Πριν από έξι μήνες και τρεις ημέρες, ο Χρήστος Στυλιανίδης παρέλαβε επισήμως την ευθύνη του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής από τον απερχόμενο τότε Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, που αποφάσισε να περάσει οριστικά από την ενεργό πολιτική στον ιδιωτικό τομέα.
Ήταν 12 Σεπτεμβρίου 2023 και ήταν ο μήνας που το κοντέρ ”έγραψε” 11.470 αφίξεις μεταναστών - ρεκόρ έτους και με μεγάλη διαφορά από κάθε άλλο μήνα του περασμένου έτους.
″Πιστεύω ότι μπορούμε να μειώσουμε πολύ τις μεταναστευτικές ροές και σε συνεννόηση με την Τουρκία”, είχε πει σε στενούς συνεργάτες του ο Χρήστος Στυλιανίδης, αναλαμβάνοντας τότε το υπουργείο Ναυτιλίας. Ούτε εκείνοι δεν τον πίστεψαν, όπως του αποκάλυψαν μερικούς μήνες αργότερα.
Όμως, το ”σκορ” τον δικαιώνει, καθώς μία γρήγορη ματιά στους αριθμούς των τελευταίων μηνών δείχνει ραγδαία εκτόνωση στις Ροές αφίξεων, με τον Ιανουάριο του 2024 να είναι καλύτερος σε σύγκριση με όλους τους προηγούμενους μήνες (3.283 αφίξεις), ενώ οι εκτιμήσεις των υπουργείων Ναυτιλίας και Μεταναστευτικής Πολιτικής αναφέρουν ότι ο Φεβρουάριος του 2024 επιβεβαιώνει την σταδιακή εκτόνωση των ροών.
Η στενή συνεργασία Στυλιανίδη - Καιρίδη και ο ρόλος του Φιντάν
Το κομβικό στοιχείο που οδηγεί στο σημερινό αποτέλεσμα ήταν η στενή συνεργασία ανάμεσα στα συναρμόδια υπουργεία Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ναυτιλίας. Για όσους γνωρίζουν τον τρόπο σκέψης του Δημήτρη Καιρίδη και του Χρήστου Στυλιανίδη, αυτή η εξέλιξη δεν αποτελεί έκπληξη. Αμφότεροι διακρίνονται από μετριοπάθεια, ενώ στα κοινά χαρακτηριστικά τους περιλαμβάνεται η ευρύτερη αντίληψη για την εξωτερική πολιτική.
Ο Καιρίδης είναι διεθνολόγος και μελετά συστηματικά την συμπεριφορά της Τουρκίας.
Ο Στυλιανίδης είναι πρώην επίτροπος στην ΕΕ και, ως Κύπριος, παρακολουθεί επί δεκαετίες την χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της γείτονος.
Επιπλέον, διέθετε ένα πλεονέκτημα που έπαιξε ρόλο στην συγκεκριμένη χρονική συγκυρία: Γνώριζε προσωπικά από παλιά - από την θητεία του στην ΕΕ -και διατηρεί καλή σχέση συνεργασίας με τον σημερινό υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, που ήταν διπλωμάτης καριέρας.
Καιρίδης και Στυλιανίδης συμφωνούν ότι η συνεργασία με την Τουρκία αποτελεί βασική προϋπόθεση, ώστε να επικρατεί ηρεμία και κανονικότητα στα θαλάσσια και χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα. Πέρασαν το μήνυμα στην απέναντι πλευρά και η τουρκική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε, καθώς η ατμόσφαιρα βελτιώνεται σταθερά μετά το καλοκαίρι του 2023.
Σύμφωνα με πληροφορίες που διαθέτει η ελληνική πλευρά, καθοριστικό ρόλο έχει παίξει η τουρκική στρατο-χωροφυλακή, που επιτηρεί αποτελεσματικά και αποτρέπει τους διακινητές όταν επιχειρούν να μεταφέρουν καραβάνια μεταναστών προς τις ακτές του Αιγαίου, ενώ στον Έβρο η ροή έχει σχεδόν μηδενίσει.
Η επικίνδυνη νότια θαλάσσια οδός και ο πόλεμος στη Γάζα
Το εσπευσμένο ταξίδι που θα πραγματοποιήσουν την Κυριακή στο Κάιρο η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, μαζί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, την Ιταλίδα ομόλογό του Μελόνι και τον Βέλγο πρωθυπουργό Ντε Κρόο, αποκαλύπτει πέραν πάσης αμφιβολίας την αγωνία που προκαλούν στην Ευρώπη οι δραματικές εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η οικονομία της Αιγύπτου είναι το μεγαλύτερο θύμα της διπλής σύγκρουσης στη Γάζα και στην Ερυθρά Θάλασσα:
- Ο τουρισμός και τα τέλη που αποκομίζει η Αίγυπτος από την διώρυγα του Σουέζ είναι ίσως οι σημαντικότερες πηγές εσόδων της χώρας.
- Η τουριστική κίνηση έχει μηδενίσει, ως αποτέλεσμα του πολέμου στη Γάζα και την συνεχούς έντασης που προκαλούν οι Χούθι της Υεμένης, με αποτέλεσμα να παραμένουν άδεια όλα τα μεγάλα θέρετρα στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ταυτόχρονα, η πίεση που ασκούν οι ισραηλινές επιθέσεις στους Παλαιστίνιους, απειλούν να προκαλέσουν ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα προς την Αίγυπτο, που ενδεχομένως θα αποσταθεροποιούσε τη χώρα - σε συνδυασμό με την βαθιά οικονομική κρίση.
Η ”ειδική αποστολή” που ανέλαβε η πρόεδρος της Κομισιόν μαζί με τους τρεις πρωθυπουργούς, είναι να μεταφέρουν στον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι, το μήνυμα ότι η Ευρώπη θα στηρίξει εμπράκτως την χώρα του, ώστε να αντέξει οικονομικά και να αποτραπεί ένα προσφυγικό κύμα, ανάλογο με εκείνο που προκάλεσε πριν από μερικά χρόνια ο πόλεμος στην Συρία. Για την Ελλάδα, κάτι τέτοιο θα σήμαινε ίσως αύξηση των ροών μέσω της εξαιρετικά επικίνδυνης νότιας θαλάσσιας οδού στη Μεσόγειο, με πιθανό προορισμό την Κρήτη. Ενα ταξίδι που, μοιραία, θυμίζει την φοβερή τραγωδία της Πύλου...
Η ΕΕ έχει ήδη αποφασίσει να διαθέσει γύρω στα 7 δισεκατομμύρια για οικονομική υποστήριξη προς την Αίγυπτο. Το επόμενο ερώτημα, είναι πότε θα σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα, ώστε να πάρει μία πρώτη ανάσα η περιοχή. Δηλαδή, να αρχίσει σταδιακά η τουριστική κίνηση και να επικεντρωθεί η διεθνής κοινότητα στην επίλυση του προβλήματος με τους Χούθι, που εξελίσσεται σε μείζον πρόβλημα για την παγκόσμια ναυτιλία.
Κάπως έτσι, γίνεται σαφές γιατί η Αθήνα έχει στρέψει το βλέμμα της προς το Νότο, ανησυχώντας μάλλον λιγότερο - ευτυχώς - για τις ροές αφίξεων από τα ανατολικά σύνορα.