Μυστηριώδεις γιγαντιαίες λίθινες δομές που συναντώνται ανά τη Σαουδική Αραβία ενδεχομένως να είναι από τα αρχαιότερα γνωστά μνημεία που υπάρχουν στον πλανήτη, με ηλικία που εκτιμάται γύρω στα 7.000 χρόνια, όπως αναφέρουν αρχαιολόγοι.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, νέα μελέτη πάνω στα μυστηριώδη πέτρινα κτίσματα- που ανέρχονται σε εκατοντάδες σε όλη τη χώρα, και κάποτε χαρακτηρίζονταν ως «πύλες», μα τώρα αναφέρονται ως «μουστατίλ», η οποία είναι η αραβική λέξη για το ορθογώνιο- υποδεικνύει ότι χρησιμοποιούνταν για τελετουργίες, και η ραδιοχρονολόγηση σε ξυλάνθρακα που βρέθηκε μέσα σε ένα από αυτά δείχνει ότι κατασκευάστηκε κατά το 5.000 π.Χ.
Η σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε στο The Holocene. «Το φαινόμενο των μουστατίλ αντιπροσωπεύει μια αξιοσημείωτη ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής μνημείων, καθώς εκατοντάδες τέτοια κτίσματα είχαν χτιστεί στη βορειοδυτική Αραβία» έγραψαν οι ερευνητές στο επιστημονικό τους άρθρο. «Αυτό το “μνημειακό τοπίο” αντιπροσωπεύει μία από τις πιο πρώιμες μορφές κατασκευής μνημειακών λίθινων δομών μεγάλης κλίμακας οπουδήποτε στον κόσμο».
Τα κτίσματα αυτά αποτελούνται από χαμηλά πέτρινα τείχη που σχηματίζουν κάτι που συχνά φαίνεται σαν πύλη (εξ ου και το προηγούμενο όνομα). Τα μεγέθη τους ποικίλλουν, με κάποια να έχουν μήκος κάτω από 15 μέτρα και το μεγαλύτερο να έχει μήκος 616 μέτρων. Όταν πρωτοκατασκευάστηκαν, πολλά από τα «μουστατίλ» θα είχαν πλατφόρμες στις άκρες του «ορθογωνίου», διαπίστωσαν οι ερευνητές αναλύοντας κάποιες από τις δομές αυτές. Στην πλατφόρμα ενός βρέθηκε μια ζωγραφιά με γεωμετρικά σχήματα. Το σχέδιο δεν έχει συναντηθεί ξανά σε άλλες βραχογραφίες στην περιοχή, τόνισαν οι ερευνητές.
«Είναι πολύ πιθανόν αυτά τα κτίσματα να ήταν εντυπωσιακά οπτικά, και ίσως πολύ εκτενώς βαμμένα» είπε στο Live Science ο Χου Γκρούκατ, lead author της έρευνας και επικεφαλής του Extreme Events Group στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τη Χημική Οικολογία στη Γερμανία. Μέσα στα κτίσματα βρέθηκαν λίγα αντικείμενα, υποδεικνύοντας πως δεν χρησιμοποιούνταν ή κατοικούνταν καθ’όλη τη διάρκεια του έτους. Επίσης, τα μακρά τους τείχη είναι πολύ χαμηλά και δεν έχουν εμφανή σημεία εισόδου, οπότε δεν φαίνονταν ιδιαίτερα λειτουργικά για πρακτικές χρήσεις, όπως πχ ο περιορισμός ζώων. Ωστόσο, ακόμα και αν όντως τα «μουστατίλ» ήταν χώροι τελετουργικού ενδιαφέροντος, είναι ακόμα ασαφές τι είδους τελετές λάμβαναν χώρα εκεί.
Τα κτίσματα αυτά συναντώνται σήμερα σε πολύ ξηρές περιοχές, μεταξύ των οποίων η νότια έρημος Νεφούντ, καθώς και σε άγονα, αφιλόξενα πεδία λάβας. Ωστόσο αν τα κτίσματα κατασκευάστηκαν κατά το 5000 πΧ, θα χρησιμοποιούνταν όταν το κλίμα στη Σαουδικη Αραβία ήταν πιο υγρό από ό,τι σήμερα. «10.000 με 6.000 χρόνια πριν, η Αραβική Χερσόνησεος είδε την πιο πρόσφατη περιοδο “Πράσινης Αραβίας”, όταν οι αυξημένες βροχοπτώσεις είχαν μεταμορφώσει αυτή τη, γενικά άνυδρη, περιοχή» έγραψαν οι ερευνητές στο επιστημονικό άρθρο. Εκείνη την περίοδο ο βίος των ανθρώπων της περιοχής ήταν κυρίως ποιμενικός: Βασίζονταν σε κοπάδια εξημερωμένων ζώων για τροφή, ενώ κυνηγούσαν παράλληλα και κάποια άγρια ζώα. Ως εκ τούτου, τα «μουστατίλ» ίσως να ήταν ένας τρόπος οριοθέτησης περιοχών, εκτιμούν οι επιστήμονες.