Ο κρητικής και μικρασιατικής καταγωγής συνθέτης και παγκοσμίως καταξιωμένος Έλληνας μουσουργός Μίκης Θεοδωράκης ανακηρύχθηκε «συνθέτης της εβδομάδας» από το γνωστό Καναδικό ραδιοφωνικό κανάλι κλασσικής μουσικής «The New Classical FM». Η διάκριση αυτή καταδεικνύει και τιμά τη φήμη του Μίκη Θεοδωράκη μεταξύ των κορυφαίων συνθετών κλασσικής μουσικής όλων των εποχών, ενώ συγκαταλέγεται και συμπληρώνει τη συλλογή των διεθνών του βραβεύσεων, από τα πρώιμα βήματα της καριέρας του έως σήμερα.
Οι σύγχρονές του και ακόλουθες γενιές των Ελλήνων έχουν γαλουχηθεί με το εκτενές μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, που συμπεριλαμβάνει περίπου 1,000 αριστουργηματικά τραγούδια λαϊκής μουσικής, καθώς πολλά από αυτά αφομοιώθηκαν από την ελληνική παράδοση και αποτελούν πλέον μέρος της εθνικής συνείδησης και μουσικής ταυτότητας. Τα έργα του Θεοδωράκη έχουν ερμηνευτεί από πλειάδα διεθνών καλλιτεχνών, όπως οι Beatles, η Edith Piaf και η Joan Baez. Έχει γράψει μουσική για κινηματογράφο [Zorba the Greek (ίσως ο πιο αναγνωρίσιμος ελληνικός ρυθμός), Ζ, Serpico, Actas de Marusia κ.ά.], αρχαίο δράμα (Φόνισσες, Ικέτιδες, Ορέστεια, Αντιγόνη, Ιππής κ.ά.), καθώς και μελοποιημένη ποίηση, έχοντας μελοποιήσει τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές (από τον Δ. Σολωμό και τον Α. Κάλβο ως τον Γ. Σεφέρη, τον Οδ. Ελύτη, Γ. Ρίτσο, Κ. Βάρναλη κλπ.) αλλά και ποιήματα του F.G. Lorca, του Pablo Neruda και του Σενεγαλέζου ποιητή L.S. Senghor.
Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο πρώτος συνθέτης που επέλεξε συνειδητά να μελοποιήσει μεγάλους ποιητές, με σκοπό να κάνει πιο προσιτή την ποίηση στον απλό λαό. Παράλληλα, ο Θεοδωράκης έχει συνεισφέρει στην ποίηση, την πεζογραφία και τη μουσικολογία πάνω από 20 δημοσιευμένα βιβλία και συλλογές. Από το 1989, έχει αφιερωθεί σχεδόν ολοκληρωτικά στην συμφωνική μουσική με κυριότερα έργα του τις όπερες Κώστας Καρυωτάκης, Μήδεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη και Λυσιστράτη.
Εν τούτοις, λιγότεροι Έλληνες γνωρίζουν τη μέγιστη συμβολή του Μίκη Θεοδωράκη στην κλασσική μουσική, συμβολή που καταδεικνύεται από την επίδραση των συμφωνιών, μπαλέτων, ορατορίων, της όπερας και της μουσικής δωματίου στις συνθέσεις των μεταγενέστερων μουσικών, Ελλήνων και όχι μόνο. Στην πραγματικότητα, ο Θεοδωράκης ξεκίνησε την μουσική του διαδρομή ως συμφωνιστής, δεν εγκατέλειψε ποτέ την συμφωνική μουσική, ούτε όταν συνέθετε τα πιο γνωστά του λαϊκά τραγούδια και έκλεισε την διαδρομή αυτή συνθέτοντας τις πέντε Όπερές του. Η σύνδεση των δύο, λαϊκής και κλασικής δημιουργίας, αντικατοπτρίζει ολόκληρο το μουσικό έργο του Μίκη.
Αξίζει να τονισθεί ότι, στο εξωτερικό, το κλασικό έργο του Μίκη είναι ιδιαίτερα σεβαστό, όπως υπογραμμίζεται από τη διάκριση που αποδίδει ο Καναδικός ραδιοφωνικός σταθμός, καθώς και πληθώρα προηγούμενων διακρίσεων (έχει βραβευθεί από το Ντμίτρι Σοστακόβιτς, το Διεθνές Συμβούλιο Μουσικής, το Μεγάλο Δουκάτο Λουξεμβούργου, την UNESCO κ.ά). Για τον ίδιο το Σοστακόβιτς, ο Θεοδωράκης θα πει αργότερα “Αποτελεί μυθική φυσιογνωμία για μένα, κυρίως γιατί θεωρώ τη φόρμα Συμφωνία μια συνέχεια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, που υπήρξε για μένα πρότυπο”. Σε κείμενα που έγραψε τη δεκαετία του ’50, ο Μίκης αναφέρεται στη σχέση του με το διάσημο Ρώσο συνθέτη Ιγκόρ Στραβίνσκι, ο οποίος τον επηρέασε βαθύτατα: “Νομίζω πως η επιρροή του Στραβίνσκι πάνω μου οφείλεται βασικά στο γεγονός ότι ακουμπάμε και οι δύο πάνω σε μουσικές παραδόσεις – ρωσική, ελληνική, που η βάση τους είναι οι σιδερένιοι ρυθμοί των λαϊκών χορών”. Ο Μίκης Θεοδωράκης και η ομάδα του έχουν δώσει πολυάριθμες συναυλίες σε χώρες της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, των ΗΠΑ, του Καναδά και της Αυστραλίας.
Το πρόγραμμα του αφιερώματος, το οποίο επιμελήθηκε ο ίδιος ο Μίκης, περιλαμβάνει αποσπάσματα από τα πιο αριστουργηματικά και αντιπροσωπευτικά του έργα, για περίπου 15 λεπτά την ημέρα, ακολουθούμενα από συζήτηση γύρω από τη ζωή και το έργο του, σε διάρκεια πέντε ημερών (από Δευτέρα έως Παρασκευή). Το πρόγραμμα θα μεταδοθεί την εβδομάδα από Δευτέρα 28 Οκτωβρίου έως Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2019 και ώρα 20:00 (τοπική ώρα Τορόντο), καθημερινά.
Οι κάτοικοι της Ελλάδας καλούνται να το παρακολουθήσουν ζωντανά μέσω της ιστοσελίδας www.classicalfm.ca
Παρακάτω παραθέτουμε το πρόγραμμα με τη συλλογή έργων και αποσπασμάτων, που διαμορφώθηκε κατόπιν επιλογής του ίδιου του Μίκη:
ΔΕΥΤΕΡΑ
Μουσική Δωματίου.
Σονατίνα αρ. 1 για βιολί και πιάνο
Διάρκεια: 10.00′.
ΤΡΙΤΗ
Συμφωνίες.
7η Συμφωνία (Εαρινή)
4ο μερος (Η Κυρά των Αμπελιών, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου)
Διάρκεια: 11.24′.
ΤΕΤΑΡΤΗ
Όπερες.
α) Η μεγάλη άρια της Μήδειας (8.07′)
β) Η τελευταία σκηνή από την Αντιγόνη (Ήλιε μου και φως αγαπημένο) (2.40′)
Συνολική διάρκεια: 10.47′.
ΠΕΜΠΤΗ
“Canto General”, σε ποίηση Pablo Neruda.
α) Vegetationes (7.07′)
β) United Fruit (7.48′)
Συνολική διάρκεια: 14.47′.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Μπαλέτο “Ζορμπάς”.
α) Μαρίνα, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη (2.46′)
β) Φινάλε (8.32′)
Συνολική διάρκεια: 10.78′
Για τυχόν ακροατές που δε θα έχουν πρόσβαση τις παραπάνω μέρες και ώρες, έχουμε προετοιμάσει ένα βίντεο με τη μουσική του προγράμματος.
Σε μήνυμα του για την πρόσφατη συναυλία του στο Καλλιμάρμαρο, στις 24 Ιουνίου, ο Μίκης σημειώνει: «Ας μου επιτραπεί να πω ότι δεν θεωρώ τη συναυλία σαν ένα ακόμα αφιέρωμα προς εμένα, αλλά σαν ένα προσκλητήριο σε ό,τι πίστεψα περισσότερο στη ζωή μου: Στην ενότητα των Ελλήνων». Παραθέτοντας τα λόγια αυτά, προτρέπουμε κι εμείς τους συμπατριώτες μας να ενωθούν στο ραδιοφωνικό σταθμό « The New Classical FM». κατά τις παραπάνω ημερομηνίες, για να γιορτάσουν και να τιμήσουν το συνθέτη, καθώς και την προβολή του πέραν των συνόρων της Ελλάδας και της Ευρώπης. Με την τιμητική αυτή αναγνώριση, ο Μίκης αναδεικνύεται όχι μόνο ως ο σημαντικότερος Έλληνας συνθέτης λαϊκής μουσικής, αλλά και ως διεθνούς εμβελείας συμφωνικός δημιουργός.
Κλείνοντας, σημειώνουμε ότι το αφιέρωμα αυτό είναι διπλά εορταστικό, αφού πρόσφατα η Ελλάδα γιόρτασε ολόκληρη μαζί με τον Μίκη για τα ενενηκοστά τέταρτα γενέθλια του, υπερήφανη για το γίγαντα του διεθνούς προσκηνίου που ανέθρεψε. Το έργο του- πολύτιμη καλλιτεχνική και ιστορική παρακαταθήκη, κληροδοτείται στις επόμενες γενιές όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και όλων όσων αισθάνονται μέρος του οικουμενικού μηνύματος της μουσικής του, αγαπώντας την τέχνη, την ιστορία, την αρμονία και τη δημιουργία.
Συγχαρητήρια Μίκη, για την κορυφαία σου διάκριση.
Το άρθρο συνέγραψαν οι:
Νίνα-Μαρία Φαναροπούλου
Ιωάννης Πρασσάς
Μαρία Διαμαντή-Πάσικ
Ελευθέριος Διαμαντής