Στον πρόσφατα χαμένο Αλμπέρ Ουντερζό (έφυγε ήσυχα στον ύπνο του, σε ηλικία 92 χρόνων στις 24/3) δεν αποχαιρετούμε απλώς τον «πατέρα» του Αστερίξ. Στο πρόσωπό του – μαζί με τον Ρενέ Γκοσινί – βλέπουμε κι έναν σημαντικό ευρωπαίο δημιουργό. Και οι δυο τους αναζήτησαν έμπνευση από την ευρωπαϊκή ιστορία και μολονότι την έραψαν στα μέτρα του γαλλικού εθνοκεντρισμού, ο μικρόσωμος Αστερίξ έγινε «ήρωας» όλης της Ευρώπης.
Δεν είναι τυχαίο που ο καταγόμενος από Ιταλούς Ουντερζό οραματιζόταν όπως είχε πει, να γίνει «ο Γάλλος Ντίσνεϋ». Και τα κατάφερε. Οι νεότερες γενιές των Ευρωπαίων συνολικά, νιώθουν «δικό» τους το γαλατικό χωριό, είναι μέρος της σύγχρονης λαϊκής κουλτούρας των Ευρωπαίων.
Με έμπνευση και αφομοιωτική ικανότητα ο Ουντερζό μετέφερε στο πενάκι του πρόσωπα της γαλλικής πολιτικής σκηνής (Ζισκάρ ντ’Εσταίν, Ζακ Σιράκ) αλλά και δημοφιλείς χαρακτήρες της εποχής, όπως τον Κερκ Ντάγκλας που ταυτίστηκε με τον ανυπότακτο θρακιώτη Σπάρτακο.
Αντίστοιχα, στα σχέδιά του ο σπουδαίος κομιξάς μετέγραψε μνημειακά έργα κορυφαίων Ευρωπαίων ζωγράφων, αποτίνοντας φόρο τιμής ή σατιρίζοντας τους μάστορες της δυτικής τέχνης. Όμως, ο Μπρίγκελ και ο Ρέμπραντ δεν στέκονται απλώς ψηλά στην ευρωπαϊκή ζωγραφική. Είναι ταυτόχρονα δάσκαλοι της κουλτούρας μας. Ο Ουντερζό βρήκε πρόσφορο έδαφος να μιλήσει στην ψυχή των Ευρωπαίων, μεταφέροντας την αγάπη του για περίφημα έργα που χαιρόμαστε στα μουσεία. Το έκανε με τρόπο ευρηματικό και κάποια από αυτά κυκλοφορούν σήμερα με μεγάλη απήχηση, ενώ τα αυθεντικά σχέδια πωλούνται σε τιμές αστρονομικές από οίκους δημοπρασιών.
Πιο διαδεδομένη στο ίντερνετ είναι η σκηνή – παρωδία του περίφημου έργου του Πήτερ Μπρίγκελ «ο χωριάτικος γάμος». Στη γαμήλια γιορτή του 16ου αιώνα, ο Ουντερζό μας χαρίζει μια αναπαράσταση που αμέσως απηχεί το εορταστικό πνεύμα του πίνακα.
Ο νεότερος δημιουργός κράτησε τη βασική διάταξη του έργου, αντικαθιστώντας τα απεικονιζόμενα πρόσωπα με τη φυλή των Βέλγων που κάλεσαν σε γλέντι τον Αστερίξ και τη συντροφιά του. Στην θέση των δύο μουσικών που παίζουν γκάιντα, ο Ουντερζό τους δίνει άρπα, ενώ ο σχεδιαστής κρατά ίδιο και τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο της αίθουσας. Ακόμη και στην κεφαλή του τραπεζιού που ο Μπρίγκελ αποδίδει κάποιον επίσημο με τον ιερέα που τέλεσε τον γάμο, ο Ουντερζό τοποθετεί τον αρχηγό του γαλατικού χωριού Μαζεστίξ.
Τα σάπια ψάρια του Αλβαβητίξ, αυτά που συνήθως γίνονται αιτία για να γίνουν οι Γαλάτες «μύλος», μας δίνουν ένα διαφορετικό «μάθημα ανατομίας», όχι από τον Δρα Τουλπ, αλλά από την σκοτεινή μορφή ενός δρυΐδη-μάγου
Το έργο του Ρέμπραντ φιλοτεχνήθηκε σε φυσικό μέγεθος το 1632 και αποτελεί ένα είδος ιστορικής καταγραφής των μαθημάτων που παρέδωσε τον Ιανουάριο του ίδιου έτους μια μεγάλη φυσιογνωμία της ιατρικής, ο καθηγητής ανατόμος Νικολάες Τουλπ (είχε διατελέσει μόνιμος δημοτικός σύμβουλος και τέσσερις φορές δήμαρχος). Ο Ουντερζό υποκαθιστά ευφάνταστα το εγκληματικό σώμα ενός κατάδικου με ένα από τα «εγκληματικά» ψάρια του Αλφαβητίξ.
Αυτοί οι έρμοι οι πειρατές που όταν έβλεπαν Γαλάτες, βύθιζαν από μόνοι τους το πλοίο, βρήκαν σωτηρία στη «σχεδία της Μέδουσας». Στο πιο φρικώδες ναυάγιο που απαθανάτισε ο Τεοντόρ Ζερικώ το 1818, σε έναν μνημειακό πίνακα διαστάσεων 491 x 716 εκατοστά!
Από τα πιο εμβληματικά εκθέματα στο Λούβρο, το έργο του Γάλλου ζωγράφου εξιστορεί τον πλου της σχεδίας που έγινε πραγματική κόλαση για τους επιβαίνοντες. Το ναυάγιο (1816) ξεπέρασε τα όρια μιας καταστροφής λόγω των φαινομένων κτηνωδίας και κανιβαλισμού που έλαβαν χώρα μεταξύ των επιβαινόντων. Από τους 150 περίπου ναυαγούς περισυνελέγησαν ζωντανοί μόνον δέκα. Πουθενά αλλού, ίσως, δεν είναι πιο ταιριαστοί οι μονίμως χαμένοι πειρατές στις περιπέτειές τους με τους Γαλάτες.
Το πιο απολαυστικό έργο, όμως, στον Αστερίξ είναι με απόσταση η κατά Ουντερζό «Ελευθερία». Ένα έργο αναφοράς του Ευγένιου Ντελακρουά στην επαναστατημένη Γαλλία του 1830. Όμορφη, λυγερή και με γυμνό το στήθος, φορώντας τη σκούφια των Ιακωβίνων, κρατώντας ντουφέκι με ξιφολόγχη στο αριστερό χέρι και υψώνοντας την απαγορευμένη επαναστατική Τρικολόρ στο δεξί, η προσωποποίηση της Ελευθερίας ορμά μπροστά οδηγώντας τον λαό.
Ο αθεόφοβος Ουντερζό έβαλε στη θέση της τη Μιμίνα να κρατά, όχι την Τρικολόρ, αλλά έναν πλάστη. Η σύζυγος του αρχηγού Μαζεστίξ και άρα πρώτη κυρία του χωριού, αν και ως γυναίκα δε λαμβάνει μέρος στις μάχες (ενίοτε βέβαια συμμετέχει στους ψαροκαβγάδες όπου μαλλιοτραβιέται με τις συγχωριανές της), δείχνει τον δρόμο προς τις αρχές της Γαλλικής Δημοκρατίας.