Η Σαμόα είναι ένα μικρό νησιωτικό κρατίδιο της Ωκεανίας. Αποτελείται από δύο κύρια νησιά και τέσσερα μικρότερα ενώ αριθμεί μόλις περί τους 197.000 κατοίκους. Εξ αυτών 4.214 προσβλήθηκαν από ιλαρά και 62 έχασαν τη ζωή τους από την παιδική ασθένεια. Τα 54 ήταν παιδιά.
Η επιδημία ξέσπασε περί τα μέσα Οκτωβρίου και έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Η κυβέρνηση αποφάσισε το κλείσιμο για δύο ημέρες – σε πρώτη φάση- όλων των δημόσιων υπηρεσιών ενώ τα σχολεία παραμένουν κλειστά από εδώ και εβδομάδες αφού η κυβέρνηση κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Και οι δύο αποφάσεις εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Την αποφυγή μετάδοσης της ασθένειας, που ευνοείται σε πολυσύχναστους χώρους αλλά και την διευκόλυνση της εκστρατείας εμβολιασμού τις ίδιες μέρες.
Οι πολίτες που δεν έχουν εμβολιαστεί καλούνται να υψώσουν μία κόκκινη σημαία έξω από τα σπίτια τους ή να τοποθετήσουν ένα κόκκινο πανί.
Έτσι κλιμάκια των υγειονομικών υπηρεσιών θα γνωρίζουν ποια σπίτια πρέπει να επισκεφθούν και θα προχωρούν στον εμβολισμό των ενοίκων.
«Έχω δει και στο παρελθόν μαζικές εκστρατείες εμβολιασμού, όμως ποτέ σε μία ολόκληρη χώρα», δήλωσε ο Σέλντον Γετ εκπρόσωπος της Unicef για την περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού. «Αυτό είναι που κάνουμε. Όλη η χώρα εμβολιάζεται».
Τα ποσοστά εμβολιασμού στην Σαμοά είναι πολύ χαμηλά- περίπου 31%- αλλά από τον Οκτώβριο οπότε ξέσπασε η επιδημία ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς έγινε υποχρεωτικός αλλά αφορούσε μόνο τα παιδιά. Πλέον η κυβέρνηση αποφάσισε να επεκτείνει τον υποχρεωτικό εμβολιάσμο σε όλο τον πληθυσμό.
Ολόκληρη η χώρα έχει βυθιστεί στο πένθος, τον φόβο, την αγωνία.
Η Φα’αόσο Τουιβάλε κοιμάται στον τάφο των παιδιών της κατά τη διάρκεια της μέρας. Τις ώρες που ο πόνος του χαμού τους γίνεται πιο αβάσταχτος, όπως γράφει ο Guardian.
«Ο θάνατος των παιδιών μας ήρθε σαν κλέφτης μέσα στη νύχτα» λέει ο σύζυγός της για την απώλεια των δύο τους δίδυμων παιδιών τους ηλικίας τριών και 13 ετών. «Το μυαλό μένει άδειο, είσαι άφωνος γιατί δεν υπάρχουν λόγια σε αυτό τον κόσμο για να περιγράψουμε πως νιώθουμε η γυναίκα μου αλλά και εγώ όταν αναγκαστήκαμε να αποχαιρετήσουμε τα παιδιά μας».
Ο πρώτος νεκρός ήταν ένα τρίχρονο αγοράκι που ξεψύχησε στις 13 Οκτωβρίου, την εθνική ημέρα για τα παιδιά ή, όπως την αποκαλούν στην Σαμόα, «Λευκή Δευτέρα».
«Κανείς, ποτέ δεν σκέφτεται πως μπορεί να θάψει τα παιδιά του. Πάντα πιστεύεις πως τα παιδιά σου θα θάψουν εσένα» λέει ο πατέρας του μικρού, Τζόρνταν βαν Χέιντερμπράντ.
Κι όμως γίνεται.
Σε 24 ώρες, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, καταγράφηκαν 171 νέα κρούσματα ενώ συνολικά από τον Οκτώβριο που ξέσπασε η επιδημία στη Σαμόα έχουν καταγραφεί 4.052 περιστατικά μετάδοσης.
Η παιδική ασθένεια βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε νέα έξαρση σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο όπως τις Φιλιππίνες, την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό όπως επίσης όμως τις ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Μόνο τον τελευταίο χρόνο έχουν πεθάνει 140.000 άνθρωποι εξαιτίας της ιλαράς και σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όπως επισημαίνουν οι New York Times.
Ωστόσο αν και σε χώρες όπως η Σαμόα, οι Φιλιππίνες κ.α. οι άνθρωποι δεν έχουν επαρκή ενημέρωση, τα εμβολιαστικά προγράμματα είναι ανύπαρκτα ή ανεπαρκή, η πρόσβαση στα εμβόλια εξαιρετικά δύσκολη στις χώρες της Δύσης ή κατάσταση είναι πολύ διαφορετική.
Γονείς, επιλέγουν συνειδητά να μην εμβολιάσουν τα παιδιά τους επικαλούμενοι θρησκευτικές ιδεοληψίες, ανυπόστατες «μελέτες» περί πρόκλησης αυτισμού κ.λπ.
Το σίγουρο είναι πως εάν οι γονείς στην Σαμόα είχαν την ευκαιρία να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, όπως οι γονείς-πολέμιοι των εμβολίων και μπροστάρηδες του αυτοαποκαλούμενου «αντι-εμβολιαστικού κινήματος», θα την είχαν αρπάξει χωρίς δεύτερη σκέψη.
Και μέσα σε όλα αυτά υπάρχουν και ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν με απίστευτη ελαφρότητα το όλο θέμα όπως πχ η εφημερίδα Otago Daily Times της Νέας Ζηλανδίας (υπό την αποικιοκρατική κατοχή της οποίας ήταν μέχρι το 1962 η Σαμόα) που δημοσίευσε σκίτσο που κάνει αστειάκια για την επιδημία ιλαράς στη χώρα.
Ο σκιτσογράφος παίζει με την λέξη spots και στο σκίτσο βλέπουμε δύο κυρίες εκ των οποίων η μία λέει ένα ανέκδοτο στην άλλη. «Ρώτησα ποια είναι τα λιγότερο δημοφιλή «σημεία» (εννοώντας ρεστοράν, μπαρ κλπ) αυτή την περίοδο;» («What are the most popular spots at the moment?») και η απάντηση ήταν - «Αυτά που οι άνθρωποι κολλάνε στην Σαμόα» («Τhe ones people are picking up in Samoa) αφού η λέξη spots μεταφράζεται και ως σπυριά ή σημάδια (όπως πχ της ιλαράς).
Η εφημερίδα, μετά την κριτική που ήρθε από χρήστες των social media αναγκάστηκε να απολογηθεί ενώ ο σκιτσογράφος παραιτήθηκε.
Πηγές: The Guardian, AFP, The New York Times