Αν γνωρίζουμε κάποιον/α που τρελαίνεται να πηδά από αλεξίπτωτο, να κάνει αναρρίχηση σε βράχια ή μοτοκρός, το πιθανότερο είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα άτομο εθισμένο στην αδρεναλίνη.
Αλλά τι μπορεί να σημαίνει αυτό;
Η Έμιλι Χεμέντινγκερ, κλινική διευθύντρια του Εντατικού Προγράμματος Εξωτερικών ασθενών, του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, εξηγεί ότι στα ενδεικτικά σημάδια του εθισμού στην αδρεναλίνη περιλαμβάνονται:
Η τακτική ενασχόληση με δραστηριότητες επικίνδυνες ή ανθυγιεινές
Μια έντονη και επίμονη ανάγκη συμμετοχής σε τέτοιες δραστηριότητες
Η παρόρμηση και η ασταμάτητη αναζήτηση νέων συγκινήσεων και εμπειριών
Ενώ θεωρούμε ότι εθισμένοι στην αδρεναλίνη είναι μόνο οι αθλητές των extreme sports, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας εξηγούν πως δεν πάει ακριβώς έτσι.
«Εθισμένοι στην αδρεναλίνη θεωρούνται όλοι όσοι αναζητούν διαρκώς καινούργιες συγκινήσεις που να προκαλούν ακραία συναισθήματα». Πρόκειται για έναν ορισμό που επινοήθηκε από τον αείμνηστο ψυχολόγο Μάρβιν Ζούκερμαν, ο οποίος δίδαξε ότι σε αυτούς τους ανθρώπους αρέσει να «επιδιώκουν έντονες εμπειρίες, ενώ είναι πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμα και πολύ μεγάλα ρίσκα για να το πετύχουν».
Τέτοιοι τύποι ανθρώπων αρέσκονται να συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως η ορειβασία, η αναρρίχηση, το ράφτινγκ, το σέρφινγκ σε μεγάλα κύματα, η ποδηλασία βουνού κατάβασης, η ποδηλασία με ακροβατικά και πολλά ακόμη παρόμοια. Πράγματα δηλαδή που αν δεν ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία ατόμων, και να τα φανταστούμε μονάχα, αρκεί για να μας σηκωθεί η τρίχα.
«Οποιαδήποτε ριψοκίνδυνη συμπεριφορά προκαλεί έντονα συναισθήματα μπορεί να πυροδοτήσει την ψυχολογική αντίδραση που αναζητούν οι εθισμένοι στην αδρεναλίνη», εξηγεί ο Mαρκ Ντίνγκμαν, επιστήμονας βιοσυμπεριφορικής υγείας στο The Pennsylvania State University.
Τα χαρακτηριστικά ενός ατόμου εθισμένου στην αδρεναλίνη
Τα «τζάνκι» της αδρεναλίνης συχνά μπαίνουν στον κόσμο των επικίνδυνων και συναρπαστικών αθλημάτων και δραστηριοτήτων μέσα από την στενή παρέα με έναν φίλο ή κάποιο μέλος της οικογένειας που απολαμβάνει εξίσου τα συναισθήματα που πυροδοτούν το ρίσκο και η περιπέτεια.
Τέτοιου είδους αναζητήσεις προέρχονται από:
1. Γενετική προδιάθεση
2. Υψηλότερα επίπεδα παρορμητικότητας
3. Χαμηλότερη ανοχή απέναντι στην πλήξη
4. Ανυπομονησία
5. Υπερβολική ενασχόληση με τον εαυτό
6. Άρνηση αποδοχής και αντιμετώπισης της αποτυχίας
Τι ακριβώς ψάχνουμε όσοι είμαστε εθισμένοι στον κίνδυνο
Ανεξάρτητα από το τι κρύβεται πίσω από την επιθυμία κάποιου να ασχοληθεί με τα extreme sports, αυτά που συμβαίνουν στο σώμα όταν κάνουμε κάτι συναρπαστικό ή επικίνδυνο είναι πάνω-κάτω τα εξής:
Απελευθέρωση ορμονών όπως η κορτιζόλη. Η κορτιζόλη φέρνει ως αποτέλεσμα την απόκριση μάχης ή φυγής του σώματός μας
Έκκριση ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που προκαλεί αισθήματα ευχαρίστησης
Αύξηση του καρδιακού παλμού
Επιβράδυνση της πέψης, ένα συναίσθημα που θυμίζει τις περίφημες «πεταλούδες στο στομάχι»
Τα αντανακλαστικά επιταχύνονται
Οι πνεύμονες διαστέλλονται για να επιτρέψουν την αυξημένη ροή του αέρα
Οι μύες κάμπτονται και σφίγγονται
Όλες αυτές οι εσωτερικές αλλαγές, είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Κι ενώ μερικούς μας τρομάζει η SOS κατάσταση στην οποία μπαίνει ο οργανισμός, άλλοι το ευχαριστιούνται καθώς ανακαλύπτουν όλες αυτές τις νέες αποκρίσεις.
Νιώθουν ότι «ο χρόνος περνά πιο αργά κάνοντας κάτι που θα θυμούνται μεταξύ των συμβάντων μιας καθημερινότητας που γενικά περιστρέφεται γύρω από τα ίδια και τα ίδια».
Είναι πραγματικά εθιστικά τα extreme sports;
Επειδή όταν ασχολούμαστε με επικίνδυνες δραστηριότητες απελευθερώνονται υψηλότερα επίπεδα ορμονών, μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα extreme sports είναι εθιστικά. Η πραγματικότητα όμως είναι λίγο πιο περίπλοκη.
«Ενώ τα επικίνδυνα αθλήματα δεν είναι τόσο εθιστικά όσο τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ, έρευνες δείχνουν ότι ορισμένοι εμφανίζουμε συμπτώματα στέρησης κατά τη διάρκεια της αποχής από το extreme sport που μας αρέσει. Και τα συμπτώματα αυτά, είναι παρόμοια με τα όσα βιώνουν άτομα με εξαρτήσεις από ουσίες», εξηγεί η Χόλι Μπλέικ, καθηγήτρια συμπεριφορικής ιατρικής στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Νότινγχαμ.
Τα σημάδια που πρέπει να προσέξουμε περιλαμβάνουν:
Την αγνόηση των πιθανών κινδύνων της δραστηριότητα
Το να λέμε ψέματα στον εαυτό μας ή στους άλλους σχετικά με τους κινδύνους που σχετίζονται με τη δραστηριότητα
Την τρομερή αναστάτωση σε περίπτωση που για κάποιο λόγο δεν μπορούμε να επιδοθούμε στη δραστηριότητα
Την αρνητική επίδραση της δραστηριότητας στις σχέσεις μας ή στις εργασιακές μας υποχρεώσεις
Τι μπορεί να μας συμβεί αν εμφανίσουμε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα
Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουμε στις extreme δραστηριότητες, τόσο πιο πιθανό είναι να τραυματιστούμε. Οπότε, για να αποφύγουμε τα χειρότερα, ίσως έχει σημασία
Να περιορίσουμε τη συχνότητα
Να αποφύγουμε την υπέρβαση των ορίων ασφαλείας
Να φοράμε όλα τα απαραίτητα προστατευτικά
Να ανανεώνουμε τον εξοπλισμό μας και...
Που και που να εμπιστευόμαστε τους φίλους και την οικογένειά μας εάν μας ζητούν να βγάλουμε κάποιες περιπετειώδεις δραστηριότητές από το πρόγραμμά μας. Ίσως έχουν ανχινεύσει έναν κίνδυνο που εμείς δεν έχουμε αντιληφθεί!
(Με πληροφορίες από Usatoday).