Ερευνητές του ORCA Archaeology ανακάλυψαν μια σειρά μυστηριωδών πέτρινων, ανθρωπόμορφων γλυπτών, ύψους μισού μέτρου, κατά τη διάρκεια διερευνητικών ανασκαφών στο πλαίσιο της κατασκευής ενός υποσταθμού ηλεκτροδότησης για τη SSEN Trasmission στις Ορκάδες Νήσους (Όρκνεϊ).
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανάρτηση στο blog του ORCA (Orknet Research Centre for Archaeology), συνολικά βρέθηκαν εννιά σκαλισμένες πέτρες, στα απομεινάρια ενός κτίσματος στον χώρο που προορίζεται για την κατασκευή του υποσταθμού Finstown. Κάποια από τα αντικείμενα θυμίζουν απεικονίσεις της ανθρώπινης μορφής, ενώ άλλα μοιάζουν περισσότερο με πέτρες που είχαν τοποθετηθεί όρθιες και εκτιμάται πως μπορεί να χρησιμοποιούνταν για υποστήριξη οροφής.
Τα αντικείμενα βρέθηκαν γύρω από μια εστία στα απομεινάρια μιας αινιγματικής δομής που περιελάμβανε τρεις δεξαμενές, δύο εστίες και έναν ημιτελή δακτύλιο τρυπών γεμάτων με πέτρες που είχαν τοποθετηθεί όρθιες. Τρία από τα αντικείμενα φαίνεται πως ήταν αρκετά σημαντικά για τους ενοίκους του κτίσματος ώστε να ενσωματωθούν στη δομή μιας εστίας και στα θεμέλια μιας από τις πέτρες που είχαν στηθεί όρθιες. Ο σκοπός του κτιρίου και ο τρόπος χρήσης του από τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί πριν από 4.000 χρόνια παραμένουν άγνωστα.
Η ακριβής χρονολόγησή τους θα χρειαστεί εκτενέστερη έρευνα, καθώς παρόμοια αντικείμενα έχουν βρεθεί και σε αρχαιολογικούς χώρους της Εποχής του Σιδήρου στις Ορκάδες Νήσους. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πως τα συγκεκριμένα γλυπτά ανάγονται πιθανότατα στα τέλη της Νεολιθικής Εποχής ή στις αρχές της Εποχής του Χαλκού, γύρω στο 2000 πΧ. Το να διαπιστωθεί ποιος ήταν ο σκοπός τους και αν ήταν όντως εδώλια, θα απαιτήσει περισσότερη δουλειά.
«Πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη στις Ορκάδες και πιθανότατα στη βορειοδυτική Ευρώπη . Είναι πολύ σπάνιο να βρίσκονται αναπαραστάσεις ανθρώπων στις προϊστορικές Ορκάδες, και όταν βρίσκονται είναι συνήθως μεμονωμένα ή σε πολύ μικρές ομάδες. Εάν είναι εδώλια, η ανακάλυψη εννιά εξ αυτών μέσα σε μία δομή είναι πολύ συναρπαστική, και μαζί με τα αρχαιολογικά ευρήματα στον χώρο αυτόν έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις γνώσεις μας για την κοινωνία των Ορκάδων κατά την προϊστορία».
Οι αρχαιολόγοι επίσης ανακάλυψαν ξεκάθαρα ίχνη ανθρώπων που επιδίδονταν σε γεωργικές δραστηριότητες πριν από 4.000 χρόνια. Σε ένα χαντάκι βρέθηκαν ίχνη από αλέτρι σε διάφορες γωνίες, που δείχνουν ότι λάμβανε χώρα έντονη αγροτική δραστηριότητα.
Ο Σον Μπελ του ORCA Archaeology, είπε στο BBC Radio Orkney, ότι τα εδώλια σκαλίστηκαν με αιχμηρό μεταλλικό ή πέτρινο εργαλείο, αποσπώντας μικρά κομμάτια πέτρας. Σε κάποια διακρίνονται «κεφάλια», και υπό κάποιες συνθήκες φωτισμού και χαρακτηριστικά προσώπου (αν και αυτό μπορεί να μην ισχύει).