράφεται.
Αποτελεί ευθύνη της Πολιτείας η ταχεία και αδέκαστη απονομή της δικαιοσύνης, η δε βραδεία απονομή της οφείλεται κυρίως στις αλλεπάλληλες αναβολές δίκης, που χορηγούν αφειδώς τα δικαστήρια βάση νομοθεσίας και που δεν μπορούν να αρνηθούν τη χορήγηση της π.χ. κώλυμα δικηγόρου με αποτέλεσμα την παραγραφή των αξιόποινων πράξεων κατά συνήθη δικηγορική πρακτική.
Η Πολιτεία θα μπορούσε με κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις και σωστές επιλογές προσώπων να περιστείλει το φαινόμενο αυτό, όλες όμως οι προσπάθειες προσέκρουσαν σε οργανωμένα συντεχνιακά συμφέροντα.
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.