Έπειτα από τηλεφωνική τους επικοινωνία με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβολαίου Σαρλ Μισέλ, οι ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν δέχτηκαν να συναντηθούν στις Βρυξέλλες στις 15 Δεκεμβρίου.
Η συνάντηση θα γίνει στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (EU Eastern Partnership) η οποία ξεκίνησε το 2009, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Ο Σαρλ Μισέλ, στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τους Πασινιάν και Αλίγιεφ, έπεισε τους δύο ηγέτες να δεχτούν, επίσης, την δημιουργία μιας γραμμής άμεσης επικοινωνίας μεταξύ των Υπουργείων Άμυνας των δύο κρατών για την αποφυγή νέων συγκρούσεων.
Πρόκειται για μια μικρή επιτυχία για την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία κατά την διάρκεια του περσινού πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για την διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ έμεινε αμέτοχη. Παρά τις φιλοδοξίες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS), οι Βρυξέλλες δεν ακολούθησαν μια πολυεπίπεδη πολιτική στον Καύκασο και περιορίστηκαν σε διμερείς συμφωνίες με τα κράτη της περιοχής.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν καλείται να βοηθήσει στην επίλυση των διμερών διαφορών Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν μόνο και μόνο επειδή ενδιαφέρεται για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα. Η Ε.Ε. έχει να κερδίσει πολλά από την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Γερεβάν και Μπακού και από το άνοιγμα των συνόρων:
Πρώτον, η Ευρώπη θα μπορεί να εκμεταλλευτεί τον νέο διάδρομο που θα συνδέει την Τουρκία με την Κεντρική Ασία και την Κίνα. Η ίδια η Ευρώπη θα μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στην περιοχή και αυτό ίσως αποδειχθεί σημαντικό και για την προσπάθειά της να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Σημειωτέων ότι στην περίπτωση αυτή ο ρόλος της Ελλάδας θα αναβαθμιστεί λόγω του υφιστάμενου αγωγού ΤΑΡ.
Δεύτερον, η Ευρώπη θα μπορεί να υποστηρίξει τα δύο εγχειρήματα για την δημιουργία διαδρομών που θα συνδέουν την ήπειρο με τον Ινδικό Ωκεανό: το πρώτο εγχείρημα είναι αυτό του International North-South Transport Corridor (NSTC). Με την επαναλειτουργία ενός μικρού τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, ο NSTC θα μπορέσει να γίνει πράξη και να μεταφέρει αγαθά από την Ινδία στην Φινλανδία μέσω του Περσικού Κόλπου, του Καυκάσου και της Ρωσίας.
Το δεύτερο εγχείρημα, το οποίο αφορά και στην χώρα μας, είναι το Persian Gulf-Black Sea Transit Corridor το οποίο θα συνδέει την Ινδία με τα Βαλκάνια και, πιο συγκεκριμένα με την Ελλάδα, μέσω Ιράν, Αρμενίας, Γεωργίας και Βουλγαρίας. Το εγχείρημα αυτό δεν απαιτεί το άνοιγμα το συνόρων, καθώς ο διάδρομος αυτός δεν θα περνά από το Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο, τα ζητήματα ασφάλειας που έχουν προκύψει στην νότια αρμενική επαρχία Syunik, με την πρόσφατη αζερική επιθετικότητα, στέκονται εμπόδιο στον διάδρομο αυτόν, καθώς ο μοναδικός δρόμος που συνδέει το Ιράν με το Γερεβάν (και κατ′ επέκταση με την Μαύρη Θάλασσα) περνάει μέσα από το Syunik.
Τρίτον, η σταθερότητα στην περιοχή θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη -μέλη της να προχωρήσουν σε επενδύσεις, ειδικά στην Αρμενία όπου οι ευκαιρίες είναι πολλές και μεγάλες.
Τέλος, η ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση για τον τερματισμό της κρίσης ίσως βοηθήσει και στην ανάσχεση της Ρωσίας. Φυσικά, η Ευρώπη αναγνωρίζει τον ηγεμονικό ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή και καταλαβαίνει ότι η όποια τελική συμφωνία για την διευθέτηση του ζητήματος του Ναγκόρνο Καραμπάχ - το οποίο είναι και το αγκάθι στις αρμενο-αζερικές σχέσεις, θα γίνει με την διαμεσολάβηση κυρίως της Μόσχας. Ήδη μετά την ανακοίνωση της συνάντησης Πασινιάν - Αλίγιεφ στις Βρυξέλλες, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν προσκάλεσε τους δύο ηγέτες στο Σότσι, στις 26 Νοεμβρίου.
Η Ευρώπη όμως μπορεί να προσπαθήσει να αναλάβει αποφασιστικό ρόλο στην επίλυση της σύγκρουσης για το Καραμπάχ. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω της αναβίωσης του Eastern Partnership ως μιας πλατφόρμας για την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια, είτε με την εκμετάλλευση του ρόλου της Γαλλίας ως μέλους της Ομάδας Μίνσκ του ΟΑΣΕ η οποία έχει αναλάβει την εξεύρεση μιας ειρηνικής επίλυσης για το ζήτημα του Καραμπάχ.