Γράφει ο Αντώνης Ζαΐρης, Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων, Μέλος της Ένωσης Αμερικανών Οικονομολόγων (ΑΕΑ)
Είναι βέβαιο ότι οι δασμοί που επέβαλε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ανατρέπουν το ισχύον εμπορικό status quo και ανασχεδιάζουν το νέο αφού κατά την άποψή του στρέφεται ενάντια στις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές άλλων κρατών που επιβαρύνουν το εμπορικό έλλειμμα της χώρας του και δημιουργούν πλεονάσματα στα ισοζύγια των δικών τους χωρών σε βάρος της δικής του Χώρας.
Στο στόχαστρό του μπαίνουν 33 τρισεκατομμύρια δολάρια και μεταξύ των χωρών που εστιάζει την επιθετική δασμολογική του Στρατηγική εντάσσονται : η Κίνα , η Ιαπωνία , ο Καναδάς, το Μεξικό, η Ν.Κορέα , το Βιετνάμ, η Ινδία ,η Ταϊλάνδη και η Ευρωπαϊκή Ένωση που διαθέτουν και τα μεγαλύτερα εμπορικά πλεονάσματα.
Αξίζει να ειπωθεί για την ιστορία ότι η τακτική του Αμερικάνικου προστατευτισμού και το Πληθωριστικό δολάριο εδώ και καιρό είχαν αντιταχθεί και επί της ουσίας καταργήσει τη λογική και φιλοσοφία του Παγκοσμιοποιημένου Εμπορίου κύρια στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Τις ζημιές δε αυτές του διεθνισμού που εκμεταλλεύτηκε τα φτηνά εργατικά χέρια της νοτιοανατολικής Ασίας επιχειρεί σήμερα η Αμερική να ρεφάρει με τις σκληρές δασμολογικές αποφάσεις που έλαβε αφού σήμερα και στο εξής χώρες που υστερούνται δυναμικής προώθησης ανταγωνιστικών προϊόντων θα είναι de facto καταδικασμένες να έχουν ελλειμματικά εμπορικά ισοζύγια και προφανώς υψηλούς βαθμούς εξάρτησης από κράτη ηγεμονεύουσες δυνάμεις στον Πλανήτη που διακρίνονται για τις ισχυρές τους εξαγωγικές επιδόσεις.
Απώτερος στόχος του Τραμπ με την μαξιμαλιστική προσέγγιση των δασμών, με τον μέσο δασμό να φθάνει στις 20 περίπου ποσοστιαίες μονάδες, είναι να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και άλλες χώρες προκειμένου να χαμηλώσουν στις εισαγωγές και τους δικούς τους φόρους, επιδίωξή του δε είναι με τα έσοδα των δασμών να χρηματοδοτήσει εύκολα περικοπές φόρων και να ασκήσει κοινωνική πολιτική με τη δεδομένη στήριξη που έχει στη Γερουσία και στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Μόνο πέρυσι είχαν μαζευτεί περίπου 80 δισ. δολάρια ενώ φέτος η εισροή λόγω αύξησης των συντελεστών δασμών θα είναι πολλαπλάσια.
Οσον αφορά τώρα τις συνέπειες των δασμών στις ΗΠΑ μετά την βραχυπρόθεσμη ευφορία θα ακολουθήσει πληθωριστική πίεση λόγω ανόδου τιμών των εισαγομένων προϊόντων, θα προκληθεί δε μεγάλος προβληματισμός στη Federal Reserve η οποία θα έχει θέμα με την πολιτική μείωσης των επιτοκίων αφού η άνοδος του πληθωρισμού μοιραία δεν συμβαδίζει με μειωμένα επιτόκια. Σχετικά με τις τιμές ομολόγων και εντόκων γραμματίων του αμερικανικού δημοσίου θα εμφανίσουν βαθμιαία πτώση.
Από την άλλη, στις χώρες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προκύψει το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού με αναμενόμενες αυξήσεις πληθωρισμού και στασιμότητα επενδύσεων και απασχόλησης αφού για αρκετά προϊόντα που προορίζονται για εξαγωγή στην Αμερική θα είναι οι πόρτες κλειστές.
Στις χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως π χ στην Κίνα είναι πιθανόν οι Κυβερνήσεις να οδηγηθούν σε υποτίμηση των νομισμάτων τους ως αντιστάθμισμα στις δασμολογικές επιβαρύνσεις και αντίσταση στην εξαγωγική τους πολιτική. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο οι καταναλωτές όσο και οι επιχειρήσεις θα υποστούν ζημία από την επικρατούσα αβεβαιότητα στο διεθνές περιβάλλον και σε αυτή την περίπτωση η υιοθέτηση ενιαίας Στρατηγικής σε επίπεδο χωρών, τουλάχιστον Ευρωπαϊκής Ένωσης, κρίνεται αναγκαίο για την αντιμετώπιση της λαίλαπας των δασμών.
Οσον αφορά αποκλειστικά τη χώρα μας. Οι ΗΠΑ στη λίστα των εξαγωγικών Χωρών κατέχει την πέμπτη θέση αντιπροσωπεύοντας το 4,8% των εξαγωγών της, αφού μεγάλο μέρος των ελληνικών εξαγωγών (57%) προωθούνται στην Ευρωπαϊκή αγορά. Το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ ανήλθαν στα 2,4 δις ευρώ (1% του ΑΕΠ) ενώ στα πλέον εξαγόμενα προϊόντα συμπεριλαμβάνονταν τα λαχανικά, τα φρούτα, τα ορυκτά καύσιμα, τα κατασκευαστικά υλικά ,τα μέταλλα και τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.
Για δε την παρουσία Ελληνικών Εταιριών που δραστηριοποιούνται με μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ μεταξύ άλλων είναι: o Tιτάνας, η Βιοχάλκο, η Φάγε, η Μεβγάλ, η Ιντραλοτ, η Sunlight κ.ά. Προκειμένου να αποτυπωθεί το μέγεθος της βλάβης στην Ευρωπαϊκή Ένωση πιθανή πχ αύξηση δασμών κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε μη ενεργειακά προϊόντα από Ευρωπαϊκή Ένωση στις ΗΠΑ θα επέφερε μείωση των ελληνικών εξαγωγών κατά 1,7% με επίπτωση στο ΑΕΠ 0,4 % σε ορίζοντα τριετίας. Σημειωτέων ότι προνομιακή μεταχείριση στο θέμα των δασμών είχε η Μεγάλη Βρετανία με τα προϊόντα της που απευθύνονται στην Αμερικανική αγορά να επιβαρύνονται με 10% σε αντίστιξη με τα προϊόντα των χωρών της Ε.Ε που επιβαρύνονται με 20%.
Οι υψηλότεροι δασμοί επιβλήθηκαν στην Καμπότζη (49%), στο Λάος (48%), στη Μαδαγασκάρη(47%), στο Βιετνάμ (46%) και στη Σρι Λάνκα (44%) .
Είναι ενδιαφέρον από την άλλη να δούμε τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελεί παραδοσιακό εταίρο των ΗΠΑ με την προσδοκία να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη Στρατηγική αφού συνεξετάσει όλες τις παραμέτρους και όχι αφελώς να εστιάσει μόνο στην γρήγορη ανταπάντηση με αντίστοιχους δασμούς . Κατά την προσωπική άποψη του γράφοντος δεν αναμένονται από πλευράς της και εντυπωσιακές κινήσεις με βάση το σκεπτικό των μέχρι τώρα αντίδρασεών της σε όλα τα θέματα.