Η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει μία σειρά από εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Καταλυτικό ρόλο στην ταχύτητα με την οποία μεταλλάσσεται το εσωτερικό και διεθνές περιβάλλον διαδραματίζει η υγειονομική κρίση που από την μια απορρύθμισε σε σημαντικό βαθμό τις κοινωνίες και την οικονομία και από την άλλη έδωσε το έναυσμα για έναν επανακαθορισμό των προτεραιοτήτων και των αρμοδιοτήτων σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο
Η Ευρώπη, για άλλη μια φορά, απέδειξε στην παρούσα συνθήκη ότι είναι ανθεκτική και ότι κινείται με σταθερότητα προς την ενίσχυση του ρόλου της για την επίλυση προβλημάτων που ταλαιπωρούν τα κράτη μέλη ξεχωριστά, αλλά και σαν σύνολο. Η Ευρώπη μέρα με τη μέρα γίνεται ισχυρότερη στον κόσμο, πιο θετική, με δυνατή φωνή στην παγκόσμια σκηνή, όπως την οραματίστηκαν ο Ζαν Μονέ και ο Ρομπέρ Σουμάν και οι άλλοι μεγάλοι εμπνευστές της Ενωμένης Ευρώπης.
Μια ισχυρή και κυρίαρχη Ευρώπη με πρόταγμα την πολυμέρεια και βασισμένη σε μία παγκόσμια τάξη με κανόνες, αποτελούσε και αποτελεί μία εκ των στρατηγικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ενίσχυση της παγκόσμιας ηγετικής θέσης της Ευρώπης προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ισχυρού θεματολογίου για ανοιχτό και δίκαιο εμπόριο που θα καθιστά την Ευρώπη ελκυστική για τις επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, προαπαιτούμενο για αυτό είναι να υπάρχει το περιβάλλον ασφαλείας και ειρήνης που διασφαλίζεται με τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Ένωση.
Μόνο μια πιο ικανή, και ως εκ τούτου πιο αυτόνομη Ευρώπη, μπορεί να συνεργαστεί, ώστε η πολυμέρεια να ανακτήσει το σπουδαίο ρόλο της.
Η πρόοδος προς μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση, που θα διασφαλίσει συνοχή και συνέπεια στο έργο της Επιτροπής συνδέεται με την άμυνα. Η Ευρώπη επιδιώκει μία συντονισμένη προσέγγιση σε όλες τις εξωτερικές δράσεις, μέσω της εισαγωγής μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την Αφρική και της επιβεβαίωσης της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των δυτικών Βαλκανίων.
O Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για τον συντονισμό της εξωτερικής δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζοζέπ Μπορέλ έχει δηλώσει σχετικά: «Το συμπέρασμα είναι απλό. Εάν δεν ενεργήσουμε τώρα, μαζί, η επιρροή μας θα χαθεί, όπως έχουν πειστικά υποστηρίξει πολλοί. Η στρατηγική αυτονομία, από την άποψη αυτή, είναι μια διαδικασία πολιτικής επιβίωσης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι παραδοσιακές μας συμμαχίες παραμένουν ουσιαστικότατες. Ωστόσο, στο μέλλον δεν θα είναι αρκετές. Όσο αμβλύνεται η ανισορροπία δυνάμεων, ο κόσμος θα βασίζεται όλο και περισσότερο στη συναλλαγή —και την ίδια τάση θα έχουν όλες οι δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης. Αυτή είναι μια αναπόδραστη αλήθεια».
Στο πλαίσιο αυτό και δεδομένου ότι το γεωπολιτικό στάδιο γίνεται ακόμη πιο σύνθετο, αξίζει να αναφερθεί η «Στρατηγική Πυξίδα». Πρόκειται για το κείμενο πέντε σελίδων με τίτλο «Μία στρατηγική πυξίδα για να γίνει η Ευρώπη πάροχος ασφάλειας». «Η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο: πρέπει να λειτουργούμε σε ένα ολοένα πιο ανταγωνιστικό στρατηγικό περιβάλλον. Ο σκοπός της Στρατηγικής Πυξίδας είναι να αξιολογήσει τις απειλές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και να προτείνει επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει πάροχος ασφάλειας για τους πολίτες της, προστατεύοντας τις αξίες και τα συμφέροντά της» αναφέρει ο κ. Μπορέλ.
Από την άλλη πλευρά, η πανδημία στάθηκε αφορμή για να αναδειχθεί η αξία του κοινού ευρωπαϊκού οικοδομήματος και η ανάγκη μίας πιο ανθεκτικής Ευρώπης, καλύτερα προετοιμασμένης για επείγουσες υγειονομικές καταστάσεις στο μέλλον. Το δίδαγμα της πανδημίας COVID-19 είναι ότι η στρατηγική αυτονομία έχουν λάβει οικονομικές και τεχνολογικές διαστάσεις.
Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης καλείται, συνολικά με ανοιχτό μυαλό και φιλοδοξία, να καταλήξει σε συμπεράσματα, τα οποία θα καθοδηγήσουν τις αποφάσεις για την κατεύθυνση της Ευρώπης. Για την πορεία της Ευρώπης στην κατεύθυνση αυτή οφείλουμε να αρχίσουμε να ονειρευόμαστε το μέλλον μας στην παγκόσμια σκηνή, μέσα σε μία ισχυρότερη Ευρώπη και να πάψουμε να επικεντρωνόμαστε στη διαχείριση των κρίσεων.