Την Miss T (mi55t) την ανακάλυψα πριν λίγες μέρες, όταν εμφανίστηκε στο ΥouΤube μου το «pistolero». Και χάρηκα πολύ - σεξιστικό ή όχι, μόνο θετικό υπόβαθρο έχει και αντανακλαστικά μου συμβαίνει όταν ακούω μια γυναίκα MC. Όσο κι αν αυξάνεται η γυναικεία παρουσία εντός του, το χιπ χοπ παραμένει μια ανδροκρατούμενη μουσική. Οι εξαιρέσεις, ακόμα, επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Συναντηθήκαμε στο κέντρο της Αθήνας, σε ένα σύντομο διάλειμμα από την δουλειά της στο μαγαζί ένδυσης και υπόδησης που διαθέτει. Τα τραγούδια της, την είχαν σκιαγραφήσει σωστά. Σοβαρή, μετρημένη, με αυθόρμητο γέλιο. Όταν την ρώτησα αν μπορεί κάποιος/κάποια να βγάζει τα προς το ζην κάνοντας ραπ στην Ελλάδα, μόνο γέλασε.
«Μες στο σουρεαλισμό τους/ προσπαθώ να ‘μαι κυρία/ πρόσφυγας απ’ τη Συρία/ που στον πόλεμο πατρίδα/ μοιάζω με τη θρυαλλίδα/ ήρεμη χειροβομβίδα... είμαστε άνθρωποι ή θεοί;/ ή μικροί απατεώνες;», γράφει στη «Θρυαλλίδα».
Η Mi55t (Θεώνη) είναι μια κοπέλα που γράφει αποσπάσματα ποίησης και τα ραπάρει σαν τρεχούμενο νερό- από πολλούς μάτσο τύπους που ραπάρουν μπούρδες, θα άξιζε «να πάρει τη δουλειά».
- Πως ”έπαθες ραπ”; Τι σε προσέλκυσε στη μουσική αυτή και την χιπ χοπ κουλτούρα;
Ακούγοντας χιπ χοπ τα έπαθα όλα. Όταν μεγαλώνοντας σε ένα «κονσερβοποιημένο» μουσικά μοτίβο, σκάει στα χέρια σου μια κασέτα με βρωμόμπιτα και αγριογκαρίδες, από ODB και KRS μέχρι TXC, έ... κάτι έγινε εκεί. Και κούνησα το κεφάλι μου - και φώναξα στίχους και σκέφτηκα διαφορετικά από τον τρόπο που είχα μέχρι τότε μάθει και συνηθίσει. Δεν θέλει και πολύ. Κόλλησα.
- Να πούμε δυο λόγια για το ξεκίνημά σου στη ραπ - πως αντέδρασαν οι κοντινοί σου άνθρωποι αλλά και πως σε πρωτοδέχτηκε ο χώρος.
Ξεκίνησα μικρή να γράφω στίχους. Κάπου στο 2000, 14-15 χρονών. Τότε δεν έπαιζαν ούτε προσβάσεις σε στούντιο, ούτε παραγωγοί να σου δώσουν μουσικές να «πατήσεις» - ούτε ήταν εύκολο να κάνεις live, όπως τώρα. Ήμουν εγώ και τα τετράδια μου. Το πρώτο μου κομμάτι το είχα γράψει σ′ ένα σάπιο μπιτ που έφτιαξα στο fruity loops και ενώ έπαιζε στα ηχεία, έγραψα φωνή από πάνω, σ′ ένα δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι.
Ο κοντινός μου κύκλος το πήρε ζεστά απ′ την αρχή, ίσως η αδερφή μου πιο πολύ, που κάναμε και πράγματα μαζί όταν ήμασταν πιτσιρικάκια. Με παρότρυναν να εκφράζομαι, με όποιον τρόπο. Ο κόσμος άργησε να με δεχτεί, γιατί άργησε να με μάθει. Ήταν κάτι πολύ δικό μου μέχρι κάποιο σημείο.
Φαντάσου, πρώτη επίσημη δουλειά έβγαλα το 2015, την «Ήρεμη Δύναμη»- πήρα πολύ καλό feedback και αυτό μου έδωσε κίνητρο να συνεχίσω. Με πλησίασαν και μου μίλησαν άνθρωποι τους οποίους άκουγα και θαύμαζα- συμβαίνει μέχρι σήμερα αυτό, και με πωρώνει κι άλλο να κάνω μουσική.
- Το ραπ είναι ανδροκρατούμενο κατεξοχήν, περισσότερο από όσο άλλες μουσικές; Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό; Σε «φόβισε» ποτέ αυτό, σε έβαλε σε κάποιο αρνητικό τριπάκι;
Κοίτα, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα ήμουν λίγο «αντισυμβατική». Οι νόρμες δεν μου κάθισαν ποτέ καλά. Ήμουν αγοροκόριτσο. Έπαιζα μπάσκετ, έκανα πατίνι και φόραγα φαρδιά, πράγματα που δεν κόλλαγαν στο «γυναικείο» πρότυπο, ειδικά στα εφηβικά μου χρόνια. Όσον αφορά το ραπ, απλά έγραφα. Δεν μπήκα στην διαδικασία να πω «το κάνουν τα αγόρια, οπότε χμμμ...». Απλά το έκανα. Και το ότι είναι ανδροκρατούμενο, στην πορεία το έπιασα. Αλλά είχα επιρροές όπως η MC Lyte, η Heather B και η Bahamadia, που για μένα «κατουράνε» πολλούς άντρες MCs, οπότε δεν σκέφτηκα ποτέ να σταματήσω να το κάνω. Άλλωστε δεν μπορώ να χωρίσω το ραπ σε ομάδες φύλων, είναι τρόπος έκφρασης.
- Έχεις γράψει «οι ράπερ που γαμάνε/ να παν′ να γαμηθούνε».
Δεν το λες καλά, έχω γράψει: «Ισοσκελής υπερβολή κι όλοι φτύνουνε χολή/ Πες στον mc που γαμάει να πά′ ν′ αγαπηθεί”» (γελάμε).
- Σε εκνευρίζει η καρικατούρα του ”μάτσο” ράπερ; Θεωρείς πως αυτή η καρικατούρα απωθεί πολλές γυναίκες από την ραπ κουλτούρα;
Γενικά το να γαμάει κάποιος, κυριολεκτικά, είναι αρχέγονο ένστικτο. Δεν μας λες κάτι καινούριο. Ούτε με το να αναφέρεις συνέχεια το πόσο καλύτερος από κάποιον είσαι, σε κάνει όντως καλύτερο. Ούτε στο ραπ, ούτε στο σεξ, ούτε στη ζωή. Κάτι σου λείπει. Το να μπορείς όμως να εκφραστείς, να αναπτύξεις και να μοιραστείς, μέσα από τον λόγο σου, την ιδεολογία, τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς σου, είναι μεγάλο θέμα.
Όχι, δεν με ενοχλεί ο «μάτσο» ράπερ, ούτε έχω κάποιον αντίλογο στο πως θέλει ο καθένας να παρουσιάσει τον εαυτό του, απλά προσωπικά δε μου λέει κάτι. Είναι ένα ζήτημα που δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να κρατάει τις υπόλοιπες γυναίκες μακριά ή κοντά στην χιπ χοπ κουλτούρα, είναι πάντως μέρος του «παιχνιδιού».
- Αγαπημένες σου επιρροές και επιδράσεις; Τι σε εμπνέει και τι σε χαλάει;
Με εμπνέουν οι άνθρωποι. Γενικά ο στίχος μου,αν μπορώ να τον ορίσω με μια λέξη, είναι κοινωνικοπροσωπικός. Καθετί που βιώνω σε μια μέρα, μια συναναστροφή, μια εμπειρία, μια κουβέντα, μπορεί να γίνει στίχος.
Επιρροές έχω πολλές και επαγωγικά και επιδράσεις, αλλά αυτό έχει να κάνει με κάθε περίοδο που διανύω στη ζωή μου, ανάλογα με τις συνθήκες, αλλάζουν και αυτά. Όσον αφορά τις επιρροές, ο Mos Def παραδείγματος χάριν, με έχει κάνει να σκέφτομαι ότι we are tougher than tough times και να γράφω και να ζω πιο δυναμικά και οι Razastarr με κάνουν να σκέφτομαι ότι λείπει το συναίσθημα από τις ζωές μας, να ζω και να γράφω πιο παθιασμένα. Με εμπνέει η αλήθεια και με χαλάει η υποτονικότητα.
- Στους στίχους σου έχεις αναφορές στην Τέχνη, θυμάμαι τον Μπουνιουέλ, Μπρακ, Πικάσο. Αγαπημένα έργα τέχνης και δημιουργοί;
Όπως και στην μουσική, έτσι και σε όποια άλλη τέχνη, τα αγαπημένα αλλάζουν. Θαυμάζω ανθρώπους της ιστορίας, που είναι πρωτοπόροι στο είδος τους και καινοτομούν. Όπως ο Buñuel, που ήταν ουσιαστικά ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου και ο Braque με τον Picasso που δημιούργησαν το κίνημα του κυβισμού. Αγαπώ Βasquiat και νέο-εξπρεσιονισμό γενικά, καθώς είναι μια αντίδραση στον τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας και σε πιο σύγχρονα παραδείγματα, με πωρώνει ο κεφάτος Keith Haring.
Αγαπημένο έργο, τώρα τελευταία, ο Κήπος των επίγειων απολαύσεων, του Ιερώνυμου Μπος. Είναι ένα τρίπτυχο, ζωγραφισμένο κάπου στο 1500, με τόση λεπτομέρεια που δεν ξέρεις που να πρωτοκοιτάξεις. Επίκαιρο, 500και χρόνια μετά και με πάρα πολλούς συμβολισμούς και «μυστήρια». Τρελό έργο.
- Η ζωή σου σήμερα, ένα 24ωρο σου;
Γενικά η δουλειά μου καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μου, φυσικά και νοητικά. Στον λίγο χρόνο που μου απομένει θα κάνω βόλτα με τον σκύλο μου, θα διαβάσω ένα βιβλίο, θα δω τους φίλους μου και αργά τα βράδια συνήθως γράφω, για αποσυμπίεση. Οι ρυθμοί μου γενικά είναι πολύ γρήγοροι, αλλά μένω πολυμήχανη.
- Το ραπ έχει κατηγορηθεί ως σεξιστικό- συμφωνείς; Από την άλλη ο πυρήνας της κουλτούρας του είναι η χειραφέτηση και η αυτονομία. Πόσο απελευθερωτικό, άρα και ελκυστικό είναι αυτό το χαρακτηριστικό του για μια σύγχρονη γυναίκα;
Προφανώς και είναι σεξιστικό, αλλά και η πατριαρχική κοινωνία στην οποία ζούμε, χτισμένη έτσι είναι κατά βάση. Όπως και γενικά υπάρχει μια τάση να αντικειμενικοποιείται το γυναικείο σώμα στον ραπ στίχο. Κάθε καλλιτέχνης, όπως και κάθε άνθρωπος, έχει μια διαφορετική άποψη να εκφέρει.
Δεν μπορώ να μιλήσω για το πως το εκλαμβάνει αυτό μια σύγχρονη γυναίκα, αλλά ξέρω ότι στην αντίπερα όχθη υπάρχουν και πάρα πολλά κομμάτια τα οποία ενδυναμώνουν τον ρόλο της γυναικείας ύπαρξης , όπως το «Keep ya head up» του 2Pac και προτιμώ να δίνω σημασία σε αυτά.
- Ποια είναι η γνώμη σου για το MeToo και τον φεμινισμό σήμερα; Είναι κοινωνική αντίδραση ή τάσεις (trends);
Είδα πάρα πολλά #metoo στο feed μου. Είναι μια θλιβερή πραγματικότητα, δυστυχώς. Εγώ προτιμώ το #leavenoonebehind. Κάθε κοινωνική αντίδραση έχει μια βάση. Η έκταση που παίρνει ίσως να είναι «trend», κάποιες φορές. Όχι τόσο στο θέμα του metoo, αλλά περισσότερο στο θέμα του φεμινισμού. Ο φεμινισμός, στις μέρες μας, μπορεί να φτάσει μερικές φορές στα άκρα, χωρίς να υπάρχει και τρομερός λόγος.
Κάνω ραπ, οδηγάω μηχανή και κάνω μερεμέτια, αλλά μαγειρεύω και πλένω και τα πιάτα, ξέρεις, δεν έγινε και τίποτα. Πιστεύω πολύ στην ισότητα, όχι μόνο των φύλων, αλλά των ανθρώπων γενικότερα και βρίσκω ποταπή κάθε ενάντια σε αυτό ενέργεια ή δήλωση.
- Άλλες Ελληνίδες ράπερ που εκτιμάς; Έχεις φιλικές σχέσεις;
Inka, Dogmother, Pelina, η κάθε μια πολύ καλή στο ύφος της. Έχω καλές σχέσεις. Τα λέμε, δεν κάνουμε παρέα, αλλά τις εκτιμώ και τις θαυμάζω. Ανεβαίνει η γυναικεία παρουσία στο ραπ και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
- Η χιπ χοπ σκηνή στην Ελλάδα - οι μουσικοί αλλά και το κοινό- πως αντιμετωπίζουν μια γυναίκα MC; Έχεις νιώσει ποτέ ρατσισμό, προκατάληψη; Ή και αντίστροφα, να λειτουργεί υπέρ σου το φύλο σου;
Τίποτα από τα δύο. Με βλέπουν σαν άνθρωπο και σαν MC, δεν έχω λάβει ειδικό χειρισμό, αρνητικό ή θετικό, βάση του φύλου μου και χαίρομαι για αυτό. Αν κάποιος με κατακρίνει, μάλλον έχει λόγους έξω από αυτό και αν κάτι λειτούργησε υπέρ μου, έχω δουλέψει γι′ αυτό.
- Γιατί επέλεξες το mi55t;
Theoni, nice to meet you. Τα 55 αντί για SS στο miss, για πιο εύκολη διαδικτυακή αναζήτηση.
- Τι δουλεύεις μουσικά αυτή την περίοδο; Πλάνα για το κοντινό (ή μακρινό) μέλλον;
Δουλεύω αργά και σταθερά το καινούριο μου LP, χωρίς να έχω κάποιο χρονοδιάγραμμα για την κυκλοφορία του και παράλληλα ανεβαίνουν και κάποια κομμάτια στο youtube. Επίσης, θα παίξουμε live στις 23/03 με παρέα με τον Ghetto Rock και τον Andri J στο Zion στο Περιστέρι.