«Η προβληματική εικόνα των προηγούμενων ετών ανήκει στο παρελθόν. Η ασφυκτική πίεση στα ανατολικά σύνορα, με χιλιάδες μετανάστες να ρίχνονται στη θάλασσα και ζωές να χάνονται στα κύματα του Αιγαίου σε καθημερινή βάση, ανήκει στο παρελθόν», λένε στη HuffPost αρμόδιες πηγές από δύο υπουργεία που διαχειρίζονται την υπόθεση της επιτήρησης και φύλαξης των θαλασσίων συνόρων.
- Αρμόδιες πηγές στο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής επικαλούνται συγκεκριμένα στοιχεία (data), στα οποία αποτυπώνεται η εκτόνωση των μεταναστευτικών ροών - σταδιακά από τον Σεπτέμβριο του 2023 και πολύ σταθερά από τις αρχές του 2024. Σε αντίθεση με το περασμένο καλοκαίρι όπου η αύξηση ροών υπήρξε ιλιγγιώδης (665%) από τον Ιούνιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο, το αμέσως επόμενο τρίμηνο (Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2023) καταγράφεται μείωση ροών 55%. Και η πορεία αυτή συνεχίζεται στο α′ εξάμηνο του 2024, μέχρι τον Ιούνιο, επιτρέποντας σχετική αισιοδοξία.
- Την ίδια ώρα, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων επιβεβαιώνει την εικόνα «νηνεμίας» στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, σημειώνοντας ότι οι τρέχουσες μεταναστευτικές ροές έρχονται από το νότο, με προορισμό κυρίως την περιοχή της Κρήτης. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζουν ότι αυτή η ποιοτική διαφορά περιορίζει δραστικά την πιθανότητα εντάσεων στη θάλασσα στο ανατολικό Αιγαίο, σε αντίθεση με το παρελθόν όπου Τούρκοι διακινητές δρούσαν ανεξέλεγκτοι και δεν δίσταζαν να εμπλακούν σε μινι-επεισόδια με σκάφη του ελληνικού Λιμενικού Σώματος.
Αλλαγή νοοτροπίας και «διπλωματία» στο μείγμα
Στον απόηχο του ντοκιμαντέρ που παρουσίασε το βρετανικό BBC, παρουσιάζοντας μαρτυρίες που ανέφεραν ότι το Λιμενικό πέταξε στη θάλασσα μετανάστες προκαλώντας ακόμα και θανάτους, τον Μάιο του 2023, πηγές εντός του υπουργείου Ναυτιλίας τονίζουν ότι ο νέος υπουργός Χρήστος Στυλιανίδης, που ανέλαβε καθήκοντα στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού, έφερε νέα νοοτροπία σε σχέση με το Μεταναστευτικό.
«Με εντολή του πρωθυπουργού, ο Χρήστος Στυλιανίδης ανέλαβε πρωτοβουλίες που οδήγησαν σε μείωση των μεταναστευτικών ροών εξαιτίας της καλής συνεργασίας με τις αντίστοιχες Τουρκικές αρχές. Πρώτη προτεραιότητα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής», σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Πράγματι, στις Βρυξέλλες είναι γνωστό ότι ο Στυλιανίδης υπήρξε ο Ευρωπαίος επίτροπος που μετέφερε βοήθεια στην Αφρική - οργάνωσε και συμμετείχε προσωπικά σε ειδικές αποστολές γι αυτό τον σκοπό - καθώς και σε άλλες ρημαγμένες περιοχές του πλανήτη. Σε αντίθεση με άλλες, ακραίες ευρωπαϊκές φωνές, ως Κύπριος επίτροπος εργάστηκε συστηματικά υπέρ της διασφάλισης της επιβίωσης και με σεβασμό στην αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου. Εκ της προσωπικότητάς του, δεν θα μπορούσε να επιτρέψει το θάνατο μεταναστών, εφόσον η Ελλάδα διαθέτει τα μέσα για να τον προλαμβάνει ή να τον αποτρέπει.
Επιπλέον, ο Στυλιανίδης - όπως επιβεβαιώνουν και πρόσωπα με γνώστη των καταστάσεων εντός του Μεγάρου Μαξίμου - διαθέτει το πλεονέκτημα της απευθείας επαφής με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και έλαβε οδηγίες απευθείας από τον πρωθυπουργό, από τον Σεπτέμβριο 2023 όταν ανέλαβε το Υπουργείο.
«Κλειδί» αποδεικνύονται οι καλύτερες ελληνοτουρκικές σχέσεις - στοιχείο που επισήμανε η HuffPost σε ρεπορτάζ τον Μάρτιο του 2024.
Συνεργασία Ελληνικής - Τουρκικής Ακτοφυλακής
Σεπτέμβριος 2023: Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ενεργοποιεί συνδέσεις και επαφές με την Τουρκική Ακτοφυλακή. Ακολουθεί σταδιακή συγκράτηση και μείωση των ροών.
Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος 2023: Μείωση ροών -55%
Νοέμβριος 2023: Η ελληνική κυβέρνηση επανεκκινεί τον ελληνοτουρκικό διάλογο, με συνάντηση των αντιπροσωπειών Ελλάδας - Τουρκίας στην ’Άγκυρα στο πλαίσιο των ΜΟΕ. Ακολουθεί το 5ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, με υπογραφή σημαντικών συμφωνιών, μνημονίων συνεργασίας και κοινές δηλώσεις.
Ιανουάριος 2024: Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ της Ελληνικής και της Τουρκικής Ακτοφυλακής μπαίνουν σε εφαρμογή, με την επίσκεψη του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Χρήστου Στυλιανίδη στην Άγκυρα, όπου συμφωνήθηκε η ενίσχυση της συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των αρχών του ελληνικού Λιμενικού και της τουρκικής Ακτοφυλακής. Ακολουθεί σημαντική μείωση ροών το προηγούμενο διάστημα.
Πώς γίνεται η ελληνοτουρκική συνεννόηση
Βασικός στόχος της συνεννόησης που επιδίωξαν Αθήνα και Άγκυρα είναι η ανταλλαγή πληροφοριών και η μεγαλύτερη αμεσότητα ενεργειών από πλευράς Τουρκικής Ακτοφυλακής σε περιστατικά παράνομης μετανάστευσης. Το αποτέλεσμα αποτυπώνεται και σε αριθμούς: από τον Σεπτέμβριο του 2023 μέχρι και τον Απρίλιο του 2024, το Λιμενικό Σώμα έχει συλλάβει 330 διακινητές και έχει κατασχέσει 130 σκάφη με τα οποία προσπάθησαν οι λαθρο-διακινητές να μεταφέρουν τους μετανάστες στις ελληνικές ακτές.
Τα πληρώματα των ελληνικών σκαφών επιχειρούν λαμβάνοντας όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα προκειμένου να εντοπίζουν έγκαιρα και να ενημερώνουν τα σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής, ώστε να επιλαμβάνονται των περιστατικών, ενώ παράλληλα προτάσσουν το υπέρτατο αγαθό της ανθρώπινης ζωής των μεταναστών.
Προσεχώς, αναμένεται συνάντηση μεταξύ Περιφερειακών Διοικητών και Λιμεναρχών της Ελληνικής και Τουρκικής Ακτοφυλακής, στο νησί της Χίου. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης θα συζητηθεί με κάθε λεπτομέρεια η επικοινωνία και η συνεργασία σε τοπικό επίπεδο μεταξύ Λιμεναρχών ή και περιφερειακών Διοικητών, με στόχο την ακόμα αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου της μετανάστευσης στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου.