Το 2023, το έτος που συμπληρώνεται η εκατονταετηρίδα της Δημοκρατίας της Τουρκία, είναι προγραμματισμένες και οι γενικές εκλογές στη γειτονική χώρα, οι σημαντικότερες ίσως των τελευταίων δεκαετιών δεδομένου ότι κλιμακώνεται ο προβληματισμός για την πορεία της χώρας με την οικονομική κρίση να τρομάζει το πολιτικό κατεστημένο και με τα σενάρια για την μετά την Ερντογάν εποχή να πληθαίνουν.
Ο Ερντογάν, ο οποίος έχει παραμείνει στην εξουσία περισσότερο από ότι ο Μουσταφά Κεμάλ, υποσχέθηκε στον τουρκικό λαό μια νέα Τουρκία και πράγματι στα χρόνια της εξουσίας του έχουμε δει μια αναθεωρητική, επεμβατική και με νεοθωμανικά οράματα χώρα, που επηρεάζει την γεωπολιτική κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή.
Αποτέλεσμα αυτών είναι η αφύπνιση της ελληνικής διπλωματίας, αλλά και και η ανησυχία της Δύσης, η οποία όμως παρά τις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της Τουρκίας κρατά μια κατευναστική στάση απέναντι στον Τούρκο ηγέτη.
Αυτό υποδεικνύει ότι η Δύση αντιμετωπίζει πρόβλημα με τον ηγέτη Ερντογάν και η αντικατάστασή του είτε μέσω της κάλπης, είτε με άλλο τρόπο, μπορεί να εξομαλύνει και πάλι τις σχέσεις με την Άγκυρα.
Ωστόσο είναι αβέβαιο αν στη μετά τον Ερντογάν εποχή η αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας έναντι της Ελλάδας θα περιοριστεί.
Η HuffPost μέσω αναλύσεων και συνεντεύξεων επιχειρεί να διερευνήσει τα διάφορα σενάρια για το τι θα συμβεί στην Τουρκία εάν τελειώσει ο πολιτικός χρόνος του Ερντογάν και τι αντίκτυπο θα έχει η όποια αλλαγή στις διμερείς μας σχέσεις.
***
Όλα δείχνουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πλησιάζει στο τέλος της εξουσίας του, και σε αυτό το πλαίσιο οι μεγάλες δυνάμεις κινούνται ήδη στη λογική της «επόμενης ημέρας», δήλωσε ο Δρ. Άγγελος Συρίγος, υφυπουργός Παιδείας και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο διαδικτυακής ομιλίας του στο Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)- κάνοντας παράλληλα την εκτίμηση πως η Τουρκία, εάν έμπαινε στη λογική να «δημιουργήσει πρόβλημα» σε Ελλάδα και Γαλλία, θα το έκανε κατά την περίοδο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, τον Απρίλιο του 2022.
Η κλιμακούμενη οικονομική κρίση στη γείτονα εκλαμβάνεται από πολλούς ότι εφόσον η Τουρκία αποδυναμώνεται οικονομικά, αυτό σημαίνει πως μειώνεται και ο κίνδυνος που η γειτονική μας χώρα αποτελεί για τα θέματα ασφαλείας της Ελλάδας. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση είναι λάθος, σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη Μαθιουλάκη, αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής(Ακαδημαϊκός Διευθυντής του Ελληνικού Ενεργειακού Φόρουμ και Διευθυντής Επιστημονικής Έρευνας του Ελληνικού Ινστιτούτου Ενεργειακής Ρύθμισης).
«Δεν είναι η οικονομία που προσδιορίζει το αν η Τουρκία αποτελεί απειλή ασφαλείας για την Ελλάδα, αλλά ο τρόπος που βλέπει τον εαυτό της στην περιοχή» υποστηρίζει ο ίδιος στην ανάλυσή του..
Διαβάστε όλη την ανάλυση
Σε τι μας ωφελεί η οικονομική κρίση της Τουρκίας;
***
Ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Κώστας Α. Λάβδας υποστηρίζει πως: «Για την Ελλάδα, το βασικό ζήτημα δεν μπορεί παρά να είναι οι αναθεωρητικές πεποιθήσεις του τουρκικού κατεστημένου».
Ο κ. Λάβδας σημείωνει μεταξύ άλλων ότι« η μετά Ερντογάν εποχή θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τις σχέσεις μεταξύ των κοσμικών και των θρησκευτικών στοιχείων στο τουρκικό πολιτικό σύστημα, και υπογραμμίζει πως η Τουρκία θα εξακολουθήσει να επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ Δύσης και Ανατολής και παράλληλα να προβάλλει τον ρόλο της ως περιφερειακή μουσουλμανική δύναμη με ηγεμονικές τάσεις στο σουνιτικό κόσμο, ενισχύοντας παράλληλα την ετοιμότητα στο εσωτερικό εθνικιστικό μέτωπο.»
Διαβάστε όλη την ανάλυση:
Πολιτικό Ισλάμ και γεωπολιτικός αναθεωρητισμός μετά τον Ερντογάν
***
Εν τω μεταξύ όλο και περισσότεροι ισχυρίζονται ότι ο Τούρκος ηγέτης ακολουθεί έναν αδιέξοδο δρόμο και το μέλλον του είναι αβέβαιο, ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι που διερωτώνται για το εάν η αλλαγή του καθεστώτος θα μπορέσει να γίνει δημοκρατικά και μέσω της κάλπης.
Ένας από αυτούς και κ. Τσενγκίζ Ακτάρ Τούρκος ακαδημαϊκός και συγγραφέας που ασκεί δριμεία κριτική όχι μόνο στον Ερντογάν αλλά και στο ευρύτερο πολιτικό σύστημα και την τουρκική κοινωνία για τη στάση που κρατούν απέναντι σε έναν απολυταρχικό ηγέτη, αλλά και τη δυσκολία να αναγνωρίσουν τα εγκλήματα του παρελθόντος καθώς και το Κουρδικό ζήτημα.
«Η τουρκική ανωμαλία» σύμφωνα με τον ίδιο δεν είναι κάτι που διορθώνεται απλά με την αλλαγή του Ερντογάν.
«Ένα σενάριο που μπορώ να φανταστώ είναι να καταλήξουμε σε μια φόρμουλα όπως αυτή με τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην Αίγυπτο. Δηλαδή ένας ισχυρός άντρας που θα αντικαταστήσει τον Ερντογάν...Φυσικά θα πρόκειται για ένα ανελεύθερο αλλά φιλοδυτικό καθεστώς το οποίο θα επαναφέρει μια κάποια κανονικότητα στη χώρα» λέει ο κ. Ακτάρ και σε ερώτησή μας για το ποιος θα μπορούσε να είναι ο Τούρκος «αλ Σίσι» εκτιμά πως αυτός θα είναι ο Χουλουσί Ακάρ.
Διαβάστε τη συνέντευξη:
Τσενγκίζ Ακτάρ: Το μετέωρο βήμα του Ερντογάν και το αβέβαιο μέλλον της Τουρκίας
***
«Θα σταματήσει η Τουρκία να επιδιώκει την απόκτηση ηγετικής θέσης στο μουσουλμανικό κόσμο, μετά τον Ερντογάν;» είναι το ερώτημα στο οποίο προσπαθεί να απαντήση στην ανάλυσή του ο Διεθνολόγος Δρ. Μάρκος Τρούλης, διδάσκων του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.
«Με την αποχώρηση του Ερντογάν, ενδέχεται να αλλάξει η τακτική της Τουρκίας όσον αφορά την προσέγγιση της Δύσης ή το βαθμό στρατηγικής αυτονόμησής της, αλλά η επιδίωξη θα παραμείνει σταθερή και τιθέμενη πιθανόν υπό τη σκέπη της αμερικανικής στρατηγικής ομπρέλας...Αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά: παραμένουν οι στόχοι και ο τρόπος ανάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος, αλλά θα αλλάξει η τακτική πραγμάτωσης αυτών των στόχων.
Προς τούτο, η Ελλάδα οφείλει να εκμεταλλευτεί την παρούσα συγκυρία, να εμβαθύνει τις συμμαχίες της...» σημειώνει μεταξύ άλλων ο κ. Τρούλης.
Διαβάστε την ανάλυση
Ισλάμ και Τουρκισμός: Οι δύο όψεις του ίδιου νεοοθωμανικού νομίσματος
Στο ίδιο πνεύμα και Δρ. Χρήστος Ζιώγας Διδάσκων Διεθνείς Σχέσεις στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Παν/μιου Αιγαίου και εντεταλμένος Λέκτορας στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
«Ο τουρκικός ηγεμονισμός δεν είναι ούτε προσωποπαγής, ούτε συγκυριακός ούτε δευτερογενής αλλά αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό του πολιτικού συστήματος, ανατροφοδοτούμενος από κυρίαρχες τάσεις της τουρκικής κοινωνίας» σημειώνει στο άρθρο του ο κ. Ζιώγας.
Διαβάστε την ανάλυση
Τέσσερα ερωτήματα συν ένα δίλημμα στο μεταίχμιο της Ερντογανικής Τουρκίας
***
Τούρκος πρόεδρος έχει τη δύσκολη εξίσωση της πολιτικής του επιβίωσης. Ο τρόπος με τον οποίον θα προσπαθήσει ο Ρ.Τ. Ερντογάν να λύσει αυτήν την εξίσωση μπορεί να ανιχνευθεί στην πολιτική διαδρομή του» σημειώνει ο Δρ Μιχάλης Σαρλής ο οποίος διδάσκει στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος κάνει μια ιστορική αναδρομή που αποτυπώνει ανάγλυφα την πολιτική διαδρομή του Ερντογάν και μας βοηθά να κατανοήσουμε το υπόβαθρο των όποιων αποφάσεων του, αλλά και τις προκλήσεις που έχει για την επόμενη ημέρα. Όπως και να έχει «σύντομα θα φανεί το περίγραμμα των κινήσεων που θα επιλέξει για να βγει από τον πολιτικό λαβύρινθο που ο ίδιος διαμόρφωσε».
Διαβάστε την ανάλυση
Ο λαβύρινθος του Ερντογάν
***
Από την πλευρά του ο Δρ. Μάνος Παπάζογλου Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Συστημάτων, του τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων, στο Πανεπιστημίο Πελοποννήσου, επισημαίνει πως «ένα από τα ζητήματα, το οποίο ενδιαφέρει την ελληνική πλευρά, είναι ότι ακόμη και στην περίπτωση διαδοχής οι βασικές θέσεις της Τουρκίας δεν πρόκειται να μεταβληθούν σχετικά με τις αξιώσεις και τον αναθεωρητισμό εναντίον της χώρας μας». Υπογραμμίζει ωστόσο «πως ένα από τα ζητήματα το οποίο μάλλον υποβαθμίζεται είναι η θεσμική διάσταση της διαδοχής».
«Ο Ερντογάν, ως άλλος Οιδίπους, επικράτησε επιδιώκοντας την «πατροκτονία» του ιδρυτή του τουρκικού κράτους, αλλά με έναν τρόπο ο οποίος μάλλον θα υποσκάψει όχι απλώς την προσωπική μοίρα του, αλλά και την προοπτική του καθεστώτος το οποίο δημιούργησε».
Διαβάστε την ανάλυση:
Ο Ερντογάν και ο Οιδίπους