″Πλήγματα ακριβείας” σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν εξαπέλυσε το Ισραήλ στο πλαίσιο της πολυαναμενόμενης απάντησης του στο καθεστώς της Τεχεράνης για την πυραυλική επίθεση που δέχθηκε την 1η Οκτωβρίου. H επιχείρηση του Ισραήλ, με την συμμετοχή 100 πολεμικών αεροσκαφών έφερε την κωδική ονομασία ”Γιμί Τ’σουβά” (Ημέρες Μετάνοιας).
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι κατά τις αεροπορικές επιδρομές ”επλήγησαν εγκαταστάσεις κατασκευής πυραύλων (...) που το Ιράν εκτοξεύει κατά του Ισραήλ εδώ και έναν χρόνο. Οι πύραυλοι αυτοί αποτελούσαν απευθείας και άμεση απειλή για τους πολίτες του Ισραήλ”.Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, χτυπήθηκαν και ”εκτοξευτήρες πυραύλων εδάφους-αέρος και άλλα αεροπορικά συστήματα που είχαν ως στόχο να περιορίσουν την ελευθερία του Ισραήλ να αναλαμβάνει δράση στο Ιράν”.
Η απόφαση να μην πληγούν άλλοι, σημαντικότεροι στόχοι -όπως πχ πετρελαϊκές ή πολύ περισσότερο πυρηνικές εγκαταστάσεις- εκτιμάται πως δείχνει τη διάθεση του Ισραήλ να μην ακολουθήσει ένα μονοπάτι που θα οδηγούσε σε απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Η Τεχεράνη έχει τώρα την επιλογή να απαντήσει σε χαμηλούς τόνους ή και να φρενάρει σχέδια αντεπίθεσης ειδικά για όσο φαίνεται να υπάρχει ελπίδα για εκεχειρία σε Γάζα και Λίβανο, στο πλαίσιο των συζητήσεων που επανακινούν την Κυριακή.
Αρκετές ώρες μετά την επίθεση το ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών σχολίασε συγκρατημένα και λακωνικά: ”Το Ιράν θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να αμυνθεί κατά των ξένων επιθετικών ενεργειών, με βάση το εγγενές δικαίωμα της νόμιμης άμυνας όπως ορίζεται από το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών”.
Οι δε ΗΠΑ κάνουν λόγο για ”στοχευμένη και αναλογική απάντηση” στις προηγούμενες επιθέσεις της Τεχεράνης, όπως σχολίασε νωρίτερα ανώτερο στέλεχος της κυβέρνησης του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. Τόνισε δε ότι με αυτά τα πλήγματα θα πρέπει να τερματιστούν οι απευθείας ανταλλαγές πυρών μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. ”Εάν το Ιράν επιτεθεί ξανά στο Ισραήλ θα υπάρξουν συνέπειες. Αυτό το κοινοποιήσαμε άμεσα και έμμεσα στο Ιράν”.
Πληροφορίες αναφέρουν πως το μήνυμα αυτό μεταφέρθηκε μέσω του Ολλανδού Υπουργού Εξωτερικών, Κάσπαρ Βέλντκαμπ. ”Μίλησα με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών για τον πόλεμο και τις αυξημένες εντάσεις στην περιοχή. Όσον αφορά το τελευταίο (γεγονός), προέτρεψα για αυτοσυγκράτηση. Όλα τα μέρη πρέπει να εργαστούν για να αποτρέψουν την περαιτέρω κλιμάκωση”, έγραψε ο Βέλντκαμπ στο Χ αρκετές ώρες πριν από την ισραηλινή επίθεση.
Πάντως, το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Axios ανέφερε πως ότι Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το Ιράν πιθανότατα θα απαντήσει στρατιωτικά, αλλά με περιορισμένο τρόπο.
Πώς έγινε η επίθεση
Η επίθεση εκδηλώθηκε τρία διαδοχικά κύματα.
Το πρώτο κύμα επιθέσεων άρχισε στις 2 τα ξημερώματα οπότε υπήρξαν αναφορές για εκρήξεις σε πολλά σημεία της Τεχεράνης αλλά και στην πόλη Καράτζα στα βορειοδυτικά όπου και βρίσκεται το αρχηγείο των Φρουρών της Επανάστασης καθώς και εργοστάσιο παραγωγής φυγόκεντρων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Δεν έχει γίνει γνωστό εάν επλήγησαν.
Το δεύτερο κύμα εκδηλώθηκε περίπου 2,5 ώρες αργότερα και ακολούθησε ένα τρίτο ενώ και στα δύο υπήρχαν αναφορές για εκρήξεις μόνο στην Τεχεράνη.
Σε ανακοίνωσή της η ιρανική αντιαεροπορική άμυνα επεσήμανε ότι το Ισραήλ επιτέθηκε σε στρατιωτικά κέντρα στις επαρχίες της Τεχεράνης, του Κουζεστάν και του Ιλάμ.
Περί τις 6πμ το Ισραήλ ανακοίνωσε πως είχε ”ολοκληρώσει” την επίθεσή του.
Στρατιωτικές βάσεις στα δυτικά και νοτιοδυτικά της Τεχεράνης βρέθηκαν στο στόχαστρο των ισραηλινών επιθέσεων, ανέφερε το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Fars επισημαίνοντας πως όλοι οι στόχοι ήταν στρατιωτικές βάσεις στα δυτικά και στα νοτιοδυτικά της ιρανικής πρωτεύουσας.
Το δε ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim μετέδωσε πως ”δεν έχει αναφερθεί πυρκαγιά ή έκρηξη” στο μεγαλύτερο διυλιστήριο της Τεχεράνης ενώ δεν υπάρχει και καμία αναφορά για πλήγμα σε πυρηνικές ή πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, κάτι που επισημαίνουν και αμερικανικά ΜΜΕ.
Δημοσιογράφος του ειδησεογραφικού ιστότοπου Axios αναφέρει σε ανάρτησή του στο Χ ότι τα δύο τελευταία κύματα ισραηλινών επιδρομών είχαν στόχο βάσεις πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Τι λένε Ισραήλ και ΗΠΑ
″Το καθεστώς του Ιράν και οι εντολοδόχοι του στην περιοχή επιτίθενται ανηλεώς εναντίον του Ισραήλ από την 7η Οκτωβρίου (2023) - σε επτά μέτωπα - συμπεριλαμβανομένων απευθείας επιθέσεων από το ιρανικό έδαφος”, ανέφεραν οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (IDF), ανακοινώνοντας την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης. ”Όπως κάθε κυρίαρχη χώρα στον κόσμο, το Ισραήλ έχει δικαίωμα και καθήκον να απαντήσει”, υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις διαμηνύουν ότι θα κάνουν ”ό,τι είναι απαραίτητο για να υπερασπιστούν το κράτος και τον λαό του Ισραήλ”.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ενημερώθηκε από το Ισραήλ για την επίθεση εναντίον του Ιράν λίγο πριν ξεκινήσει η επιχείρηση και δεν είχε την παραμικρή εμπλοκή σε αυτήν, δήλωσε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.
″Κατανοούμε ότι το Ισραήλ εξαπολύει πλήγματα ακριβείας εναντίον στρατιωτικών στόχων στο Ιράν, ασκώντας το δικαίωμα στη νόμιμη άμυνα και ως απάντηση στην ιρανική πυραυλική επίθεση εναντίον του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου”, ανέφερε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Σον Σαβέτ.
Ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον ισραηλινό ομόλογό του Γιοάβ Γκάλαντ μετά την έναρξη της επίθεσης του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, ενημέρωσε αξιωματούχος του Πενταγώνου χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.
Υποβαθμίζει την επίθεση η Τεχεράνη
Ήδη η πρώτη αντίδραση της Τεχεράνης ήταν ήπια και είναι εμφανές και από τον τρόπο που καλύπτουν τα γεγονότα τα κρατικά ΜΜΕ ότι γίνεται μια προσπάθεια να υποβαθμιστεί η επίθεση.
Αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις αναφέρουν πως οι εκρήξεις οφείλονται στις καταρρίψεις πυραύλων λόγω της επιτυχούς ενεργοποίησης του συστήματος αεράμυνας της χώρας.
Η κρατική τηλεόραση του Ιράν αρχικά μετέδωσε απλά ότι σημειώθηκαν ”έξι ισχυρές εκρήξεις” που ”ακούστηκαν σε περιοχές της Τεχεράνης” και απέφυγε ακόμη και να δώσει λεπτομέρειες. Μετά την ολοκλήρωση της επίθεσης ανέφερε πως επρόκειτο για ισραηλινά χτυπήματα που προκάλεσαν ”περιορισμένες ζημιές”.
Σε ανακοίνωσή της η ιρανική αντιαεροπορική άμυνα επεσήμανε ότι το Ισραήλ επιτέθηκε σε στρατιωτικά κέντρα στις επαρχίες της Τεχεράνης, του Κουζεστάν και του Ιλάμ.
Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim, αναφέρει επίσης ότι η χώρα είναι έτοιμη να απαντήσει σε κάθε είδους ισραηλινή επίθεση. ”Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισραήλ θα βρεθεί αντιμέτωπο με ανάλογη αντίδραση για κάθε πράξη του”, ανέφερε αξιωματούχος στο πρακτορείο.
Διεθνείς αντιδράσεις
Στο μεταξύ, όπως και οι ΗΠΑ οι χώρες της Δύσης προτρέπουν το Ιράν να μην απαντήσει στα πλήγματα καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε περεταίρω κλιμάκωση.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε: ”Δηλώνω ξεκάθαρα ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα να υπερασπίζεται τον εαυτό του απέναντι στην ιρανική επίθεση. Δηλώνω επίσης ξεκάθαρα ότι πρέπει να αποφύγουμε την περαιτέρω περιφερειακή κλιμάκωση και καλώ όλες τις πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Το Ιράν δεν θα πρέπει να απαντήσει”.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας σχολιάζει: ”Είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι για την παρούσα εκρηκτική κλιμάκωση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Ισλαμική Δημοκρατία που δημιουργεί πραγματικές απειλές για την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή. Ζητούμε από όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση”.
Με μήνυμά του στο Χ ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς προειδοποίησε την Τεχεράνη να αποφύγει οποιαδήποτε κλιμάκωση. ″Το μήνυμά μου προς το Ιράν είναι ξεκάθαρο: δεν πρέπει να συνεχισθούν οι μαζικές αντιδράσεις κλιμάκωσης. Αυτό πρέπει να σταματήσει τώρα. Ετσι θα ανοίξει η δυνατότητα ειρηνικών εξελίξεων στην Μέση Ανατολή”.
Η Σαουδική Αραβία καταδίκασε την ισραηλινή επίθεση προειδοποιώντας κατά οποιασδήποτε εξάπλωσης της σύγκρουσης στην περιοχή. ”Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας καταδικάζει” τα ισραηλινά πλήγματα στο Ιράν και επαναλαμβάνει ”τη σταθερή του θέση απόρριψης της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην περιοχή”, κάτι που ”απειλεί την ασφάλεια και τη σταθερότητα χωρών και λαών” στη Μέση Ανατολή, επεσήμανε το σαουδαραβικό υπουργείο Εξωτερικών στο Χ.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καταδίκασαν επίσης την επίθεση και ”εκφράζουν τη βαθιά τους ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κλιμάκωση και τις επιπτώσεις της στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα”. Υπογραμμίζουν επίσης ”τη σημασία να επιδειχθεί η μέγιστη αυτοσυγκράτηση και σοφία προκειμένου να αποφευχθούν κίνδυνοι και η εξάπλωση της σύγκρουσης”.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση του Ιράκ προειδοποίησε για ”τις επικίνδυνες επιπτώσεις” που προκύπτουν από ”τη σιωπή της διεθνούς κοινότητας” μπροστά ”στη βίαιη συμπεριφορά” του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων και στις επιθέσεις που εξαπολύει εναντίον ”του Λιβάνου και της Συρίας”, καθώς ”και από τη νέα επίθεση εναντίον του Ιράν”, σχολίασε ο Μπασίμ Αλαουάντι εκπρόσωπος της ιρακινής κυβέρνησης. Ο ίδιος κατηγόρησε το Ισραήλ ότι συνεχίζει ”να επεκτείνει τη σύγκρουση στην περιοχή” εξαπολύοντας ”ατιμώρητα επιθέσεις”.
Το παλαιστινιακό κίνημα Χαμάς καταδίκασε ”με τον πιο έντονο τρόπο” τα ισραηλινά πλήγματα εναντίον στρατιωτικών στόχων του Ιράν, σε ανάρτηση που έκανε στο Telegram . ”Το Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης (Χαμάς) καταδικάζει έντονα τη σιωνιστική επίθεση εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν με στόχο στρατιωτικές θέσεις σε πολλές επαρχίες. Τη θεωρούμε κατάφωρη παραβίαση της ιρανικής κυριαρχίας και κλιμάκωση που απειλεί την ασφάλεια της περιοχής και του λαού της, με την κατοχή (σ.σ. το Ισραήλ) να φέρει την πλήρη ευθύνη για τις επιπτώσεις της, υπό τη στήριξη των ΗΠΑ”, ανέφερε.
Πηγές: ΒΒC, Reuters, AFP